Art. 151. Miejsce odbywania posiedzenia sądowego; posiedzenie jawne na odległość

Kodeks postępowania cywilnego

§ 1. Posiedzenia sądowe odbywają się w budynku sądowym, a poza tym budynkiem tylko wówczas, gdy czynności sądowe muszą być wykonane w innym miejscu albo gdy odbycie posiedzenia poza budynkiem sądowym ułatwia przeprowadzenie sprawy lub przyczynia się znacznie do zaoszczędzenia kosztów.

§ 2. Przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia jawnego przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających jego przeprowadzenie na odległość (posiedzenie zdalne), jeżeli nie stoi temu na przeszkodzie wzgląd na charakter czynności, które mają być dokonane na posiedzeniu, a przeprowadzenie posiedzenia zdalnego zagwarantuje pełną ochronę praw procesowych stron i prawidłowy tok postępowania. W takim przypadku na sali sądowej przebywają sąd i protokolant, a pozostałe osoby uczestniczące w posiedzeniu nie muszą przebywać w budynku sądu prowadzącego postępowanie. Zapis obrazu i dźwięku z czynności procesowych odbywających się na sali sądowej przekazuje się do miejsca przebywania tych uczestników posiedzenia, którzy zgłosili zamiar zdalnego udziału w posiedzeniu sądu, oraz z miejsca przebywania tych uczestników posiedzenia do budynku sądu prowadzącego postępowanie.

§ 3. Przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia zdalnego z urzędu lub na wniosek osoby, która ma uczestniczyć w posiedzeniu i wskazała adres poczty elektronicznej. Termin do złożenia wniosku wynosi 7 dni od dnia doręczenia zawiadomienia albo wezwania na posiedzenie. Zarządzając przeprowadzenie posiedzenia zdalnego, przewodniczący może zastrzec, że określona osoba weźmie udział w posiedzeniu zdalnym poza budynkiem sądu prowadzącego postępowanie, jeżeli będzie przebywać w budynku innego sądu. O treści zarządzeń, o których mowa w zdaniach poprzedzających, w tym zmierzających do przeprowadzenia dowodu w sposób zdalny, o odmowie uwzględnienia wniosku lub zmianie zarządzeń w tym przedmiocie informuje się w sposób przewidziany w art. 149[1].

§ 4. Przewodniczący może zarządzić, że osoba pozbawiona wolności będzie uczestniczyć w czynnościach procesowych wyłącznie w ramach posiedzenia zdalnego. W takim przypadku w miejscu przebywania tej osoby
bierze udział w posiedzeniu zdalnym przedstawiciel administracji zakładu karnego lub aresztu śledczego, pełnomocnik, jeżeli został ustanowiony, oraz tłumacz, jeżeli został powołany. Przepis powyższy stosuje się odpowiednio do osób objętych postępowaniem terapeutycznym na podstawie odrębnych przepisów.

§ 5. Wzywając na posiedzenie zdalne, informuje się jego uczestników o możliwości stawiennictwa na sali sądowej lub zgłoszenia zamiaru zdalnego udziału w posiedzeniu, a także poucza się, że zamiar ten należy zgłosić najpóźniej na 3 dni robocze przed wyznaczonym terminem posiedzenia oraz że do skutecznego zgłoszenia wystarcza zachowanie formy określonej w art. 226[1] pkt 2 lit. b, przy jednoczesnym wskazaniu adresu poczty elektronicznej. W takim przypadku informuje się także co najmniej na 24 godziny przed terminem posiedzenia o treści § 2, 3 oraz 6–8, adresie strony internetowej zawierającej obwieszczenie, o którym mowa w § 9, oraz o sposobie przyłączenia się do posiedzenia zdalnego. Obowiązek zgłoszenia zamiaru zdalnego udziału w posiedzeniu nie dotyczy osoby pozbawionej wolności. Powyższe stosuje się odpowiednio do uczestników zgłaszających swój udział w posiedzeniu w charakterze publiczności lub osób zaufania.

§ 6. Osoba, która nie zgłosiła skutecznie wniosku, o którym mowa w § 3 zdanie pierwsze, albo nie zgłosiła zamiaru zdalnego udziału w posiedzeniu zgodnie z § 5 zdanie pierwsze, ma obowiązek stawić się na posiedzeniu w budynku sądu prowadzącego postępowanie bez dodatkowego wezwania.

§ 7. Czynności procesowe dokonane w trakcie posiedzenia zdalnego przez strony i innych uczestników przebywających poza salą sądu prowadzącego postępowanie są skuteczne, chyba że ustawa wymaga ich dokonania w formie pisemnej.

§ 8. Osoba biorąca udział w posiedzeniu zdalnym przebywająca poza budynkiem sądu jest zobowiązana poinformować sąd o miejscu, w którym przebywa, oraz dołożyć wszelkich starań, aby warunki w miejscu jej pobytu 
licowały z powagą sądu i nie stanowiły przeszkody do dokonania czynności procesowych z jej udziałem. W razie odmowy podania wskazanej informacji lub jeżeli zachowanie tej osoby budzi uzasadnione wątpliwości co do prawidłowego przebiegu czynności dokonanych zdalnie z jej udziałem, sąd może wezwać tę osobę do osobistego stawiennictwa na sali sądowej.

§ 9. Minister Sprawiedliwości podaje, w drodze obwieszczenia, na stronie podmiotowej Biuletynu Informacji Publicznej informacje o standardach technicznych oprogramowania i wymaganiach sprzętowych niezbędnych do uczestniczenia w posiedzeniu zdalnym.

Poprzednie wersje

§ 2 w brzmieniu do 14 marca 2024 r. Przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia jawnego przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających jego przeprowadzenie na odległość. W takim przypadku uczestnicy postępowania mogą brać udział w posiedzeniu sądowym, gdy przebywają w budynku innego sądu albo w zakładzie karnym lub areszcie śledczym, gdy są pozbawieni wolności, i dokonywać tam czynności procesowych, a przebieg czynności procesowych transmituje się z sali sądowej sądu prowadzącego postępowanie do miejsca pobytu uczestników postępowania oraz z miejsca pobytu uczestników postępowania do sali sądowej sądu prowadzącego postępowanie. W miejscu przebywania osoby pozbawionej wolności w czynnościach procesowych bierze udział przedstawiciel administracji zakładu karnego lub aresztu śledczego, pełnomocnik, jeżeli został ustanowiony, oraz tłumacz, jeżeli został powołany.

Komentarze orzeczniczeKomentarz redakcyjnyAnalizy

Jacek Ignaczewskisędzia Sądu Rejonowego w Olsztynie, twórca StandardówPrawa.pl., autor wielu publikacji z zakresu prawa rodzinnego i cywilnego.: Dopuszczalność zawierania ugody sądowej na posiedzeniu zdalnym

Analiza porównawcza do stanowisk Z. Miczka i R. Rzewuskiego

opracowano przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI)

1. Wprowadzenie

Postępująca cyfryzacja postępowania cywilnego, przyspieszona przez pandemię COVID-19, wymusiła reinterpretację wielu instytucji procesowych. Jednym z praktycznych problemów, który ujawnił się szczególnie wyraziście w warunkach rozpraw zdalnych, jest kwestia skuteczności zawarcia ugody sądowej, gdy strony nie są fizycznie obecne na sali rozpraw i nie mogą złożyć podpisów pod treścią ugody. W niniejszym opracowaniu zestawione zostaną dwa aktualne stanowiska doktrynalne dotyczące tego problemu – Zbigniewa Miczka oraz Rafała Rzewuskiego – a następnie sformułowana zostanie własna ocena ich wartości argumentacyjnej oraz praktycznej użyteczności.

2. Stanowisko Zbigniewa Miczka

Zbigniew Miczek formułuje stanowisko jednoznacznie afirmatywne wobec dopuszczalności zawarcia ugody sądowej na rozprawie prowadzonej w trybie zdalnym. Fundamentem jego analizy jest przekonanie, że zarówno normy prawa procesowego (w szczególności art. 223 § 1 zd. 3 k.p.c.), jak i ogólne zasady wynikające z art. 10 k.p.c. i art. 78 § 1 k.c., pozwalają na zawarcie skutecznej ugody także wtedy, gdy podpis nie może być fizycznie złożony na sali rozpraw.

Autor proponuje szczegółową, kilkunastostopniową procedurę zawierania ugody „na odległość”, opartą na wymianie dokumentów podpisanych przez strony, rejestracji audio-wideo rozprawy, a także ewentualnym zastosowaniu instytucji „niemożności podpisania” w rozumieniu art. 223 § 1 zd. 3 k.p.c. Jednocześnie akcentuje, że brak podpisu nie może sam w sobie przekreślać skuteczności ugody, jeżeli treść porozumienia została jednoznacznie i świadomie zaakceptowana przez obie strony, a sąd nie ma wątpliwości co do ich rzeczywistej woli.

3. Stanowisko Rafała Rzewuskiego

Rafał Rzewuski formułuje zbliżone stanowisko w zakresie zasadniczej dopuszczalności zawierania ugody w toku rozprawy zdalnej, jednakże jego uzasadnienie akcentuje w większym stopniu funkcję rejestracji przebiegu posiedzenia. Kluczowym elementem jest dla niego możliwość jednoznacznego odtworzenia oświadczeń woli stron oraz stwierdzenia ich zgodnego zamiaru zawarcia ugody, w sposób niebudzący wątpliwości co do skutków prawnych.

W opinii autora, jeśli treść

Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium

Reklama
Standardy Baner
Standardy Baner
Serwis wykorzystuje pliki cookies. Korzystając z serwisu akceptujesz politykę prywatności i cookies.