Wyrok z dnia 2014-01-29 sygn. I OSK 143/13

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Wiesław Morys Sędziowie: Sędzia NSA Izabella Kulig - Maciszewska Sędzia NSA Joanna Runge - Lissowska (spr.) Protokolant st. inspektor sądowy Tomasz Zieliński po rozpoznaniu w dniu 29 stycznia 2014 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej J.J. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z dnia 12 kwietnia 2012 r. sygn. akt III SA/Kr 1055/11 w sprawie ze skargi J.J. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Nowym Sączu z dnia [...] maja 2011 r. nr [...] w przedmiocie zasiłku celowego oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Uzasadnienie.

Wyrokiem z dnia 12 kwietnia 2012 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie oddalił skargę J. J. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego w Nowym Sączu z dnia [...] maja 2011 r. nr [...], utrzymującą w mocy decyzję Wójta Gminy Gorlice z [...] marca 2011 r., nr [...], którą organ przyznał J. J. świadczenie pieniężne w formie zasiłku celowego na zakup posiłku lub żywności w kwocie 300 zł w miesiącu wrześniu i październiku 2010 r.

Powyższy wyrok zapadł w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:

Decyzją z [...] października 2010 r., nr [...], Wójt Gminy Gorlice przyznał J. J. świadczenie pieniężne w formie zasiłku celowego na zakup posiłku lub żywności w wysokości 300 zł. Na podstawie wywiadu środowiskowego organ I instancji ustalił, iż J. J. prowadzi jednoosobowe gospodarstwo domowe, jest osobą niepełnosprawną, nie posiada stałego źródła dochodu, a tym samym spełnia wymogi określone w art. 3 i art. 5 ust. 1 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania". Po rozpoznaniu odwołania J. J., Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Nowym Sączu decyzją z [...] lutego 2011 r., nr [...], uchyliło powyższą decyzję, w wyniku czego, po ponownym przeprowadzeniu postępowania administracyjnego, Wójt Gminy Gorlice decyzją z [...] marca 2011 r. przyznał J. J. świadczenie pieniężne w formie zasiłku celowego na zakup posiłku lub żywności w kwocie 300 zł w miesiącu wrześniu i październiku 2010 r. W odwołaniu od decyzji organu I instancji J. J. stwierdził, iż pomoc finansowa po 5 zł na dzień na zakup żywności lub posiłków stanowi zagrożenie dla życia, zasiłki na cele społeczne nie były waloryzowane od 2004 r., zaś koszty utrzymania stale wzrastają. Utrzymując w mocy decyzję Wójta Kolegium, decyzją z [...] maja 2011 r. uznało, iż sytuacja dochodowa J. J. uprawniała go do uzyskania pomocy w zakresie dożywiania w formie świadczenia pieniężnego i że przyznając je organ I instancji nie naruszył przepisów ustawy o ustanowieniu programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" oraz przepisów ustawy o pomocy społecznej. Organ odwoławczy zwrócił także uwagę na fakt, iż J. J. w 2010 r. objęty był pomocą społeczną, bowiem otrzymał zasiłki celowe na pokrycie części lub całości kosztów leków i leczenia, na zakup żywności w miesiącach kwietniu i maju, na zakup opału w miesiącu maju, a także zasiłek okresowy na okres od 01.07.2010 r. do 31.08.2010 r., zatem przyznana obecnie pomoc w kwocie 300 zł jest uzasadniona.

W skardze wniesionej na powyższą decyzję J. J. podniósł między innymi, iż minimum socjalne na osobę w rodzinie to kwota 504 zł., co daje dzienną stawkę żywieniową 16,80 zł., a kwota ta nie była waloryzowana od 2004 r., zmianie nie uległy też kryteria przyznawania świadczeń finansowych, jak i wysokość udzielanej pomocy, zaś nie bierze się pod uwagę wzrostu kosztów utrzymania.

Oddalając skargę Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie wskazał, że organy administracji w sposób prawidłowy przeprowadziły w niniejszej sprawie postępowanie wyjaśniające, bowiem z akt sprawy oraz z informacji podanych przez skarżącego w skardze wynika, iż prowadzi on jednoosobowe gospodarstwo domowe, jest osobą bezrobotną i obecnie nie uzyskuje żadnego dochodu, prawidłowe jest zatem ustalenie, iż skarżący spełnia kryterium dochodowe ustalone w art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy o pomocy społecznej, co kwalifikowało go do przyznania świadczenia pieniężnego na zakup żywności. Odnosząc się do kwestii wysokości przyznanego skarżącemu świadczenia Sąd zwrócił uwagę, iż pomoc społeczna ma jedynie charakter posiłkowy, nie jest żadnym zastępczym środkiem utrzymania osób lub rodzin, pomoc ta ma zmierzać do życiowego usamodzielnienia osób i rodzin oraz ich integracji ze środowiskiem. Skarżący, stwierdził Sąd, będąc niewątpliwie w sytuacji wymagającej świadczeń z pomocy społecznej, nie może jednakże oczekiwać, by organ pomocy społecznej przejął na siebie wszystkie obowiązki wynikające z konieczności jego utrzymania. Ośrodki pomocy dysponują ograniczonymi środkami finansowymi, a posiadane fundusze muszą być rozdzielane pomiędzy liczne grono osób wymagających wsparcia.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł J. J., reprezentowany przez pełnomocnika z urzędu, domagając się uchylenia zaskarżonego orzeczenia i przekazania sprawy Sądowi I instancji do ponownego rozpoznania lub merytorycznego rozpoznania skargi oraz zasądzenia kosztów postępowania. Wyrokowi zarzucono naruszenie art. 1 § 1, art. 3 § 1 i 2, art. 141 § 4 oraz art. 145 § 1 pkt 1 ust c P.p.s.a. w zw. z art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 Kpa poprzez przyjęcie przez Sąd I instancji, że organy administracji publicznej prawidłowo oceniły materiał dowodowy, a w konsekwencji wydały zgodnie z prawem decyzję administracyjną, podczas gdy stan faktyczny ustalony został przez organy administracyjne niezgodnie zobowiązującymi przepisami prawnymi, w szczególności organy administracyjne nie podjęły wszelkich niezbędnych kroków do dokładnego wyjaśnienia sprawy tj. dokonały niedokładnej i nieprawidłowej analizy dotyczącej sytuacji rodzinnej i zdrowotnej skarżącego, co spowodowało przyznanie zasiłku celowego w wysokości niezgodnej z wnioskiem skarżącego, a mianowicie w wysokości 5 zł na zakup żywności na jeden dzień.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje: skarga kasacyjna pozbawiona jest usprawiedliwionych podstaw.

J. J. wystąpił o przyznanie zasiłku celowego na zakup żywności. Podstawą przyznania tego zasiłku jest art. 8 ust. 1 i art. 48 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2009 r. Nr 175, poz. 1362 ze zm.), a także art. 3, art. 5 ust. 1 oraz art. 7 ustawy z dnia 29 grudnia 2005 r. o ustanowieniu programu wieloletniego "Pomoc państwa w zakresie dożywiania" (Dz. U. Nr 267, poz. 2359 ze zm.). Z przepisów tych wynika, że zasiłek celowy jest przyznawany w ramach uznania administracyjnego, co jakkolwiek oznacza pewien zakres swobody działania organu, to jednak przyznanie pomocy jest z jednej strony uwarunkowane spełnieniem kryterium dochodowego przez osobę ubiegającą się o nią, z drugiej zaś możliwościami finansowymi jak i potrzebami innych ubiegających się o pomoc społeczną, a także warunkami konkretnej sprawy.

Uznanie administracyjne nie oznacza zatem dowolności organu w rozstrzygnięciu sprawy, a jeśli idzie o pomoc społeczną w formie zasiłku celowego, konieczne jest wyważenie przez organ potrzeb wnoszącego o tę pomoc i możliwości, na które składają się określony budżet i liczba mieszkańców, którym pomocy należy udzielić.

W niniejszej sprawie organy obu instancji ustaliły, że J. J. spełnia kryterium dochodowe i w związku z tym przyznały mu zasiłek celowy na zakup posiłku lub żywności w kwocie 300 zł w miesiącu wrześniu i październiku 2010 r. Działając w ramach uznania administracyjnego organy rozstrzygające w niniejszej sprawie nie naruszyły granic tego uznania, z jednej bowiem strony ustaliły, iż skarżący spełnia kryteria przyznania mu pomocy społecznej w formie zasiłku celowego na zakup żywności, a z drugiej ustalenie wysokości tego świadczenia nastąpiło po rozważeniu okoliczności, o jakich mowa powyżej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie takie działanie organów uznał za zgodne z prawem, a z tą oceną trudno się nie zgodzić. Nie można bowiem bezkrytycznie uznać, iż organy pomocowe winny przyznawać ubiegającym się świadczenia w wysokości odpowiadającej ich oczekiwaniom, bowiem muszą mieć one na uwadze swoje możliwości finansowe i konieczność udzielania pomocy także innym potrzebującym, zwłaszcza gdy ubiegający się o konkretną pomoc korzysta już z innych form.

Mając na uwadze powyższe Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji, na podstawie art. 184 ustawy Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.

O wynagrodzeniu pełnomocnika ustanowionego z urzędu rozstrzygnie Wojewódzki Sąd Administracyjny, któremu ustanowiony w sprawie radca prawny winien złożyć odpowiednie żądanie.