Art. 223. Przeszukanie osoby
Kodeks postępowania karnego
Przeszukania osoby i odzieży na niej należy dokonywać w miarę możności za pośrednictwem osoby tej samej płci.
Komentarz redakcyjny
Celem przeszukania osoby - podobnie jak w przypadku przeszukania pomieszczeń i innych miejsc - jest wykrycie lub zatrzymanie albo przymusowe doprowadzenie osoby podejrzanej, a także znalezienie rzeczy mogących stanowić dowód w sprawie lub podlegających zajęciu w postępowaniu karnym.
Muszą istnieć uzasadnione podstawy do przypuszczenia, że dana osoba jest podejrzana lub posiada rzeczy mogące stanowić dowód w sprawie lub podlegające zajęciu w postępowaniu karnym. Przy spełnieniu tego warunku można dokonać przeszukania osoby, jej odzieży i podręcznych przedmiotów. Przeszukanie osoby, jej odzieży i podręcznych przedmiotów dokonuje się z uwzględnieniem zasad i granic określonych w art. 227, tj. z zachowaniem umiaru i poszanowania godności osób, których ta czynność dotyczy, oraz bez wyrządzania niepotrzebnych szkód i dolegliwości.
Zasadą jest dokonywanie przeszukania osoby i odzieży przez osobę niezależnie od płci osoby poddanej tej czynności. Ustawa jednak zaleca, by dokonywała je osoba tej samej płci. Przeszukanie osoby powinno być przeprowadzone przez osobę o tej samej płci (art. 223 k.p.k.). Zalecenie to nie dotyczy przeszukania przedmiotów podręcznych.
Jeżeli istnieją trudności z dokonaniem przeszukania przez osobę tej samej płci, może je przeprowadzić osoba płci przeciwnej. Dotyczy to przede wszystkim wypadków niecierpiących zwłoki, np. na miejscu zatrzymania osoby podejrzanej, czy sprawcy czynu zabronionego.
Statuowany w art. 223 k.p.k. wymóg przeprowadzania przeszukania, w miarę możności, przez osobę tej samej płci potwierdza zaś, że chodzi o czynność, której przebieg może rodzić poczucie wstydu i skrępowania.
Odmiennie niż przy oględzinach osoby, podczas których dokonuje się jej oglądu zewnętrznego (art. 208 k.p.k.), przy jej przeszukiwaniu może chodzić także o wgląd w zakamarki ciała, w których mogą być ukryte przedmioty, będące dowodami przestępstwa” (T. Grzegorczyk, Kodeks postępowania karnego, t. 1, Komentarz do art. 1-467, Warszawa 2014, s. 794).
Przeszukanie ciała może wymagać eksponowania nagiej jego powierzchni, a także znoszenia rozczesywania włosów (brody), czy – w razie konieczności