Ochrona posiadania rzeczy wspólnej między małżonkami (art. 34[1] k.r.o. w zw. z art. 206 k.c.)

W sprawie o podział majątku wspólnego po ustaniu wspólności majątkowej, w sprawie o podział majątku wspólnego, małżonek jest uprawniony do dochodzenia roszczenia o wynagrodzenie za korzystanie przez drugiego małżonka ze składników majątku wspólnego w zakresie, do którego nie uprawnia art. 206 k.c., jeżeli manifestował wolę ich współposiadania i korzystania, co małżonek ten uniemożliwił.

Postanowienie SN z dnia 24 stycznia 2023 r., II CSKP 490/22

Standard: 70216 (pełna treść orzeczenia)

Współwłaściciel może domagać się od pozostałych współwłaścicieli, korzystających z rzeczy wspólnej z naruszeniem art. 206 k.c. w sposób wyłączający jego współposiadanie, wynagrodzenia za korzystanie z tej rzeczy na podstawie art. 224 § 2 k.c. lub art. 225 k.c. (por. uchwała (7) SN z dnia 19 marca 2013 r., III CZP 88/12).

Współwłaściciel, który posiada rzecz wspólną w szerszym zakresie, niż mogą to czynić inni współwłaściciele uzyskuje korzyść, która powinna być między nimi rozliczona, według przysługujących współwłaścicielom udziałów (zob. postanowienie SN z dnia 14 października 2011 r., III CSK 288/10).

Przedstawiona wyżej wykładnia prawa materialnego w stosunkach pomiędzy współwłaścicielami ma zastosowanie także w stosunkach pomiędzy małżonkami po ustaniu wspólności majątkowej małżeńskiej, na skutek prawomocnego orzeczenia rozwodu.

Niezasadność żądania małżonka o dopuszczenie do współposiadania mieszkania z drugim małżonkiem, na podstawie art. 206 k.c., po orzeczeniu rozwodu, nie pozbawia tego małżonka możliwości dochodzenia swoich praw z tytułu wspólności lokalu w postępowaniu o podział majątku wspólnego. Jednym z takich praw, o którym sąd rozstrzyga w postępowaniu podziałowym, jest możliwość domagania się zapłaty z tytułu korzystania przez drugiego z byłych małżonków ze wspólnej rzeczy ponad przysługujący mu udział (art. 567 § 3 k.p.c. w zw. z art. 686 k.p.c.).

Wskutek uniemożliwienie wnioskodawczyni zamieszkania we wspólnym domu jeszcze w trakcie trwania wspólności małżeńskiej, uczestnik znalazł się w lepszej sytuacji, w kontekście podstaw rozstrzygnięcia wniosku wnioskodawczyni o podział do korzystania ze wspólnej nieruchomości, ale taka sytuacja nie mogła prowadzić do pozbawienia wnioskodawczyni przysługujących jej, w oparciu o przepisy prawa, materialnych roszczeń związanych z pozbawienia jej uzyskiwania korzyści majątkowych wynikających ze współwłasności nieruchomości.

Postanowienie SN z dnia 5 marca 2021 r., IV CSKP 30/21

Standard: 54028 (pełna treść orzeczenia)