Wyrok z dnia 2014-11-06 sygn. II SAB/Op 62/14

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Teresa Cisyk Sędziowie Sędzia WSA Krzysztof Bogusz (spr.) Sędzia WSA Elżbieta Kmiecik Protokolant St. sekretarz sądowy Joanna Szyndrowska po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 6 listopada 2014 r. sprawy ze skargi K.G. na bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w Opolu w przedmiocie informacji publicznej oddala skargę.

Uzasadnienie

K. G. pismem z dnia 24 września 2014 r. wniósł skargę na bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w Opolu w zakresie udostępnienia informacji publicznej.

Wniesienie skargi poprzedziło następujące postępowanie:

Wnioskiem datowanym 1 sierpnia 2014 r., przesłanym pocztą elektroniczną o godzinie 23.56, K. G. wystąpił do Prezesa Sądu Okręgowego w Opolu o udzielenie informacji publicznej "w zakresie dat urodzenia i miejscowości zamieszkania wszystkich sędziów sądu, z rozbiciem na poszczególne wydziały", w kolejności podanej przez wnioskodawcę. K. G. zaznaczył we wniosku, że wnosi o udzielenie odpowiedzi w formie elektronicznej na jego adres e-mail: [...].

Pismem z dnia 5 sierpnia 2014 r., nr [...], Prezes Sądu Okręgowego w Opolu w odpowiedzi na wniosek poinformował wnioskodawcę, że imiona i nazwiska sędziów oraz nazwa wydziału Sądu, w którym dana osoba orzeka znajdują się na stronie internetowej Sądu Okręgowego w Opolu w zakładce "Struktura organizacyjna – Lista sędziów" i podał adres tej strony. Jednocześnie organ wskazał, że informacje dotyczące dat urodzenia i miejscowości zamieszkania sędziów nie stanowią informacji publicznej w rozumieniu ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.

Odpowiedź ta przesłana została zgodnie z wnioskiem K. G. na jego adres e-mailowy w dniu 7 sierpnia 2014r.

Powołanym na wstępie pismem z dnia 24 września 2014 r. (data wpływu 29 września 2014 r.) K. G., reprezentowany przez adwokata M. T., wniósł skargę na bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w Opolu w przedmiocie wniosku o udostępnienie informacji publicznej.

Zarzucił naruszenie art. 1 ust. 1 i art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. 2014 r. poz. 782) dalej zwanej u.d.i.p., przez ich błędną wykładnię i niezastosowanie wskutek przyjęcia, że data urodzenia i miejscowość zamieszkania sędziego nie stanowią informacji publicznej.

Skarżący zarzucił także naruszenie artykułu 13 ust. 1 i art. 16 ust. 1 u.d.i.p. przez ich niezastosowanie mimo, że objęte żądaniem wniosku dane stanowią informację publiczną w rozumieniu art. 1 ust. 1 i art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d) u.d.i.p.

Podnosząc powyższe zarzuty skarżący wniósł o zobowiązanie organu do rozpatrzenia wniosku o udzielenie informacji publicznej w terminie 14 dni od daty doręczenia akt organowi, stwierdzenie, że bezczynność organu nie miał miejsca z rażącym naruszeniem prawa oraz zasądzenie od organu na rzecz skarżącego kosztów postępowania.

W uzasadnieniu skargi skarżący podniósł, że przy wykładni przepisów art. 1 ust. 1 i art. 6 u.d.i.p. regulujących pojęcie informacji publicznej należy kierować się art. 61 Konstytucji RP, zgodnie z którym prawo do informacji jest publicznym prawem obywatela realizowanym na zasadach skonkretyzowanych w ustawie o dostępie do informacji publicznej. Odwołując się do przepisów art. 61 § 1 pkt 5 i art. 69 § 1, § 1a i § 2 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. 2013 poz. 427 ze zm.) dalej w skrócie u.s.p., skarżący podniósł, że informacja o dacie urodzenia sędziego jest informacją mającą związek z pełnieniem funkcji publicznej. Dane odnoszące się do daty urodzenia sędziego, zakreślające cenzurę czasową pełnienia tej funkcji są z nią nierozerwalnie związane i dlatego stanowią informację publiczną w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 lit d) u.d.i.p.

Identycznie dane o miejscowości zamieszkania sędziów sądów powszechnych stanowią informację publiczną. Odwołując się do treści art. 95 u.s.p. skarżący podniósł, że informacja o miejscowości zamieszkania sędziego ma ścisły związek z pełnieniem tej funkcji i nie pozostaje bez wpływu na warunki jej wykonywania. Dojazdy z miejsca zamieszkania do siedziby sądu i z powrotem są uciążliwe i czasochłonne, co może rzutować na jakość wykonywanej pracy. Według skarżącego, wynikające z art. 95 tej ustawy wskazanie, że sędzia powinien mieszkać w miejscowości będącej siedzibą sądu jest istotną przesłanką w procesie wyboru kandydatów do pełnienia tego urzędu.

Ponadto skarżący zaznaczył, że organ naruszył przepisu art. 13 ust. 1 i 16 ust. 1 u.d.i.p., gdyż nie wydał decyzji odmownej, ani nie udostępnił żądanej informacji w formie czynności materialno – technicznej. W konsekwencji według skarżącego do dnia wniesienia skargi organ pozostawał w bezczynności w udostępnieniu informacji publicznej.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o umorzenie postępowania z uwagi na przesłanie skarżącemu, po wniesieniu skargi, przy piśmie z dnia 30 września 2014 r. "Wykazu imiennego sędziów Sądu Okręgowego w Opolu wraz z datą urodzenia i miejscem zamieszkania", lecz bez rozbicia na poszczególne wydziały.

Na rozprawie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Opolu pełnomocnik organu, radca prawny A. W.–G., zmodyfikowała stanowisko organu i wniosła o oddalenie skargi, przy przyjęciu, że żądana przez skarżącego informacja nie stanowi informacji publicznej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Co do kognicji sądu administracyjnego.

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. 2002, Nr 153, poz. 1269 ze zm.) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej (...) a kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Na podstawie art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. 2012, poz. 270 ze zm.) dalej w skrócie P.p.s.a., sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Na podstawie art. 3 § 2 pkt 8 P.p.s.a. kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na: (...) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1-4a.

Skutkiem procesowym wniesienia skargi sądowoadministracyjnej jest wszczęcie postępowania przed sądem administracyjnym. Z tą chwilą między stroną skarżącą a organem administracji publicznej , którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania zostały zaskarżone, wszczyna się spór o legalność, który ma zostać rozstrzygnięty przez sąd administracyjny.

Od momentu skutecznego wniesienia skargi, sąd administracyjny staje się gospodarzem postępowania, a skarżący i organ jego stroną w sprawie o legalność.

Jest to konsekwencja treści art. 134 § 1 P.p.s.a., zgodnie z którym Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Trzeba też zwrócić uwagę na inną regulację o tzw. akcie autokontrolnym organu. Według art. 54 § 3 P.p.s.a. jest to uwzględnienie przez organ administracji publicznej skargi w całości do dnia rozpoczęcia rozprawy. Aby do tego doszło, organ musi usunąć - w tym wypadku - bezczynność przez wydanie aktu oczekiwanego przez stronę i to w pełnym zakresie. Wszystko to jednak pod warunkiem, że żądanie strony, tak w postępowaniu administracyjnym, jak i sądowym miało oparcie w przepisach prawa, skoro w postępowaniu przed sądem administracyjnym pierwszej instancji obowiązuje zasada niezwiązania sądu granicami skargi. Brak związania wojewódzkiego sądu administracyjnego granicami skargi oznacza, że granice zaskarżenia nie pokrywają się z granicami rozpoznania sprawy przez sąd. Granice rozpoznania sprawy są zawsze szersze od zakresu zaskarżenia.

W konsekwencji – w świetle art. 134 P.p.s.a. – na etapie orzekania sąd administracyjny nie jest związany zawartym w skardze wnioskiem skarżącego wyznaczającym zakres zaskarżenia, a tym bardziej wnioskami organu zawartymi w odpowiedzi na skargę.

Jeżeli przepis art. 1 § 2 u.s.p. określa podstawy zaskarżenia w sposób bardzo szeroki, czyli " pod względem zgodności z prawem", to ta sama przesłanka określa również granice rozpoznania sprawy sądowoadministracyjnej.

Co do organu zobowiązanego.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p. obowiązane do udostępnienia informacji publicznej są władze publiczne oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne, w szczególności organy władzy publicznej. Na podstawie art. 173 Konstytucji RP "Sądy i Trybunały są władzą odrębną i niezależną od innych władz". Ustrój sądów okręgowych reguluje ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz.U. 2013 poz. 427, ze zm.), dalej w skrócie u.s.p. Organami sądu okręgowego jest prezes sądu, kolegium sądu i dyrektor sądu (art. 21 ust. 1 pkt 2 u.s.p.)

Na podstawie art. 22 ust. 1 pkt 1 u.s.p. prezes sądu kieruje sądem i reprezentuje go na zewnątrz, z wyjątkiem spraw należących do kompetencji dyrektora sądu (określonych w art. 31 a u.s.p.).

Z przestawionych sądowi akt postępowania administracyjnego i oświadczeń procesowych wynika, że powyższe uregulowania nie są między stronami sporne, podobnie podleganie Prezesa Sądu Okręgowego w Opolu, jako organu administracji publicznej, regulacji artykułu 4 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p. także bezsporne.

Przechodząc do dalszej kontroli sprawy przy przyjęciu, że Prezes Sądu Okręgowego w Opolu należy do kręgu podmiotów zobowiązanych do udzielenia informacji publicznej, Sąd administracyjny musi zbadać, czy żądanie wniosku mieściło się w zakresie przedmiotowym ustawy o dostępie do informacji publicznej, czyli - czy data urodzenia sędziego, jego miejsce zamieszkania i wydział, w którym orzeka są informacją publiczną. Ustalenie powyższego pozwala dopiero na dalszą kontrolę sprawy, a w konsekwencji stwierdzenie, czy mamy do czynienia z bezczynnością organu, czy wręcz przeciwnie - organ podjął wymagane prawem działanie, tak co do formy jak i zakresu.

Należy także wskazać na przepis art. 175 a u.s.p., zgodnie z którym Minister Sprawiedliwości przetwarza dane osobowe sędziów, sędziów w stanie spoczynku (...) w zakresie niezbędnym do prawidłowego realizowania obowiązków i praw pracodawcy wynikających ze stosunku pracy bądź innych stosunków służbowych lub realizacji zadań z zakresu nadzoru administracyjnego nad działalnością administracyjną sądów (§ 1). Do przetwarzania danych osobowych, o których mowa w § 1, przepis art. 43 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997r. o ochronie danych osobowych stosuje się odpowiednio ( § 2 ).

Prezes Sądu Okręgowego, jako pracodawca w rozumieniu ustawy o ochronie danych osobowych, prowadzi dla sędziów sprawujących urząd w okręgu sądowym tzw. "Wykazy służbowe" według stosownego wzoru ( por. art. 67 § 1 i 2 u.s.p.)

Co do prawa dostępu do informacji publicznej.

Prawo dostępu do informacji publicznej jest publicznym prawem podmiotowym. W art. 61 ust. 1 Konstytucji RP postanowiono, że obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne. Zgodnie z art. 61 ust. 3 Konstytucji ograniczenia prawa, o którym mowa w ust. 1 i 2 , może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa. Powszechnemu, obywatelskiemu prawu dostępu do informacji publicznej odpowiada zatem obowiązek np. organów władzy publicznej udzielenia określonych ustawowo informacji.

Prawo do informacji nie ma jednak charakteru bezwzględnego. Ustawodawca ograniczył dostęp do informacji publicznej respektując konieczność uwzględnienia innych chronionych dóbr, w tym ustawowo określoną ochronę wolności i praw innych osób, co wprost wynika z art. 61 ust. 3 i art. 31 ust. 2 Konstytucji.

Ograniczenia dostępności informacji publicznej i kryteria ważenia kolidujących ze sobą wartości, podlegają ocenie z punktu widzenia mechanizmu proporcjonalności. Określając bowiem konstytucyjne wolności i prawa obywatela, prawodawca dostrzega potrzebę wprowadzania ograniczeń tych dóbr. Przedkłada jedno dobro konstytucyjne nad drugie, wytyczając tym samym granice korzystania z wolności i praw, tworząc swoistą hierarchię dóbr, mieszczącą się w ich konstytucyjnych relacjach. Ograniczając pewną sferę wolności konstytucyjnej obywatela przepis ustawy musi czynić to w sposób, który przede wszystkim nie naruszy jej istoty i nie spowoduje zachwiania relacji konstytucyjnego dobra, które jest ograniczane (prawo do informacji publicznej), do celu, jaki temu przyświeca, który to cel musi być kwalifikowany w kategoriach wartości konstytucyjnej (interes jednostki, interes Państwa). Chodzi zatem o prawidłowe wyważenie proporcji, jakie muszą być zachowane, by przyjąć, że dane ograniczenie wolności obywatelskiej nie narusza konstytucyjnej hierarchii dóbr (zasada proporcjonalności).

Wymienione zasady konstytucyjne zostały skonkretyzowane w ustawach. Artykuł 2 ust. 1 u.d.i.p. przyznaje każdemu prawo dostępu do informacji publicznej, która została zdefiniowana w art. 1 ust. 1 u.d.i.p., z zastrzeżeniem ograniczeń przewidzianych w art. 5 u.d.i.p., w tym zwłaszcza prywatności osoby fizycznej (art. 5 ust. 2 u.d.i.p.). Z kolei, ustawa o ochronie danych osobowych proklamuje w bardzo szerokim zakresie ochronę tych danych, za które uważa się wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej (art. 6 u.o.d.o.). Przetwarzanie danych osobowych oznacza m.in. ich udostępnianie (art. 7 pkt 2 u.o.d.o.). Zostało ono uznane za dopuszczalne tylko w sytuacjach szczegółowo określonych w art. 23 u.o.d.o.

W wyroku z dnia 15 lutego 2008 r., I CSK 358/07 (OSNC 2009, nr 4, poz. 63) Sąd Najwyższy przyjął, że należy podzielić dominujący w literaturze i orzecznictwie Trybunału Konstytucyjnego pogląd, iż prawo do ochrony danych osobowych wywodzi się bezpośrednio z takich dóbr osobistych, jak godność człowieka oraz prawo do prywatności (por. m.in. wyroki Trybunału Konstytucyjnego z dnia 19 lutego 2002 r., U 3/01, OTK-A 2002, nr 1, poz. 3, i z dnia 12 listopada 2002 r., SK 40/01, OTK-A 2002, nr 6, poz. 81).

Współcześnie, gdy gromadzenie i przetwarzanie danych jest technicznie stosunkowo proste, zachodzi konieczność ochrony człowieka przed niekontrolowanym gromadzeniem i wykorzystywaniem jego danych osobowych, możliwym często bez udziału, a nawet świadomości zainteresowanego. Z tych przyczyn ustawodawca w ustawie o ochronie danych osobowych szczegółowo uregulował kwestie dotyczące gromadzenia, przetwarzania, wykorzystywania i ochrony danych osobowych.

Przy wykładni jej przepisów nie można pomijać dyrektywy 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 października 1995 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych i swobodnego przepływu tych danych (Dz.U. UE.L 95.281.31 ze zm.), w której na wstępie podkreślono, że systemy przetwarzania danych są tworzone po to, aby służyły człowiekowi i muszą one szanować podstawowe prawa i wolności osób fizycznych, a szczególnie prawo do prywatności.

W wyroku z dnia 28 kwietnia 2004 r., III CK 442/02 (nie publ.) Sąd Najwyższy podkreślił, że przy ocenie, czy nastąpiło wkroczenie w dziedzinę chronionego prawem życia prywatnego, nie należy tego pojęcia absolutyzować, bowiem ze względu na stopień swojej ogólności wymaga ono wykładni przy uwzględnieniu konkretnych okoliczności charakteryzujących daną sytuację. Do prywatnej sfery życia zalicza się przede wszystkim zdarzenia i okoliczności tworzące sferę życia osobistego i rodzinnego. Szczególny charakter tej dziedziny życia człowieka uzasadnia udzielenie jej silnej ochrony prawnej. Nie znaczy to, by każda informacja dotycząca określonej osoby była informacją z dziedziny jej życia osobistego. Reżim ochrony prawa do prywatności i reżim ochrony danych osobowych są wobec siebie niezależne. Niewątpliwie dochodzi przy tym do wzajemnych relacji i oddziaływania tych reżimów, bowiem w określonych sytuacjach faktycznych przetworzenie danych osobowych może spowodować naruszenie dobra osobistego w postaci prawa do prywatności, bądź ochrona prawa do prywatności będzie wymagała sprzeciwienia się wykorzystaniu danych osobowych.

Co do sprawy administracyjnej z wniosku o udzielenie informacji publicznej.

Zgodnie z art. 3 ust. 1 pkt 1 u.d.i p. prawo do informacji publicznej obejmuje między innymi uprawnienie do uzyskania informacji publicznej.

Podstawowymi formami udostępniania informacji publicznej jest ogłoszenie informacji publicznych w dokumentach urzędowych i urzędowym publikatorze teleinformatycznym – Biuletynie Informacji Publicznej (por. art. 7 ust. 1 u.d.i.p.) lub w drodze udostępnienia na wniosek. Zgodnie z art. 10 ust. 1 u. d. i .p. informacja publiczna, która nie została udostępniona w Biuletynie Informacji Publicznej lub centralnym repozytorium, jest udostępniana na wniosek.

Możliwość udostępnienia informacji publicznej na wniosek jest związana z koniecznością wszczęcia i prowadzenia określonego postępowanie w sprawie jej udostępnienia. Według zapisów u.d.i.p. występują dwa postępowania administracyjne o różnym charakterze.

Pierwsze z nich dotyczy sprawy udzielenia informacji publicznej. Nie toczy się ono w trybie Kodeksu postępowania administracyjnego, a ustawa o dostępie do informacji publicznej reguluje tylko niektóre jego aspekty, jak formę wniosku, termin i opłaty. Postępowanie w tej sprawie administracyjnej może zakończyć się czynnością materialno-techniczną, jaką jest udzielenie informacji, bądź wydaniem aktu, przybierającego postać pisma, wskazującego na to, że żądane dane nie mają charakteru informacji publicznej.

Sprawa administracyjna o udzielenie informacji publicznej może zakończyć się także uruchomieniem drugiego postępowania, zmierzającego do odmowy udzielenia informacji. Postępowanie w sprawie odmowy udzielenia informacji wszczynane jest przez organ z urzędu, gdy stwierdzi on, że zachodzą przesłanki do udzielenia takiej odmowy ze względu na wystąpienie okoliczności określonych w art. 5 u.d.i.p. lub we wskazanych w tym przepisie ustawach szczególnych. Odbywa się ono w trybie Kodeksu postępowania administracyjnego, przy uwzględnieniu zmian wprowadzonych w art. 16 ust. 2 u.d.i.p. i toczy się w dwóch instancjach.

Postępowanie takie kończy się zawsze wydaniem decyzji administracyjnej, która może mieć charakter merytoryczny (odmowa udzielenie informacji) bądź formalny (w przypadku decyzji o umorzeniu postępowania) (por. M. Jaśkowska "Dostęp do informacji publicznej" Toruń 2002 r. str. 59 i nast.).

W konsekwencji obowiązek wydania decyzji występuje dopiero wówczas, gdy spełniony jest warunek przedmiotowy tj. żądana informacja ma charakter informacji publicznej oraz podmiotowy tj. istnieje podmiot zobowiązany do jej udzielenia.

Co do danych osobowych.

Charakter danych osobowych mają informacje o różnym charakterze, o ile tylko istnieje możliwość powiązania ich z oznaczoną konkretnie osobą.

Danymi osobowymi zgodnie z art. 6 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych ( Dz. U. 2014, poz. 1182) dalej w skrócie u.o.d.o., są wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej. W myśl art. 1 ust. 1 u.o.d.o. każdy ma prawo do ochrony dotyczących go danych osobowych. Przetwarzanie danych osobowych może mieć miejsce ze względu na dobro publiczne, dobro osoby, której dane dotyczą lub dobro osób trzecich w zakresie i trybie określonym ustawą. Zgodnie z art. 3 ust. 1 u.o.d.o. ustawę stosuje się do organów państwowych, organów samorządu terytorialnego oraz do państwowych i komunalnych jednostek organizacyjnych.

Danymi osobowymi w rozumieniu ustawy są z pewnością informacje pozwalające na określenie tożsamości osoby, czyli: imię, nazwisko, adres, numery PESEL i NIP. Ochrona danych osobowych polega między innymi na określeniu kiedy dozwolone, a kiedy zabronione jest ich przetwarzanie (por. wyrok NSA z 17 listopada 2000 r., sygn. akt II SA 1860/00).

Zasady przetwarzania danych osobowych reguluje art. 23 u.o.d.o. Przesłankami dopuszczalności przetwarzania tych danych są miedzy innymi:

a) zgoda osoby, której dane dotyczą ( art. 23 ust. 1 pkt 1),

b) gdy jest to niezbędne dla zrealizowania uprawnienia lub spełnienia obowiązku wynikającego z przepisów prawa ( art. 23 ust. 1 pkt 2),

Co do zasadności skargi wniesionej przez K. G.

Kontrola działalności administracji publicznej w rozumieniu art. 1 § 1 i 2 ustawy Prawo o ustroju sądów administracyjnych wymagała odpowiedzi na pytanie, czy art. 61 § 1 pkt 5, art. 69 § 1 i art. 95 § 1 i 2 u.s.p. stanowią podstawę do ujawnienia skarżącemu imion, nazwisk, dat urodzenia oraz miejscowości zamieszkania wszystkich sędziów Sądu Okręgowego w Opolu, jako informacji publicznej podlegającej udostępnieniu na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 2 litera d) u.d.i.p.

W tej mierze zważyć należy, że i o ile warunkiem powołania na stanowisko sędziego jest ukończenie 29 lat (por. art. 61 § 1 pkt 5 u. s.p.), a przejścia sędziego w stan spoczynku ukończenie 67 lat, z wyjątkami o których mowa w art. 67 § 2 ( por. art. 69 § 1 u.s.p. ), o tyle warunkiem tym nie jest zamieszkiwanie w miejscowości będącej siedzibą sądu, w którym dana osoba pełni służbę (por. art. 95 § 1 w zw. z art. 61 § 1 pkt 1-7, art. 63 § 1-3 i art. 64 § 1-3 u.s.p.).

Zatem wiek danej osoby uprawniający ją do powołania do pełnienia funkcji sędziego lub umożliwiający przejście w stan spoczynku może być informacją publiczną. Nie stanowi natomiast informacji publicznej podanie pełnej daty urodzenia i miejsca zamieszkania sędziego. Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d u.d.i.p. udostępnieniu podlega informacja publiczna, w szczególności o podmiotach, o których mowa w art., 4 ust. 1 (czyli organach władzy publicznej), w tym o organach i osobach sprawujących w nich funkcje i ich kompetencjach. Jeżeli każdy sąd powszechny jest niewątpliwie organem władzy publicznej, to osobami sprawującymi w nich funkcję w zakresie wymiaru sprawiedliwości są sędziowie. Status sędziego określony w art. 178-181 Konstytucji a rozwiniętym w art. 65 i nast. u.s.p., nie uzasadnia niczym nieograniczonej jawności jego danych osobowych (wyłączając zagadnienie tzw. danych wrażliwych z art. 27 u.o.d.o.).

W przeciwnym wypadku, jeżeli podanie pełnej daty urodzenia i miejsca zamieszkania każdego sędziego wymienionego z imienia i nazwiska jest informacją publiczną, gdyż ma się mieścić w wymogach ustawowych np. z art. 61§ 1 i art. 95 § 1 u.s.p., to konsekwentnie - na podstawie art. 61 § 1 pkt 1 i 2 u.s.p. taką informacją jest nie tylko posiadanie obywatelstwa polskiego, czy korzystanie z pełni praw cywilnych i obywatelskich przez sędziego ale także nieskazitelność charakteru.

W tym kontekście zwrócić należy uwagę, że art. 27 ust. 1 u.o.d.o. wśród danych wrażliwych wymienia między innymi stan zdrowia, kod genetyczny, nałogi lub życie seksualne, lecz nie cechy charakteru. W konsekwencji "nieskazitelność charakteru" jako przesłanka powołania na urząd sędziego mogłaby być także przetwarzana na podstawie art. 23 ust. 1 pkt 2 u.o.d.o. jako tzw. dane osobowe zwykłe. Do takiej wykładni przepisów art. 5 ust. 2 u.d.i.p. oraz 23 ust. 1 pkt 2 u.o.d.o. wydają się zmierzać orzeczenia powołane przez skarżącego w skardze. Opierają się one na wyroku NSA z 5 marca 2013 r., sygn. akt I OSK 2872/ 12 (opubl. w CBOSA na stronach internetowych NSA pod adresem https://cbois .nsa.gov.pl, tak jak inne niżej podane orzeczenia), a ten z kolei na orzeczeniu Trybunału Konstytucyjnego z dnia 20 marca 2006 r. sygn. akt K 17/05. Zastrzec jednak należy, że Trybunał nie oceniał konkretnej sprawy administracyjnej w przedmiocie informacji publicznej z jaką Sąd obecnie ma do czynienia. Dlatego treść sentencji wyroku Trybunału Konstytucyjnego w sprawie K 17/05 nie może się przekładać wprost na sposób rozstrzygnięcia niniejszej sprawy.

Wskazana przez skarżącego wykładnia art.1 ust. 1 u.d.i.p. wykraczałaby poza granice konstytucyjnego prawa do informacji z art. 61 ust. 1 zdanie 1 Konstytucji, a tym samym naruszałaby konstytucyjną zasadę ochrony praw innych (tu danego sędziego jako osoby fizycznej) z art. 31 ust. 2 zdanie 1 Konstytucji.

Sąd w składzie rozpatrującym niniejszą sprawę takiej wykładni nie podziela.

To, że każdemu przysługuje prawo dostępu do informacji publicznej i, że od takiej osoby nie wolno żądać wykazania interesu prawnego lub faktycznego w myśl art. 2 ust. 1 i 2 u.d.i.p., nie stanowi podstawy do przyjmowania wykładni rozszerzającej dla określenia katalogu danych (informacji ) związanych z pełnieniem przez sędziego funkcji publicznej.

W literaturze przyjmuje się równorzędność uregulowań ustaw o dostępie do informacji publicznej i o ochronie danych osobowych. (por. Mariusz Jabłoński "Udostępnianie informacji publicznej w trybie wnioskowym" Wyd. PRESSCOM, Wrocław 2009 r. str. 58 i nast.; Michał Zaremba "Prawo dostępu do informacji publicznej" Wyd. Difin, W-wa 2009 r., str. 221 i nast.; Iwona Maciejuk "Dostęp do informacji publicznej (...) ZNSA 2009/2/72 i nast.).

W każdym razie, zapisy ustawy o dostępie do informacji publicznej nie legalizują praktyki nieskrępowanego udostępniania danych osobowych, i na odwrót przepisy ustawy o ochronie danych osobowych mogą być uznane za podstawę ograniczenia dostępu do informacji publicznej. W szczególności wszelkie dane osobowe inne niż wrażliwe, mogą być przetwarzane tylko przy uwzględnieniu zasady z art. 1 ust. 1 i 2 u.o.d.o. i w trybie art. 23 tej ustawy, dlatego, że konstytucyjne prawo każdego do informacji ograniczone jest zapisem art. 31 ust. 2 Konstytucji (zasada poszanowania wolności i praw innych, w tym prawem do prywatności).

Ponadto, zwrócić należy uwagę, że ratyfikowana przez Polskę Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności z 4 listopada 1950 r. (opubl. Dz. U. 1993 Nr 61, poz. 284 ze zm.) przyznaje w art. 8 ust. 1 każdemu prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, mieszkania i korespondencji, a ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa, z wyjątkami, jest w myśl art. 8 ust. 2 niedopuszczalna.

Dane osobowe sędziego podlegają udostępnieniu tylko, gdy mają związek z pełnieniem funkcji publicznej. Sprawowanie wymiaru sprawiedliwości przez danego sędziego oczywiście wymaga ujawnienia jego imienia i nazwiska, stanowiska służbowego i wydziału sądu, w którym orzeka w wydawanych orzeczeniach, na wokandach, w pismach sądowych i wystąpieniach sygnalizacyjnych itp. Jednak żaden przepis ustrojowy sądownictwa powszechnego, w tym Prawo o ustroju sądów powszechnych i Regulamin urzędowania sądów powszechnych (rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 23 lutego 2007 r., Dz. U. 2014 poz. 259) nie wymaga w ramach sprawowania funkcji sędziego podawania pełnej daty urodzenia i miejscowości zamieszkania sędziego.

Ponadto należy zwrócić uwagę, że podanie w trybie dostępu do informacji publicznej daty urodzenia sędziego oznacza udostępnienie – bez zgody zainteresowanego – większości cyfr identyfikacyjnego numeru PESEL, który nadawany jest w procedurze uregulowanej ustawą z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych (Dz. U. 2006, Nr 139 poz. 993 ze zm.). Ustawa ta przewiduje zasady udostępniania danych osobowych ze zbiorów meldunkowych oraz ze zbioru PESEL przez odpowiednio: organ gminy, wojewodę lub ministra właściwego do spraw wewnętrznych (por. art. 63 i nast. cyt. ustawy).

Procedura ta nie została wyłączona jakimikolwiek zapisami ustawy o dostępie do informacji publicznej i ustawy o ochronie danych osobowych.

Wskazać też należy, że zasady przetwarzania danych ze zbioru PESEL zapisane w rozdziale 8a ustawy o ewidencji ludności i dowodach osobistych wykonują zobowiązanie wspólnotowe z art. 8 pkt 7 Dyrektywy 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób fizycznych w zakresie przetwarzania danych osobowych (....) (opubl. Dz. U. UE. L. 1995.281. 31 ze zm.).

Ponadto co do charakteru informacji o miejscowości zamieszkania konkretnego sędziego trzeba zważyć, że w art. 95 § 1 i 2 u.s.p. mowa jest o "miejscowości będącej siedzibą sądu" i "innej miejscowości". Dlatego z pełnioną funkcją przez danego sędziego może być związana tylko informacja o miejscowości będącej siedzibą sądu albo innej miejscowości. Tyle, aż tyle i tylko tyle może być udostępnione osobie wykonującej prawo do informacji publicznej, w zakresie związanym z zapisem art. 95 § 1 i 2 u.s.p.

W przeciwnym wypadku nastąpiłoby ograniczenie konstytucyjnych praw członków rodziny sędziego z nim zamieszkujących do ochrony prywatności, ochrony życia rodzinnego i mieszkania. Nie wymaga głębszego uzasadnienia, że podanie miejsca zamieszkania sędziego jest jednoczesnym wskazaniem miejsca zamieszkania jego bliskich. W konsekwencji, zdaniem Sądu, nieuprawnione jest wnioskowanie, że jeżeli sędzia jest osobą pełniącą funkcje publiczną, to jego miejsce zamieszkania sprowadzone do nazwy konkretnej miejscowości jest informacją publiczną, mającą związek z pełnieniem tej funkcji.

Następnie wypada podnieść i ten argument, że w sprawowanie funkcji sędziego wpisane jest ryzyko narażenia na zamachy na różnego rodzaju dobra prawem chronione ze strony uczestników spraw sądowych. Doświadczenie ostatnich lat wskazuje liczne przykłady naruszenia czci, godności, nietykalności cielesnej czy zdrowia sędziów w czasie pełnienia obowiązków służbowych i poza nimi. Dlatego Trybunał Konstytucyjny w cytowanym wyżej wyroku z 20 marca 2006 r. K 17/05 (część 5.3.5) akcentował, że nawet uzasadniona ingerencja w sferę życia prywatnego osoby publicznej, pełniącej funkcję publiczną nie może prowadzić do naruszenia prawa do prywatności osób trzecich, w tym członków jej rodziny. W tej części uzasadnienia Trybunał odwołał się także do innego swojego wyroku z dnia 13 lipca 2004, sygn. akt K 20/03. Zagrożenie bezpieczeństwa osoby sędziego i członków jego rodziny może bardziej wpływać na komfort pełnienia obowiązków, aniżeli uciążliwości związane z dojazdami do siedziby Sądu, tak akcentowane przez skarżącego dla uzasadnienia jego żądania.

Uciążliwość dojazdu do siedziby sądu i związana z tym kwestia miejscowości zamieszkania nie zawsze są miarodajne. Bywa, że dojazd na odległość np. 30 km między miejscem zamieszkania a siedzibą sądu w małych miejscowościach, trwa krócej niż przejazd z przedmieść dużego miasta do położonej w jego centrum siedziby Sądu. Ustawowa zasada zamieszkiwania w miejscowości będącej siedzibą Sądu mająca w założeniu zlikwidować niedogodności związane z dojazdem i wydatki budżetowe, nie jest żadnym wystarczającym ani usprawiedliwionym argumentem do przyjęcia, że art. 95 § 1 u.s.p. stanowi podstawę do podania miejscowości zamieszkania sędziego, jako informacji publicznej.

Reasumując trzeba zważyć, że bezczynność organu w rozumieniu art. 3 § 2 pkt 8 P.p.s.a. istnieje wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie organ nie podjął żadnych czynności w sprawie lub wprawdzie prowadził postępowanie, ale mimo ustawowego obowiązku nie zakończył go wydaniem decyzji albo innego aktu lub nie podjął czynności materialno-technicznej wymaganej w tym wypadku ustawą o dostępie do informacji publicznej.

Z przedstawionych wyżej ustaleń faktycznych i zważań prawnych wynika niezbicie, że Prezes Sądu Okręgowego w Opolu nie pozostawał w bezczynności w dacie wniesienia skargi. W szczególności żądanie udzielenia informacji zostało załatwione w terminie z art. 13 ust. 1 u.d.i.p. pismem z dnia 5 sierpnia 2014 r., przesłanym 7 sierpnia 2014 r., i stanowiło dopuszczalną czynność materialno-techniczną. Skarżący wystąpił z wnioskiem przesłanym e-mailem i oczekiwał odpowiedzi drogą elektroniczną. Dlatego wskazanie adresu strony internetowej Sądu Okręgowego w Opolu, na której znajdują się imiona, nazwiska wszystkich sędziów oraz wydziały, w których orzekają spełniało ustawowe wymogi co do treści i formy udzielanej informacji publicznej. Podanie pełnej daty urodzenia sędziego i jego miejsca zamieszkania nie stanowi informacji publicznej.

Jeżeli organ nie pozostawał w bezczynności w momencie wniesienia skargi, to nie można przypisać pismu Prezesa Sądu Okręgowego w Opolu z dnia 30 września 2014 r. cech czynności autokontrolnej w rozumieniu art. 54 § 3 P.p.s.a. a tym samym przyjąć, że postępowanie sądowoadministracyjne stało się bezprzedmiotowe, o co początkowo wniosły obie strony.

Jak już wyżej zaznaczono z mocy art. 134 § 1 P.p.s.a. te czynności i wnioski procesowe stron nie wiązały sądu rozpatrującego sprawę w zakresie legalności i w granicach jego kognicji.

Z tych przyczyn skarga z mocy art. 151 P.p.s.a. podlegała oddaleniu.

Na marginesie Sąd zauważa znaną mu urzędowo okoliczność, że w sprawie WSA w Olsztynie o sygn. akt II SAB/Ol 115/14 skarżący domagając się podobnych informacji publicznych argumentował, że dane dotyczące sędziów danego sądu "są niezbędne do dokonania stosownych obliczeń statystycznych (w tym wieku sędziów z podziałem na płeć i odległości z miejsca zamieszkania do siedziby sądu) i zostaną wykorzystane wyłącznie w tym celu".

WSA w Olsztynie w powołanej sprawie zaakceptował odpowiedź Prezesa Sądu Rejonowego, który udostępniając informację publiczną podał zanonimizowane dane sędziów i przyjął, że na ich podstawie strona uzyskała żądaną informację, czyli wiedzę na temat tego ilu sędziów i kiedy osiągnie wiek uprawniający do stanu spoczynku oraz co do wydatków za dojazdy (podobnie WSA w Olsztynie w sprawie II SAB/Ol 91/14).

Różne formy anonimizacji danych personalnych sędziów zaakceptowały też sądy administracyjne w innych sprawach K.G. (por. WSA w Białymstoku, sygn. akt. II SAB/Bk 69/14 – zastąpienie imienia i nazwiska sędziego cyfrą, WSA w Poznaniu sygn. akt.II SAB/Po 71/14 - wyszczególnienie liczby sędziów, którzy "osiągnęli określony wiek").

Natomiast WSA w Rzeszowie w sprawie II SAB/Rz 59/14 przyjął że podanie miejsca zamieszkania wszystkich sędziów sądu nie jest informacją publiczną, w związku z czym, Prezes Sądu Rejonowego odmawiając podania takiej informacji nie pozostawał w bezczynności.