Art. 315. Fałszowanie narzędzi pomiarowych w obrocie gospodarczym
Kodeks karny
§ 1. Kto, w celu użycia w obrocie gospodarczym, podrabia lub przerabia zalegalizowane narzędzie pomiarowe lub probiercze,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Tej samej karze podlega, kto podrobionego albo przerobionego narzędzia pomiarowego lub probierczego w obrocie gospodarczym używa albo takie narzędzie w celu użycia w obrocie gospodarczym przechowuje.
Komentarz redakcyjny
opracowano przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI)
1. Uwagi ogólne
Art. 315 k.k. penalizuje fałszowanie narzędzi pomiarowych lub probierczych oraz ich użycie lub przechowywanie w kontekście obrotu gospodarczego. Przepis ten stanowi instrument ochrony wiarygodności pomiarów oraz oznaczeń w relacjach rynkowych, wspierając tym samym bezpieczeństwo obrotu i zaufanie do legalności środków technicznych wykorzystywanych w działalności gospodarczej. Wprowadzając dwa typy czynów zabronionych – określone w § 1 i § 2 – ustawodawca rozróżnił fazę preparacyjną (fałszowanie) od fazy użycia narzędzia (lub jego przechowywania z takim zamiarem).
Ratio legis analizowanego przepisu należy upatrywać w konieczności przeciwdziałania sytuacjom, w których nabywcy, konsumenci lub kontrahenci byliby narażeni na manipulacje techniczne fałszującymi przyrządami – niezależnie od tego, czy skutkiem jest konkretna szkoda. W przepisie nie chodzi zatem wyłącznie o ochronę mienia, ale przede wszystkim o zapewnienie rzetelności narzędzi pomiaru i oznaczenia, których wiarygodność jest warunkiem prawidłowego funkcjonowania rynku.
Regulacja obejmuje zarówno urządzenia wykorzystywane w pomiarach fizycznych (np. wagi, liczniki, wodomierze), jak i przyrządy służące do oznaczania zawartości metali szlachetnych (np. probiercze igły, znaczniki cech). Warunkiem zastosowania art. 315 k.k. jest uprzednia legalizacja takiego narzędzia – musi ono pochodzić z systemu nadzoru państwowego, potwierdzającego jego zgodność z wymogami metrologicznymi lub probierczymi.
Art. 315 k.k. nawiązuje do dawnych regulacji art. 231 k.k. z 1969 r., jednak w aktualnym ujęciu różnicuje fazy działania sprawcy oraz jednoznacznie wiąże odpowiedzialność z obrotem gospodarczym. Zmiana ta – polegająca na zastąpieniu znamienia „obrót publiczny” znamieniem „obrót gospodarczy” – w istotny sposób zawęża zakres karalności, koncentrując penalizację na relacjach typowych dla działalności rynkowej, w której przynajmniej jedna ze stron działa jako przedsiębiorca.
2. Przedmiot ochrony
Art. 315 k.k. obejmuje swoim zakresem ochronnym bezpieczeństwo i wiarygodność obrotu gospodarczego, w szczególności w kontekście użycia narzędzi pomiarowych lub probierczych. Przedmiotem ochrony są zatem wartości materialne i niematerialne związane z pewnością, że pomiary i oznaczenia towarów czy usług