Art. 236. Zatajanie dowodów niewinności osoby podejrzanej
Kodeks karny
§ 1. Kto zataja dowody niewinności osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa, w tym i przestępstwa skarbowego, wykroczenia, wykroczenia skarbowego lub przewinienia dyscyplinarnego,
podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
§ 2. Nie podlega karze, kto zataja dowody niewinności z obawy przed odpowiedzialnością karną grożącą jemu samemu lub jego najbliższym.
Komentarz redakcyjny
opracowano przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI)
I. część ogólna
Przestępstwo określone w art. 236 § 1 k.k. należy do kategorii deliktów przeciwko wymiarowi sprawiedliwości. Jego zasadniczym celem penalizacji jest ochrona prawidłowego funkcjonowania organów procesowych poprzez zapewnienie im dostępu do informacji i materiałów dowodowych, które mogą potwierdzać niewinność osoby podejrzanej. Pośrednio chronione są także dobra jednostkowe, takie jak cześć, wolność osobista oraz dobra procesowe osób, wobec których toczy się postępowanie represyjne, choć nie zostały formalnie uznane za podejrzanych (w rozumieniu art. 71 § 1 k.p.k.).
Jest to przestępstwo powszechne – może je popełnić każda osoba, niezależnie od statusu procesowego. Nie jest wymagane, aby sprawca uczestniczył w postępowaniu w jakiejkolwiek roli. Wystarczy, że wie o istnieniu dowodu niewinności innej osoby i nie ujawnia tej informacji właściwym organom. Odpowiedzialność dotyczy zarówno osób prywatnych, jak i funkcjonariuszy publicznych.
Czyn z art. 236 § 1 k.k. jest przestępstwem formalnym – dla jego zaistnienia nie jest konieczne wystąpienie skutku w postaci skazania osoby niewinnej. Wystarczy samo zatajenie dowodu niewinności, które stwarza zagrożenie dla prawidłowego przebiegu postępowania karnego lub innego postępowania represyjnego (np. dyscyplinarnego, w sprawie o wykroczenie).
Czynność sprawcza może mieć postać zaniechania (przemilczenie, nieujawnienie) lub działania (ukrycie, zniszczenie). Przestępstwo może być popełnione wyłącznie umyślnie – w zamiarze bezpośrednim lub ewentualnym. W art. 236 § 2 k.k. przewidziano klauzulę niekaralności dla sprawcy działającego z obawy przed odpowiedzialnością karną własną lub osoby najbliższej, co podkreśla humanitarny wymiar przepisu.
II. Przedmiot ochrony
Przedmiotem ochrony przestępstwa określonego w art. 236 k.k. jest przede wszystkim prawidłowe funkcjonowanie wymiaru sprawiedliwości, w tym realizacja zasady, że odpowiedzialności karnej powinien podlegać tylko sprawca przestępstwa, natomiast osoba niewinna nie może być ukarana. Przepis ten ma zatem na celu zabezpieczenie postępowania karnego przed naruszeniem jego fundamentalnej funkcji wykrycia i ukarania sprawcy oraz wyłączenia z odpowiedzialności osoby niewinnej.
Pośrednio chronione są również dobra jednostkowe –
Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium
