Art. 29. Zły zamiar lub niedbalstwo przewoźnika i jego pracowników

Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR)

1. Przewoźnik nie ma prawa korzystać z postanowień niniejszego rozdziału, które wyłączają lub ograniczają jego odpowiedzialność albo które przenoszą na drugą stronę ciężar dowodu, jeżeli szkoda powstała wskutek złego zamiaru przewoźnika lub jego niedbalstwa, które według prawa obowiązującego w miejscu prowadzenia sprawy sądowej uważane jest za równoznaczne ze złym zamiarem.

2. To samo postanowienie stosuje się, jeżeli złego zamiaru lub niedbalstwa dopuszczają się pracownicy przewoźnika lub jakiekolwiek inne osoby, do których usług odwołuje się on dla wykonania przewozu, jeżeli ci pracownicy lub te inne osoby działają w wykonaniu swych funkcji. W takim przypadku ci pracownicy i te inne osoby nie mają prawa korzystania w zakresie ich osobistej odpowiedzialności z postanowień niniejszego rozdziału, wymienionych w ustępie 1.

Komentarze orzecznicze Analizy

Odpowiedzialność za szkodę powstałą wskutek złego zamiaru przewoźnika lub jego niedbalstwa (art. 29 CMR)

SP (AI): Rażące niedbalstwo w rozumieniu Konwencji CMR (na podstawie wyroku SN z dnia 14 grudnia 2023 r., II

SP (AI)opracował Jacek Ignaczewski przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI): Rażące niedbalstwo w rozumieniu Konwencji CMR (na podstawie wyroku SN z dnia 14 grudnia 2023 r., II

(na podstawie wyroku SN z dnia 14 grudnia 2023 r., II CSKP 1955/22)

1. Wprowadzenie – problem prawny

Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów (CMR) przewiduje co do zasady ograniczoną odpowiedzialność przewoźnika za szkodę w razie zaginięcia, uszkodzenia lub opóźnienia dostawy towaru (art. 17–23 CMR). Jednak art. 29 ust. 1 CMR przewiduje wyjątek od tej zasady:

„Przewoźnik nie może powoływać się na postanowienia niniejszego rozdziału (m.in. ograniczenia odszkodowania), jeżeli szkoda została wyrządzona z jego winy umyślnej lub w wyniku rażącego niedbalstwa.”

Tym samym kluczowe znaczenie ma precyzyjne zdefiniowanie, czym jest „rażące niedbalstwo” na gruncie tej konwencji. W praktyce sądowej pojęcie to nie jest równoznaczne z „zwykłym niedbalstwem” i wymaga przekroczenia elementarnych standardów należytej staranności.

2. Znaczenie pojęcia w orzecznictwie – stanowisko SN w sprawie II CSKP 1955/22

W wyroku z 14 grudnia 2023 r., SN przyjął, że rażące niedbalstwo na gruncie CMR zachodzi wtedy, gdy:

„Zachowanie przewoźnika przekracza podstawowe, elementarne zasady ostrożności czy też ogólnie prawidłowego działania, oczywiste dla każdego rozsądnego człowieka. Jeżeli wykonanie zobowiązania wymaga specjalnych wiadomości lub umiejętności dłużnika, za rażące niedbalstwo należy uznać także jego postępowanie poniżej minimalnego poziomu tych wiadomości lub umiejętności.”

Na tle konkretnego stanu faktycznego SN uznał, że:

przewoźnik zignorował warunek kontraktowy wymagający uzyskania potwierdzenia zapłaty przed rozładunkiem towaru,
nie zapewnił kierowcy informacji o warunku zapłaty (m.in. z powodu bariery językowej),
dokonał rozładunku mimo braku jakiegokolwiek potwierdzenia od nadawcy.

Taki zespół zaniedbań przekraczał granice zwykłej omyłki czy błędu technicznego – stanowił przejaw rażącego niedbalstwa, które czyniło art. 29 CMR w pełni zastosowalnym i uzasadniało odstąpienie od ograniczenia odszkodowania.

3. Przesłanki rażącego niedbalstwa – rekonstrukcja z orzeczenia

Na podstawie analizy wyroku II CSKP 1955/22 można wyodrębnić następujące kryteria:

Przesłanka	Opis
1. Naruszenie podstawowego obowiązku wynikającego z umowy	Wydanie towaru mimo wyraźnego zastrzeżenia, że ma to nastąpić dopiero po potwierdzeniu zapłaty.
2. Zaniedbanie w organizacji

Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium

Reklama