Wyrok z dnia 2014-11-14 sygn. II SAB/Kr 347/14

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Iwona Niżnik – Dobosz Sędziowie: Sędzia WSA Mariusz Kotulski Sędzia WSA Waldemar Michaldo (spr.) Protokolant: Urszula Czerwińska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 listopada 2014 r. sprawy ze skargi K. G. (K. G.) na bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w K. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej z wniosku K. G. z dnia 2 sierpnia 2014 r. I. stwierdza, że bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w K. nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; II. w pozostałym zakresie postępowanie sądowe umarza; III. zasądza od Skarbu Państwa - Sądu Okręgowego w K. na rzecz skarżącego K. G. kwotę 357 zł (trzysta pięćdziesiąt siedem złotych), tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

K. G. wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie na bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w K. w rozpoznaniu jego wniosku o udostępnienia informacji publicznej z dnia 2 sierpnia 2014 r..

Zarzucając bezczynność Prezesowi Sądu Okręgowego w K. skarżący podniósł naruszenie przez niego następujących przepisów prawa:

1) art. 1 ust. 1 i art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d ustawy z dnia 6 września 2001 roku o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. z 2014 r., poz. 782 dalej: u.d.i.p.) przez ich błędną wykładnię i niezastosowanie wskutek przyjęcia, że data urodzenia i miejscowość zamieszkania sędziego nie stanowi informacji publicznej;

2) art. 13 ust. 1 u.d.i.p. i art. 16 ust. 1 u.d.i.p. przez ich niezastosowanie mimo, że objęte żądaniem wniosku dane stanowią informacje publiczne w rozumieniu art. 1 ust. 1 u.d.i.p. i art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d u.d.i.p.

W uzasadnieniu skargi skarżący wyjaśnił, że wnioskiem z dnia [...] sierpnia 2014r., przesłanym drogą mailową, zwrócił się do Prezesa Sądu Okręgowego w K. o udostępnienie informacji publicznej w zakresie dat urodzenia i miejscowości zamieszkania wszystkich sędziów tego sądu ze wskazaniem poszczególnych wydziałów.

Uzasadniając podniesione w skardze zarzuty skarżący wskazał, że dane odnoszące się do daty urodzenia sędziego, zakreślające cezurę czasową pełnienia przez niego funkcji sędziego, są nierozerwalnie związane z tą funkcją, a zatem stanowią informację publiczną w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d u.d.i.p.

W ocenie autora skargi trafność powyższego stanowiska została potwierdzona w utrwalonym orzecznictwie sądów administracyjnych m.in. w wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 13 września 2012r., sygn. akt II SA/Wa 1002/12, wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 marca 2013 r., sygn. akt I OSK 2872/12, wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 27 kwietnia 2012 r., sygn. akt II SAB/Wa 51/12. Dodatkowo skarżący podniósł, że sylwetki osób przedstawianych Prezydentowi RP do powołania na urząd sędziego są w bardzo szerokim zakresie opisywane w uchwałach Krajowej Rady Sądownictwa. Każdy taki opis rozpoczyna się od podania daty urodzenia przyszłego sędziego danego sądu - tj. dnia, miesiąca i roku urodzenia.

W ocenie skarżącego tak samo uznać należy, że dane o miejscowości zamieszkania sędziów sądów powszechnych stanowią informację publiczną. Skarżący powołał w tym miejscu treść art. 95 ustawy z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (Dz. U. z 2013 r., poz. 427 ze zm.).

Skarżący podniósł, iż żąda udostępnienia informacji publicznej polegającej na wskazaniu miejscowości zamieszkania sędziów celem ustalenia którzy z nich zamieszkują w miejscu pełnienia służby, a którzy poza nią - i w jakiej odległości od sądu. Z art. 95 ww. ustawy wynika, że informacja o miejscowości zamieszkania sędziego ma ścisły związek z pełnieniem przezeń funkcji publicznej i nie pozostaje bez wpływu na warunki jej wykonywania. Należy mieć bowiem na uwadze, że dojazdy z miejsca zamieszkania do siedziby sądu i z powrotem są uciążliwe i czasochłonne, co może rzutować na jakość wykonywanej pracy. Nadto dojazdy generują należności zwiększające wydatki budżetowe sądu (które w całości finansowane są ze środków publicznych). Im większa odległość od miejscowości zamieszkania sędziego do miejscowości będącej siedzibą sądu, tym większy jest negatywny wpływ na jakość pracy sędziego i tym większe są wydatki ponoszone ze środków publicznych na pokrycie kosztów dojazdu. W ocenie skarżącego dostrzegł to również prawodawca ustalając regułę zamieszkania sędziego w miejscu pełnienia służby i dopuszczając od niej jedynie uzasadnione odstępstwa.

W uzasadnieniu skargi zauważono, iż trafność powyższego stanowiska została także potwierdzona w orzeczeniach sądów administracyjnych tj. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie z dnia 6 listopada 2013 r., sygn. akt II SA/Sz 935/13, postanowieniu Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie z dnia 27 sierpnia 2014 r., sygn. akt II SAB/Rz 60/14.

Na końcu skarżący podniósł, że do dnia wniesienia skargi Prezes Sądu Okręgowego w K. nie udostępnił żądanej informacji, ani też nie wydał decyzji odmownej, a zatem pozostaje on w bezczynności.

W odpowiedzi na skargę Prezes Sądu Okręgowego w K. wniósł o umorzenie postępowania wyjaśniając jednocześnie., że po ponownym przeanalizowaniu sprawy uwzględnił stanowisko skarżącego i w związku z tym w dniu [...] września 2014 r. przekazał skarżącemu, zgodnie z jego wnioskiem, żądane informacje takie jak daty urodzin i miejscowości zamieszkania sędziów Sądu Okręgowego w K. .

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 3 § 1 i § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.- zwanej dalej p.p.s.a.) sądy administracyjne sprawują kontrolę między innymi w zakresie orzekania w sprawach skarg na bezczynność.

Przepis art. 149 § 1 p.p.s.a. stanowi, że sąd uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekle prowadzenie postępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1–4a, zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu lub interpretacji lub dokonania czynności lub stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa. Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa.

W pierwszej kolejności wyjaśnić należy, że celem skargi na bezczynność organu administracji jest zwalczanie braku działania (zwłoki) w załatwianiu sprawy administracyjnej. W doktrynie oraz orzecznictwie powszechnie przyjmuje się, że o bezczynności organu administracji możemy mówić wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie organ ten nie podejmuje żadnych czynności w sprawie lub wprawdzie prowadząc postępowanie, mimo istnienia ustawowego obowiązku nie kończy go wydaniem w terminie decyzji, postanowienia lub innego aktu, czy też nie podejmuje innej stosownej czynności. Przy badaniu zasadności skargi na bezczynność organu administracji nie ma znaczenia z jakich powodów określony akt, czy czynność nie została dokonana przez organ. Skarga na bezczynność organu ma bowiem na celu przede wszystkim wymuszenie na organie administracji załatwienia sprawy. W świetle powyższego dla uznania bezczynności organu konieczne jest ustalenie, że organ administracji był zobowiązany, na podstawie obowiązujących przepisów prawa, do wydania decyzji, aktu lub podjęcia określonych czynności i mimo to ich nie wykonuje.

W przedmiotowej sprawie wnioskiem z dnia [...] sierpnia 2014 r. przesłanym drogą elektroniczną, skarżący zwrócił się do Prezesa Sądu Okręgowego w K. o udostępnienie informacji publicznej w zakresie imion i nazwisk, dat urodzenia oraz miejscowości zamieszkania wszystkich sędziów tego sądu z rozbiciem na poszczególne wydziały.

Nadmienić jedynie w tym miejscu należy, że w ustawie o dostępie do informacji publicznej brak jest wskazania jakichkolwiek wymagań formalnych wniosku (poza utrwaleniem go w formie pisemnej). Za wniosek pisemny uznać należy również przesłanie zapytania pocztą elektroniczną i to nawet, gdy do jego autoryzacji nie został użyty podpis elektroniczny (tak Naczelnego Sądu Administracyjnego w wyroku z dnia 16 marca 2009 r., sygn. akt I OSK 1277/08).

Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U. Nr 112, poz. 1198 ze zm. - dalej u.d.i.p.) każda informacja o sprawach publicznych stanowi informację publiczną w rozumieniu tej ustawy i podlega udostępnieniu na określonych w tej ustawie zasadach. Udostępnieniu podlegają zwłaszcza informacje wymienione w art. 6 ustawy, przy czym zaznaczyć należy, że katalog informacji wymienionych w art. 6 nie ma charakteru katalogu zamkniętego, lecz stanowi jedynie przykładowe wyliczenie źródeł i rodzajów informacji. I tak w myśl art. 6 ust. 1 pkt 2 udostępnieniu podlega informacja publiczna, w szczególności o podmiotach, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 5 u.d.i.p., w tym o organach i osobach sprawujących w nich funkcje i ich kompetencjach.

W ocenie Sądu rozpoznającego przedmiotową sprawę, informacja o imieniu i nazwisku sędziego, roku urodzenia (wieku) sędziego jako osoby pełniącej funkcje publiczne oraz miejscowości, w której zamieszkuje, stanowi informację publiczną w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. d u.d.i.p.

Sądy, jako organy władzy sądowniczej wydające wyroki w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej, wykonują zadania w imieniu państwa, którego funkcje realizują. Są to więc organy państwowe powołane do rozpatrywania i rozstrzygania sporów prawnych w imieniu państwa. Sędziowie zaś, jako funkcjonariusze publiczni sprawują w nich funkcję publiczną polegającą na orzekaniu w sprawach należących do właściwości tych Sądów na zasadach niezawisłości i bezstronności (tak m.in. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 27 kwietnia 2012 r. sygn. akt II SAB/Kr 51/12).

Przepis art. 5 ust. 2 u.d.i.p. stanowi, że prawo do informacji publicznej podlega ograniczeniu ze względu na prywatność osoby fizycznej lub tajemnicę przedsiębiorcy. Ograniczenie to nie dotyczy informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji, w tym o warunkach powierzenia i wykonywania funkcji, oraz przypadku, gdy osoba fizyczna lub przedsiębiorca rezygnują z przysługującego im prawa.

Z brzmienia powyższego przepisu wynika zatem, że ochrona prywatności jest wyłączona w odniesieniu do osób pełniących funkcje publiczne, jeżeli informacja pozostaje w związku z pełnioną przez te osoby funkcją.

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 5 marca 2013 r. sygn. akt. I OSK 2872/12 stwierdził, że informacja o wieku sędziów Sądu Najwyższego jest informacją mającą związek z pełnieniem przez nich funkcji publicznej, co w myśl art. 5 ust. 2 zdanie drugie u.d.i.p. w zw. z art. 23 ust. 1 pkt 2 ustawy o ochronie danych osobowych czyni legalnym udzielenie informacji publicznej zawierającej dane osobowe sędziów.

W powołanym wyroku Sąd stwierdził, że gdy w grę wchodzi udzielenie informacji o osobach pełniących funkcje publiczne i mających związek z pełnieniem tych funkcji, ograniczeniu podlega ochrona prawa do prywatności oraz danych osobowych. Nie oznacza to jednak, że w świetle omawianych przepisów można przypisywać prawu do informacji publicznej większą wartość niż prawu do prywatności, statuowanemu w art. 47 Konstytucji oraz prawu do ochrony danych osobowych przewidzianemu w art. 51 Konstytucji.

W piśmiennictwie podkreśla się, że dane osobowe osób pełniących funkcje publiczne z natury swej korzystają z ograniczonej ochrony, a prawo dostępu do nich wyprowadzić można bezpośrednio z art. 61 Konstytucji RP stanowiącego, że obywatel ma prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne (zob. M. Podgłówek, Dostęp do informacji publicznej, w: Europeizacja polskiego prawa administracyjnego, pod red. Z. Janku, Z. Leońskiego, M. Szewczyka, M. Waligórskiego, K. Wojtczak, Kolonia Limidetd, s. 422-437).

W cytowanym wyroku Sąd zwrócił także uwagę, że w kontekście powyższych rozważań konieczne jest odwołanie się do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 20 marca 2006 r., sygn. akt K 17/05, którego przedmiotem oceny była regulacja art. 5 ust. 2 zdanie 2 u.d.i.p., normująca dostęp do informacji publicznej i jednocześnie ograniczająca prawo do ochrony prywatności osób pełniących funkcje publiczne w zakresie informacji mających związek z pełnieniem tych funkcji. W uzasadnieniu wyroku podniesiono, że "sfera chronionej prywatności pozostaje niejednokrotnie w związku z informacjami odnoszącymi się do działalności organów publicznych. Wyraźną tendencją charakterystyczną dla orzecznictwa i regulacji europejskich jest w tym względzie dążenie do zagwarantowania możliwie szerokiego dostępu do informacji publicznych, ponieważ stanowi on istotną gwarancję transparentności życia publicznego w demokratycznym państwie. Uznaje się w konsekwencji, że prywatność osób pełniących funkcje publiczne, pozostając pod ochroną gwarancji konwencyjnych (zwłaszcza art. 8 europejskiej Konwencji), może podlegać ograniczeniom, które co do zasady znajdować mogą usprawiedliwienie ze względu na wartość, jaką jest jawność i dostępność informacji o funkcjonowaniu instytucji publicznych w państwie demokratycznym. Wartość ta związana z transparentnością życia publicznego nie może prowadzić do całkowitego przekreślenia i zanegowania ochrony związanej z życiem prywatnych osób wykonujących funkcje publiczne. Osoby wykonujące takie funkcje z momentem ich podjęcia muszą zaakceptować szerszy zakres ingerencji w sferze ich prywatności niż w wypadku innych osób."

Mając na uwadze powyższe rozważania stwierdzić należy, że zarówno wiek sędziego (data jego urodzenia), jak również miejscowość, w której zamieszkuje, stanowią istotne informacje związane z pełnioną funkcją sędziego. Obowiązek ich udostępnienia stanowi zatem, w myśl art. 5 ust. 2 u.d.i.p., dopuszczalne ograniczenie dotyczące informacji o osobach pełniących funkcje publiczne, mających związek z pełnieniem tych funkcji. Realizacja prawa do informacji publicznej, w niniejszym przypadku, pozostaje w ścisłym związku z realizacją zasady jawności i przejrzystości funkcjonowania osób sprawujących funkcje publiczne (wyrok NSA z 5 marca 2013 r. sygn. akt I OSK 2872/12).

W myśl przepisu art. 13 ust. 1 u.d.i.p., udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, z zastrzeżeniem ust. 2. Stosownie do treści ust. 2 art. 13 ustawy, jeżeli informacja publiczna nie może być udostępniona w terminie określonym w ust. 1, podmiot obowiązany do jej udostępnienia powiadamia w tym terminie o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim udostępni informację, nie dłuższym jednak niż 2 miesiące od dnia złożenia wniosku.

Z akt sprawy wynika, że Prezes Sądu Okręgowego w K., będący podmiotem zobowiązanym do udostępnienia informacji publicznej, zrealizował wniosek skarżącego (z dnia [...] sierpnia 2014 r.) w całości w dniu [...] września 2014 r., przesyłając drogą mailową (a także za pośrednictwem urzędu pocztowego) imienny wykaz sędziów wraz z datami ich urodzenia oraz miejscem zamieszkania. Wcześniej bowiem w piśmie z dnia [...] sierpnia 2014r. wskazał wnioskodawcy adres internetowy na stronie internetowej Sadu Okręgowego w K. gdzie zamieszczono wykaz sędziów z podaniem ich imion i nazwisk z rozbiciem na poszczególne wydziały .

Należy w tym miejscu zauważyć, iż załatwienie wniosku skarżącego nie zwalnia Sądu z obowiązku orzekania w przedmiocie stwierdzenia, czy bezczynność organu miała miejsce z rażącym naruszeniem prawa. Obowiązek ten wynika z art. 149 § 1 zd. 2 p.p.s.a. Oceniając powyższy aspekt sprawy Sąd uznał, iż bezczynność Prezesa Sądu Okręgowego w K. nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa, o czym Sąd orzekł w pkt I wyroku. Niewątpliwe 14-dniowy termin do udostępnienia informacji został przekroczony, jednakże takie opóźnienie w realizacji wniosku nie może być traktowane jako kwalifikowane. Zwłoka w pełnym rozpoznaniu wniosku po pierwsze nie była znaczna, a po drugie nie wynikała ze złej woli lub oczywistego naruszenia przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej, lecz z błędnego przekonania, że żądane informacje nie stanowią informacji publicznej. Kwalifikując skarżoną bezczynność jako nie mającą charakteru rażącego naruszenia prawa Sąd uwzględnił także okoliczność, iż już przy piśmie z dnia [...] sierpnia 2014r. (a więc 3 dni po wpłynięciu wniosku) wskazano skarżącemu adres internetowy strony Sądu Okręgowe w K., na której upubliczniono imiona i nazwiska sędziów tego sądu z rozbiciem na poszczególne wydziały.

Te same względy uzasadniły odstąpienie od przewidzianej przepisem art. 149 § 2 p.p.s.a. możliwości wymierzenia organowi grzywny.

W pkt II wyroku Sąd orzekł o umorzeniu postępowania w pozostałym zakresie tj. w zakresie zobowiązania Prezesa Sadu Okręgowego w K. do rozpoznania wniosku skarżącego z dnia 2 sierpnia 2014 r. w zakreślonym przez Sąd terminie. Rozstrzygnięcie powyższe wynika z faktu, iż jak już wskazano powyżej, wniosek skarżącego został rozpoznany w całości. Postępowanie w tym zakresie należało zatem umorzyć na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 ustawy p.p.s.a. Przepis ten mówi, że sąd wydaje postanowienie o umorzeniu postępowania, gdy postępowanie stało się bezprzedmiotowe z innych przyczyn niż wymienione w pkt 2 i 3 tego artykułu (por. postanowienia Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 21 marca 2013 r. sygn. akt I OSK 481/13, postanowienie z 26 lipca 2012 r. sygn. akt II OSK 1360/12). W przedmiocie kosztów orzeczono na podstawie art. 200 p.p.s.a. w zw. z art.205 § 2 p.p.s.a. zasądzając od Skarbu Państwa – Sądu Okręgowego w K. na rzecz skarżącego kwotę [...] złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania (pkt III wyroku).