Art. 4589. Umowa dowodowa
Kodeks postępowania cywilnego
§ 1. Strony mogą się umówić o wyłączenie określonych dowodów w postępowaniu w sprawie z określonego stosunku prawnego powstałego na podstawie umowy (umowa dowodowa).
§ 2. Umowę dowodową zawiera się na piśmie pod rygorem nieważności albo ustnie przed sądem. W przypadku wątpliwości uważa się, że umowa późniejsza utrzymuje w mocy te postanowienia umowy wcześniejszej, które da się z nią pogodzić.
§ 3. Umowa dowodowa zawarta pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu jest nieważna.
§ 4. Zarzut nieważności lub bezskuteczności umowy dowodowej można podnieść najpóźniej na posiedzeniu, na którym powołano się na tę umowę, a jeśli uczyniono to w piśmie procesowym – najpóźniej w następnym piśmie procesowym albo na najbliższym posiedzeniu.
§ 5. Objęcie umową dowodową dowodu przeprowadzonego przed sądem przed jej zawarciem nie pozbawia go mocy dowodowej.
§ 6. Sąd nie dopuści z urzędu dowodu wyłączonego umową dowodową.
§ 7. Fakty, które miałyby zostać wykazane dowodami wyłączonymi przez umowę dowodową, sąd może ustalić na podstawie twierdzeń stron, biorąc pod rozwagę całokształt okoliczności sprawy. Jeżeli ustalenia wymaga rozmiar należnego świadczenia, przepis art. 322 stosuje się odpowiednio.
Komentarz redakcyjny
opracowano przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI)
1. Część ogólna
Art. 458[9] k.p.c. wprowadza instytucję umowy dowodowej, będącej szczególnym typem umowy procesowej, umożliwiającej stronom umowne ograniczenie zakresu postępowania dowodowego. Przepis ten dotyczy wyłącznie postępowania w sprawach gospodarczych i stanowi wyraz wzmożonego formalizmu w procedurze cywilnej, służącego zwiększeniu szybkości i przewidywalności rozstrzygnięć sądowych.
Umowa dowodowa polega na wyłączeniu określonych dowodów (nie wszystkich) w sprawie wynikającej z konkretnego stosunku prawnego, którego źródłem jest umowa cywilnoprawna. Ograniczenie to może dotyczyć zarówno dowodów rodzajowo oznaczonych (np. dowód z zeznań świadków), jak i indywidualnie skonkretyzowanych (np. dokument X, biegły Y).
2. Kontekst systemowy
Umowa dowodowa stanowi wyłom w modelu kontradyktoryjności i władztwa sądu nad postępowaniem dowodowym (art. 232 k.p.c.). Znajduje ona swoje miejsce pośród innych umów procesowych (np. art. 46, art. 183[1] § 2, art. 223 k.p.c.) i stanowi element tzw. ius moderandi – prawa stron do kształtowania przebiegu procesu. Ze względu na formę, funkcję i skutki, łączy cechy czynności procesowej i materialnoprawnej – jest zatem konstrukcją hybrydową.
3. Zakres zastosowania przepisu
Umowa dowodowa może być zawarta tylko w sprawach wynikających z konkretnego umownego stosunku prawnego. Wykluczone są zatem sprawy deliktowe, z bezpodstawnego wzbogacenia czy wynikające z aktów administracyjnych.
Może być zawarta w dwóch formach:
-
na piśmie pod rygorem nieważności, jeśli następuje poza sądem;
-
ustnie przed sądem, przez oświadczenia wciągnięte do protokołu (równoważnik formy pisemnej).
Dopuszczalne jest zawarcie umowy dowodowej zarówno przed, jak i w toku procesu. Nieważna jest natomiast umowa:
-
zawarta pod warunkiem lub z zastrzeżeniem terminu,
-
pozbawiona elementów essentialia negotii (np. brak określenia wyłączonych dowodów),
-
nieodpowiadająca wymogowi formy (np. mail bez podpisu).
4. Aspekt materialnoprawny
Umowa dowodowa, mimo że została uregulowana w Kodeksie postępowania cywilnego (art. 458[9] k.p.c.), posiada także materialnoprawny charakter, co oznacza, że:
-
Jest czynnością prawną stron wywołującą skutki prawne nie tylko w sferze przebiegu procesu, ale również
Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium
