Wyrok z dnia 2013-06-19 sygn. II OSK 475/12

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Barbara Adamiak /spr./ Sędziowie: Sędzia NSA Elżbieta Kremer Sędzia WSA del. Teresa Kurcyusz-Furmanik Protokolant: Starszy inspektor sądowy Agnieszka Majewska po rozpoznaniu w dniu 19 czerwca 2013 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej S. F. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 17 listopada 2011 r. sygn. akt III SA/Gd 408/11 w sprawie ze skargi S. F. na decyzję Wojewody Pomorskiego z dnia [...] czerwca 2011 r. nr [...] w przedmiocie wpisania w akcie urodzenia przypisku o zawarciu cywilnego związku partnerskiego oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Decyzją z [...] kwietnia 2011 r., nr [...] Kierownik Urzędu Stanu Cywilnego w Kartuzach, na podstawie art. 104 k.p.a. oraz art. 2, art. 21 ust. 3, art. 7 ust. 4 i ustawy z dnia 29 września 1986 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. Nr 151, poz. 1688 ze zm.), odmówił S. F. wpisania w akcie urodzenia nr [...] przypisku o zawarciu cywilnego związku partnerskiego w dniu [...] sierpnia 2010 r. w Edynburgu.

Po rozpoznaniu odwołania S. F. decyzją z [...] czerwca 2011 r. Wojewoda Pomorski na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. utrzymał w mocy powyższą decyzję.

W uzasadnieniu wskazał, że zgodnie z art. 21 ust. 3 ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego, pod treścią aktu stanu cywilnego zamieszcza się przypiski zawierające informacje o innych aktach stanu cywilnego dotyczących tej samej osoby. W art. 73 ust. 2–4 cyt. ustawy, ustawodawca określił zasady zamieszczania wzmianek i przypisków na podstawie dokumentów zagranicznych: ust. 2 dotyczy orzeczeń sądów i innych rozstrzygnięć organów państw obcych, wymagających uznania na podstawie odrębnych przepisów, zaś ust. 3 dotyczy odpisów zagranicznych aktów stanu cywilnego przekazywanych na drodze umów międzynarodowych o wymianie informacji z zakresu stanu cywilnego. Z kolei art. 73 ust. 4 ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego, na który powołuje się strona, stanowi, że kierownik urzędu stanu cywilnego może wpisać wzmiankę dodatkową lub zamieścić przypisek na podstawie innego dokumentu – niż wymienione w ust. 2 i 3 – pochodzącego od organu państwa obcego, a nie wymagającego uznania.

Organ podkreślił, że zamieszczenie przypisku pod aktem stanu cywilnego polega na wpisaniu informacji w przeznaczonych do tego rubrykach pod aktem stanu cywilnego, w tej księdze, w której dany akt został sporządzony. Po wpisaniu do księgi przypiski nie są – w przeciwieństwie do naniesionych wzmianek – podpisywane przez kierownika Urzędu Stanu Cywilnego, nie zamieszcza się także daty dokonania wpisu. Przypiski nie mają charakteru konstytutywnego, nie zmieniają treści aktu, nie zmieniają również stanu cywilnego osoby, stanowią jedynie odwołanie do innych aktów stanu cywilnego.

Organ wskazał, że S. F. wniosła o dokonanie przypisku o zawarciu cywilnego związku partnerskiego i jako dokument mający stanowić podstawę do naniesienia przypisku przedłożyła odpis z Rejestru Cywilnych Związków Partnerskich (Extract of an entry in a REGISTER of CIVIL PARTNERSHIP), stanowiący dowód zawarcia związku partnerskiego w Edynburgu. Dokument ten, jak wskazała sama strona, nie jest odpisem aktu stanu cywilnego. Stosownie do treści art. 2 ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego istnieją trzy rodzaje zdarzeń ze sfery stanu cywilnego osób, podlegające rejestracji w formie aktów stanu cywilnego: urodzenia, małżeństwa oraz zgony. Te trzy kategorie aktów stanowią fundament rejestracji stanu cywilnego w Rzeczypospolitej Polskiej. Wszelkie "inne wpisy" dokonywane w księgach stanu cywilnego – na które wskazuje ustawodawca w drugiej części art. 2 ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego są wynikiem zdarzeń zachodzących w ciągu życia osób i obejmują zmiany treści przedmiotowych aktów (zamieszcza się je w formie wzmianek – art. 21 ust. 1 ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego) oraz dokonywanych w nich przypisków.

Wojewoda wskazał nadto, że związki partnerskie, zarówno osób odmiennej płci jak również osób tej samej płci oraz związki oparte na kohabitacji (czyli tzw. konkubinaty) nie podlegają Rzeczypospolitej Polskiej formalnej rejestracji, nie istnieją regulacje prawne odnośnie ich zawierania, funkcjonowania i ustania, nie ma przepisów prawa materialnego nadających status cywilno-prawny tego typu związkom. Zarówno związki partnerskie jak również oparte na kohabitacji, nie podlegają żadnym prawnie określonym formom i procedurom rejestracji w prowadzonych rejestrach państwowych. W obecnym stanie prawnym związki partnerskie są zatem relacjami ze sfery prywatnej obywateli i nie mają wpływu na stan cywilny osób.

Organ II instancji podniósł, że zasady rządzące rejestracją zdarzeń z zakresu stanu cywilnego różnią się w zależności od państwa, które jest rejestratorem tychże zdarzeń. Różnice dotyczą zarówno całych kategorii zdarzeń, które w określonym systemie prawnym podlegają rejestracji a w innym nie, a także obejmują samą treść aktów i zakres danych; w nich zamieszczanych. W przypadku kolizji pomiędzy polskim systemem prawnym a systemem obcego państwa, w zakresie prawa prywatnego odwołać się należy do ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe, zawierającej tzw. normy kolizyjne. Ustawa ta reguluje właściwość prawa dla stosunków z zakresu prawa prywatnego związanych z więcej niż jednym państwem.

Zdaniem Wojewody Pomorskiego w przedmiotowej sprawie zastosowanie znajduje art. 7 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe, zgodnie z którym prawa obcego nie stosuje się, jeżeli jego stosowanie miałoby skutki sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej. Klauzula porządku publicznego jest nadzwyczajnym środkiem ochrony porządku prawnego przed ingerencją obcych rozwiązań prawnych, których skutki są nie do pogodzenia z elementarnym porządkiem prawnym, ukształtowanym na gruncie własnego systemu prawnego. W ocenie Wojewody Pomorskiego, zamieszczenie przypisku o zawarciu związku partnerskiego byłoby złamaniem zasad obowiązujących w polskiej rejestracji stanu cywilnego, a dotyczących zakresu rzeczowego rejestracji stanu cywilnego, określonego w art. 2 ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego. Zamieszczenie przypisku stanowiłoby zatem naruszenie porządku prawnego obowiązującego w Rzeczypospolitej Polskiej.

Wojewoda podkreślił także, że dokonane rozstrzygnięcie nie wynika z faktu, iż przedłożony w sprawie dokument dotyczy związku partnerskiego zawartego przez osoby tej samej płci, bowiem istotna jest nie płeć osób zawierających dany związek, lecz fakt, iż żadne związki partnerskie nie podlegają w Rzeczypospolitej Polskiej rejestracji w formie aktów stanu cywilnego. Zatem z analogiczną decyzją o odmowie naniesienia przypisku pod aktami urodzeń spotkaliby się np. kobieta i mężczyzna, którzy zawarli we Francji rejestrowany związek partnerski i chcieli go następnie uwidocznić w polskich księgach stanu cywilnego (Pacte civil de solidarite – PACS).

Skargę do Sądu na powyższą decyzję złożyła S. F. domagając się jej uchylenia. Zaskarżonej decyzji zarzuciła:

– naruszenie art. 2, art. 21 ust. 3 i art. 73 ust. 4 ustawy z dnia 29 września 198 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego poprzez błędną wykładnię zakresu rzeczowego przypisku skutkującego odmową wpisania w akcie urodzenia przypisku o zawarciu cywilnego związku partnerskiego.

– naruszenie art. 7 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe poprzez błędną wykładnię znaczenia i zakresu rzeczowego rejestracji stanu cywilnego i przyjęcie, że prawa obcego państwa nie stosuje się z uwagi na naruszenie porządku prawnego obowiązującego w Polsce przez dokonanie przypisku o zawarciu cywilnego związku partnerskiego.

Nadto S. F. wskazała, że stan cywilny, w znaczeniu przynależności do określonej rodziny, został uznany za odrębne dobro osobiste w rozumieniu art. 23 Kodeksu cywilnego, jest on zatem związany ściśle z życiem rodzinnym, które jest chronione na gruncie prawa jako dobro osobiste. Życie rodzinne jest zatem relacją ze sfery prawnej i ma wpływ na stan cywilny osób. Skarżąca argumentowała, że zawarcie cywilnego związku partnerskiego ma wpływ na realizację prawa do życia rodzinnego. W opinii skarżącej bezpodstawne jest twierdzenie Wojewody, że cywilne związki partnerskie należą jedynie do sfery prywatnej obywateli i nie mają wpływu na ich stan cywilny a co za tym idzie nie ma podstaw argumentacja organu, że nie można dokonać przypisku z uwagi na sprzeczność z klauzulą porządku publicznego.

Skarżąca podniosła również, że zgodnie z art. 4 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, akty stanu cywilnego stanowią wyłączny dowód zdarzeń w nich stwierdzonych, co powoduje, że muszą być one zgodne z prawdą. Niezamieszczenie informacji o zawarciu związku partnerskiego pod aktem urodzenia mogłoby prowadzić do sytuacji, w której osoba pozostająca w ważnym związku partnerskim, zawarłaby kolejny związek za granicą, pomimo że pierwszy nadal trwa.

Dodatkowo S. F. przywołała Zalecenia CM/Rec (2010)5 dla krajów członkowskich dotyczące zwalczania dyskryminacji z powodu orientacji seksualnej tożsamości płciowej, przyjęte przez Komitet Ministrów Rady Europy. Zgodnie z zaleceniem nr 25, jeśli ustawodawstwo krajowe nie uznaje zarejestrowanych związków partnerskich osób tej samej płci, ani nie określa praw i obowiązków par niebędących małżeństwami, państwa członkowskie są zachęcane do rozważenia możliwości wyposażenia par homoseksualnych, bez jakiejkolwiek dyskryminacji w tym zakresie, w tym przeciwko parom heteroseksualnym, w środki prawne i inne środki odnoszące się do praktycznych problemów związanych z rzeczywistością społeczną, w której te pary funkcjonują".

Reasumując, skarżąca stwierdziła, iż "państwo polskie nie może utrudniać wykonywania i korzystania z pełni praw człowieka, nie tylko na terytorium Polski, ale także poza nią. Jest to związane z tym, że zawarcie i pozostawanie w cywilnym związku partnerskim realnie oddziałuje na życie rodzinne i wpływa na wykonywanie innych praw, jak dziedziczenie, ze względu na zmianę statusu prawnego osoby w innym kraju w ramach prawa obcego, nawet jeśli dla porządku prawnego Polski takie związki – są obojętne".

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasową argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku wyrokiem z 17 listopada 2011 r. sygn. akt III SA/Gd 408/11, po rozpoznaniu sprawy ze skargi S. F. na decyzję Wojewody Pomorskiego z [...] czerwca 2011 r. nr [...] w przedmiocie wpisania w akcie urodzenia przypisu o zawarciu cywilnego związku partnerskiego, oddalił skargę.

W uzasadnieniu Sąd wskazał, że przedmiotem skargi jest odmowa wpisania w akcie urodzenia S. F. nr aktu [...] przypisku o zawarciu cywilnego związku partnerskiego dnia [...] sierpnia 2010 r. w Edynburgu.

Zadaniem organów obu instancji było ustalenie czy złożony przez skarżącą dokument, tj. odpis z Rejestru Cywilnych Związków Partnerskich (Extract of an entry in a REGISTER of CIVIL PARTNERSHIP), stanowiący dowód zawarcia związku partnerskiego w Edynburgu jest dowodem na zaistnienie zdarzenia podlegającego rejestracji w formie aktów stanu cywilnego.

Sąd wskazał, że przypisek stanowi jedynie informacje o innych aktach stanu cywilnego dotyczących tej samej osoby. W formie przypisku można wpisać tylko, to co rejestruje się w aktach stanu cywilnego. Zgodnie z treścią art. 2 ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. Nr 151, poz. 1688 ze zm.) istnieją trzy rodzaje zdarzeń ze sfery stanu cywilnego osób, podlegające rejestracji w formie aktów stanu cywilnego: urodzenia, małżeństwa oraz zgony. Te trzy kategorie aktów stanowią fundament rejestracji stanu cywilnego w Rzeczypospolitej Polskiej. Wszelkie "inne wpisy" dokonywane w księgach stanu cywilnego – na które wskazuje ustawodawca w drugiej części art. 2 ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego są wynikiem zdarzeń zachodzących w ciągu życia osób i obejmują zmiany treści przedmiotowych aktów (zamieszcza się je w formie wzmianek – art. 21 ust. 1 ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego) oraz dokonywanych w nich przypisków. Stosownie zaś do treści art. 73 ust. 4 ustawy kierownik urzędu stanu cywilnego może wpisać wzmiankę dodatkową lub zamieścić przypisek na podstawie innego dokumentu pochodzącego od organu państwa obcego, a niewymagającego uznania (zob. Alicja Czajkowska, Elżbieta Pachniewska, Prawo o aktach stanu cywilnego. Komentarz, wyd. LexisNexis, Warszawa 2005, s. 16, 48 i 204–205).

W ocenie Sądu przedłożony przez stronę odpis z Rejestru Cywilnych Związków Partnerskich (Extract of an entry in a REGISTER of CIVIL PARTNERSHIP), jak wskazała również sama skarżąca, nie jest odpisem aktu stanu cywilnego oraz nie jest innym dokumentem potwierdzającym zaistnienie zdarzenia, podlegającego rejestracji w formie aktów stanu cywilnego zgodnie z prawem Rzeczypospolitej Polskiej. A zatem słusznie organy obu instancji ustaliły, że przedmiotem rejestracji może być jedynie akt urodzenia, małżeństwa lub zgonu, natomiast nie może to być akt przewidziany w obcym systemie rejestracji stanu cywilnego, a nieznany prawu polskiemu, tj. akt z Rejestru Cywilnych Związków Partnerskich.

Ustosunkowując się do zarzutu naruszenia art. 7 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. Nr 80, poz. 432) Sąd wskazał, że jest on chybiony. Stosownie bowiem do treści powyższego przepisu, prawa obcego nie stosuje się, jeżeli jego stosowanie miałoby skutki sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej. Porządek prawny w RP obejmuje bowiem ściśle określone zdarzenia istotne z punktu widzenia stanu cywilnego osób. Do zdarzeń tych nie należy zawarcie związku partnerskiego – nieznanego polskiemu prawu. Zawarcie takiego związku za granicą pozostaje zdarzeniem obojętnym z punktu widzenia praw stanu cywilnego obywateli polskich. Zatem zamieszczenie przypisku o zawarciu związku partnerskiego stanowiłoby naruszenie elementarnych praw stanu cywilnego, obowiązujących w Polsce.

Nietrafny jest zarzut skarżącej dotyczący dyskryminacji ze względu na odmienną orientację seksualną, albowiem odmowa wpisania przypisku pod aktem o zawarciu związku partnerskiego nie wynika z płci osób, które zawarły związek partnerski. Odmowa dotyczyłaby także par heteroseksualnych, albowiem przyczyną odmowy rejestracji jest jedynie fakt, że żadne związki partnerskie nie podlegają w polskim systemie prawnym rejestracji w księgach aktu stanu cywilnego.

Sąd nadto zwrócił uwagę na fakt, że akt prawa europejskiego jakim jest zalecenie nie należy do wiążących źródeł prawa podlegających bezpośredniemu stosowaniu wobec jednostek.

Mając powyższe na względzie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku oddalił skargę na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.).

S. F. wniosła od wyroku skargę kasacyjną, zaskarżając wyrok w całości. Skargę kasacyjną oparła na zarzucie: naruszenia artykułu 145 § 1 punkt 1a ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi poprzez nieprawidłowe oddalenie skargi w sytuacji oczywistej obrazy przepisów prawa materialnego, co powinno skutkować uwzględnieniem skargi z uwagi na obrazę przepisów prawa materialnego, a w konsekwencji naruszenie artykułu 145 § 1 punkt 1a ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z:

a) art. 1, art. 2, art. 21 ust. 3 i art. 73 ust. 4 ustawy z dnia 29 września 1986 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (Dz.U. z 2004 r. Nr 161, poz. 1688 ze zm.) poprzez ich błędną wykładnię i nieprawidłowe zastosowanie, a to błędną wykładnię ich znaczenia i zakresu rzeczowego skutkującego odmową wpisania w akcie urodzenia przypisku o zawarciu cywilnego związku partnerskiego przez S. F., która to informacja jest zgodna ze stanem rzeczywistym, jest faktem i wpływa na stan cywilny S. F. obywatelki polskiej i Unii Europejskiej;

b) artykułem 47 Konstytucji, oraz artykułem 8 Europejskiej Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności poprzez ich niezastosowanie w sprawie i podejmowanie decyzji i orzeczeń, które naruszają prawo skarżącej do ochrony życia osobistego i rodzinnego;

c) art. 7 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. z 2011 r., nr 80 poz. 432) poprzez nieprawidłowe zastosowanie i błędną wykładnię zakresu rzeczowego rejestracji stanu cywilnego i w konsekwencji nieprawidłowe zastosowanie klauzuli porządku publicznego.

Na tych podstawach wnosiła o:

1) uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania,

2) zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 1270 ze zm.), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W sprawie nie występują, enumeratywnie wyliczone w art. 183 § 2 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego. Z tego względu, przy rozpoznaniu sprawy, Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

Skarga kasacyjna nie została oparta na usprawiedliwionych podstawach. Nie są zasadne zarzuty naruszenia art. 47 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności (Dz.U. z 1993 r. Nr 61, poz. 284 ze zm.). Przedmiotem regulacji art. 47 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności jest prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Według art. 47 Konstytucji "Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym". Zgodnie z art. 8 Konwencji "Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji (ust. 1). Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa, z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób (ust. 2). Standardy konstytucyjne oraz standardy wyprowadzone z Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności dla prawa do ochrony życia rodzinnego, osobistego dają podstawy do wyróżnienia trzech grup konsekwencji regulacji związków partnerskich: konsekwencje materialne, konsekwencje rodzicielskie i inne konsekwencje (wyrok ETPC z 24 czerwca 2010 r. w sprawie Schalk i Kopf przeciwko Austrii). Konsekwencje materialne związków partnerskich były przedmiotem orzecznictwa sądów administracyjnych. W wyrokach: z 20 marca 2012 r. o sygn. akt II FSK 1704/10 w sprawie ustalenia zobowiązania podatkowego w podatku od spadków i darowizn; z 20 marca 2012 r. o sygn. akt 2083/10 w sprawie określenia wysokości zwrotu podatku od osób fizycznych za 2008 r.; 20 marca 2012 r. o sygn. akt II FSK 2082/10 w sprawie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2008 r. Naczelny Sąd Administracyjny wskazał na zróżnicowanie regulacji prawnej w przepisach prawa podatkowego. W wyroku z 20 marca 2012 r. sygn. akt II FSK 1704/10 Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił: "(...) jeśli nawet uznać, że w przepisach prawa podatkowego występuje luka nieuwzględniająca wśród beneficjentów zwolnienia, o którym stanowi art. 4a ustawy podatkowej, osób tej samej płci pozostających w związkach partnerskich, to normy obejmującej te osoby zwolnieniami podatkowym nie można odtwarzać w drodze wnioskowania z analogi. Regulacja zawarta w art. 4a ustawy nie ma bowiem charakteru otwartego lub niezupełnego. Wręcz przeciwnie dyrektywy językowe i systemowe jednoznacznie wskazują, że przepis art. 4a dotyczy wyłącznie stanu faktycznego w nim wyznaczonego, tak pod względem przedmiotowym, jak podmiotowym. Objęcie więc w drodze wnioskowania z analogii związków partnerskich osób tej samej płci pojęciem rodziny, oraz traktowanie ich jak małżonków, jest sprzeczne z Konstytucją i stanowi próbę obejścia przepisów prawa podatkowego ujętych w art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn. Inaczej rzecz wygląda gdy ustawodawca do norm prawa podatkowego włącza expressis verbis kategorie osób, które pozostają z sobą w faktycznym pożyciu. Dowodem tego jest regulacja rozciągająca odpowiedzialność podatkową na tę kategorię osób na podstawie art. 111 § 1 Ordynacji podatkowej. Pomijając motywy leżące u podstaw takiego rozwiązania ustawodawca przyjął wyraźnie fikcję prawną, iż członkami rodziny podatnika są osoby, które pozostają z sobą w faktycznym pożyciu. Wykładnia tego przepisu nie może jednak w żaden sposób stanowić punktu odniesienia w zakwalifikowaniu par homoseksualnych jako małżonków mogących korzystać ze zwolnienia podatkowego na podstawie art. 4a ustawy. Stany faktyczne objęte hipotezami norm art. 111 § 1 Ordynacji podatkowej oraz art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn są zupełnie różne". W wyrokach powołanych przyjęto, że obowiązującego porządku prawnego nie można zmienić powołując się na ogólne zarzuty dyskryminacji par homoseksualnych. Bezwzględnie obowiązuje regulacja konstytucyjna wizji rodziny jaką jest trwały związek mężczyzny i kobiety. Konstytucyjna wizja rodziny oraz małżonków, zgodnie z wolą ustawodawcy, nie pozostaje bez wpływu na kształt rozwiązań prawnych, w tym zakresie prawa podatkowego.

Regulacja materialnoprawna może nie wprowadzać ograniczeń podmiotowych. Tak w wyroku o sygn. akt IV SA/Gl 534/07 z 10 stycznia 2008 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach przyjął: "do kręgu osób stale zamieszkujących i gospodarujących z osobą ubiegającą się o dodatek mieszkaniowy, które wywodzą swe prawa do zamieszkiwania w lokalu objętym wnioskiem o przyznanie tego świadczenia z prawa tej osoby, w rozumieniu art. 4 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz.U. Nr 71, poz. 734 ze zm.) mogą należeć osoby bez względu na stosunek pokrewieństwa lub powinowactwa łączący je z wnioskodawcą, w tym osoby pozostające z nim w faktycznym związku bez względu na ich płeć". Podstawą takiej wykładni było brzmienie art. 4 ustawy o dodatkach mieszkaniowych, które nie wprowadza ograniczenia do prowadzenia przez tę sobotę gospodarstwa wspólnie z małżonkiem, ale stanowi expressis verbis o prowadzeniu gospodarstwa z "innymi osobami".

Ochrona życia rodzinnego i osobistego w sferze konsekwencji materialnych ma podstawy w obowiązujących, w porządku krajowym, przepisach prawa. Przepisy materialnego prawa mogą, przez przyjęcie ścisłej regulacji, wyłączać stosowanie konsekwencji prawnych materialnych wobec osób pozostających w związkach partnerskich bądź prze brak regulacji wyznaczających zakres podmiotowy, obejmować konsekwencjami materialnymi.

Rozważając konsekwencje prawne związku partnerskiego dla życia rodzinnego i osobistego, a zatem naruszenie wolności, z punktu widzenia regulacji ustawy z 29 września 1986 r. – Prawo o aktach stanu cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1264 ze zm.) należy wskazać na charakter skutków prawnych wpisów w aktach stanu cywilnego. Według art. 1 ustawy prawo o aktach stanu cywilnego "Ustawa reguluje sprawy związane z rejestracją urodzin, małżeństw oraz zgonów, a także sprawy dotyczące innych zdarzeń, które mają wpływ na stan cywilny osób". Przesądza w ten sposób charakter prawny aktów stanu cywilnego – charakter ewidencyjny, a nie konstytutywny. Czynności wpisu w aktach stanu cywilnego, mając charakter ewidencyjny, nie kształtują praw i wolności życia osobistego, rodzinnego, swobody przemieszczania. Są jedynie zapisem zdarzeń, które mają wpływ na stan cywilny, ale go nie kształtują. Wpisy w aktach stanu cywilnego nie wywołują nie tylko konsekwencji materialnoprawnych ale też innych konsekwencji. Konsekwencje prawne to konsekwencje w zakresie uprawnień lub obowiązków. Ewidencyjny charakter rejestracji powoduje, że nie ma on wpływu na kształtowanie uprawnień lub obowiązków, które mają źródła w regulacji matearialnoprawnej.

Wykładnia art. 2, art. 21 ust. 3 i art. 73 ust. 2 ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego wymaga uwzględnienia podstawowych zasad wykładni, do których należy zaliczyć zakaz prowadzenia wykładni bez uwzględnienia kontekstu regulacji całego przepisu prawa, w którym zamieszczona jest norma prawna, całej ustawy, a także regulacji wypływającej z konstytucyjnego porządku prawnego. Według art. 2 tej ustawy "Rejestracji stanu cywilnego osób dokonuje się w księgach stanu cywilnego w formie aktów urodzenia, małżeństwa oraz zgonu. W księgach stanu cywilnego dokonuje się także innych wpisów przewidzianych w odrębnych przepisach". To przyjęte w art. 2 wyodrębnienie trzech form aktów stanu cywilnego: aktu urodzenia, aktu małżeństwa, aktu zgonu, jest podstawą regulacji, z której wynika ścisłe wyodrębnienie przedmiotowe określenia zakresu wpisu w danej formie aktu stanu cywilnego. Jedną z przyjętych zasad sporządzenia aktu stanu cywilnego jest sporządzenie oddzielne dla każdego rodzaju aktu (art. 17 ust. 1 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego). Ta klasyfikacja trzech form aktów stanu cywilnego wyłącza dopuszczalność mieszania materii stanu cywilnego będącego zapisanym w akcie stanu cywilnego. Ograniczenie przedmiotowe wpisów wprowadza art. 18 ust. 1 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego, stanowiąc, że: "Akt stanu cywilnego powinien zawierać tylko dane wymagane przez prawo. W szczególności w akcie stanu cywilnego nie można zamieszczać danych naruszających dobra osobiste". To wyróżnienie i ścisłe wyodrębnienie form aktów stanu cywilnego ma znaczenie dla wykładni art. 21 ust. 3 i art. 73 ust. 4 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego. Ogranicza to przedmiotowo zamieszczanie przypisków, wpisywanie wzmianek, które nie mają związku z daną formą aktu stanu cywilnego.

W sprawie skarżąca wniosła o dokonanie wpisu w akcie urodzenia przypisku o zawarciu związku partnerskiego. Art. 40 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego reguluje zakres przedmiotowy wpisu do aktu urodzenia. Rozdział 5 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego stanowi podstawę do dokonywania wpisów zdarzeń, które nastąpiły po sporządzeniu aktu urodzenia. Do zdarzeń, które przepisy prawa polskiego dają podstawy do wpisu do aktów stanu cywilnego, nie należy zawarcie związku partnerskiego. Zawarcie związku partnerskiego nie ma znaczenia prawnego dla aktu urodzenia i zakresu wpisów dotyczących zdarzeń związanych z urodzeniem, które wyznacza Rozdział 5 ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego.

Nie został naruszony art. 7 ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. – Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. Nr 80, poz. 432), który stanowi "Prawa obcego nie stosuje się, jeżeli jego stosowanie miałoby skutki sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego Rzeczypospolitej Polskiej". Prawo prywatne międzynarodowe, zgodnie z art. 1, reguluje właściwość prawa dla stosunków z zakresu prawa prywatnego związanych z więcej niż jednym państwem. Tak określony zakres przedmiotowy nie pozbawia znaczenia prawnego tej ustawy dla regulacji publicznoprawnej. Regulacji art. 7 ustawy Prawo prywatne międzynarodowe dla wykładni prawa publicznego ma znaczenie w zakresie stosowania ustawy Prawo o aktach stanu cywilnego z tego względu, że zdarzenia cywilnoprawne są podstawą dokonywania czynności publicznoprawnych jakimi są czynności wpisu w aktach stanu cywilnego. Daje to podstawę mocy obowiązującej klauzuli porządku publicznego do oceny stosowania przepisów prawa obcego do sporządzania akt stanu cywilnego (M. Pazdan, Nowa polska ustawa o prawie prywatnym międzynarodowym, "Państwo i Prawo" 2011, z. 6, s. 28). wyłącza to dokonywanie wpisów w aktach stanu cywilnego jeżeli jest to sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego, zasadniczymi przyjętymi w konstytucyjnej regulacji.

Przyjęta wykładnia nie narusza standardów wynikających z Konwencji o ochronie praw człowieka i obywatela. ETPCz przyjmuje na podstawie art. 12, jak również art. 14 w związku z art. 8 Konwencji. W orzecznictwie ETPCz przyjmuje się, że państwom wciąż wolno ograniczać dostęp do związków małżeńskich parom osób tej samej płci do (wyrok ETPCz z 24 czerwca 2010 r. w sprawie Schalk i Kopf przeciwko Austrii). Odnosi się to również do związków partnerskich.

Zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. a/ ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi w związku z art. 1, art. 2, art. 21 ust. 3 i art. 73 ust. 4 ustawy – Prawo o aktach stanu cywilnego oraz art. 7 ustawy – Prawo prywatne międzynarodowe, nie jest zasadny.

W tym stanie rzeczy, skoro skarga kasacyjna nie została oparta na usprawiedliwionych podstawach, na mocy art. 184 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.