Art. 231b. Interwencyjna obrona konieczna
Kodeks karny
§ 1. Osoba, która w obronie koniecznej odpiera zamach na jakiekolwiek cudze dobro chronione prawem, chroniąc bezpieczeństwo lub porządek publiczny, korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.
§ 2. Przepisu § 1 nie stosuje się, jeżeli czyn sprawcy zamachu skierowany przeciwko osobie odpierającej zamach godzi wyłącznie w cześć lub godność tej osoby.
Komentarz redakcyjny
opracowano przy wykorzystaniu narzędzia AI ChatGPT (OpenAI)
1. Pojęcie i istota interwencyjnej obrony koniecznej
Interwencyjna obrona konieczna to szczególna postać obrony koniecznej, w której osoba trzecia podejmuje działanie nie w obronie własnych dóbr, lecz cudzych – i czyni to w sposób bezinteresowny, często z narażeniem siebie. Kluczową cechą jest tu brak formalnego obowiązku działania – osoba interweniująca nie działa jako funkcjonariusz publiczny, lecz jako obywatel. Uregulowanie to zawarte jest obecnie w art. 231b k.k., który przeniósł treść wcześniej obowiązujących przepisów art. 25 § 4 i 5 k.k.
2. Przesłanki zastosowania art. 231b § 1 k.k.
Zgodnie z przepisem, przesłankami zastosowania interwencyjnej obrony koniecznej są łącznie:
a) Zamach na jakiekolwiek cudze dobro chronione prawem
– Przedmiotem zamachu musi być dobro inne niż własne, przysługujące osobie trzeciej. Pojęcie „cudze dobro” obejmuje również dobra osób bliskich, np. dziecka, współmałżonka, przy czym nie może chodzić o dobro wspólne (np. współwłasność).
– Zamach musi być bezpośredni i bezprawny w rozumieniu art. 25 § 1 k.k.
b) Odpieranie zamachu w warunkach obrony koniecznej
– Działanie osoby interweniującej musi stanowić realną reakcję na zamach (działanie w fazie trwającego zagrożenia).
– Nie obejmuje zachowań po zakończeniu zamachu ani przed jego wystąpieniem.
– Nie obejmuje także zachowań przekraczających granice obrony koniecznej – osoba taka nie korzysta wówczas z ochrony z art. 231b.
c) Cel: ochrona bezpieczeństwa lub porządku publicznego
– Działanie musi być motywowane ochroną interesu publicznego, a nie wyłącznie ochroną indywidualną.
– Nie oznacza to konieczności świadomego działania w interesie publicznym – istotna jest obiektywna funkcja działania.
– Przykład: odpieranie napaści na pasażera autobusu przez osobę trzecią może być zakwalifikowane jako działanie na rzecz porządku publicznego.
3. Zakres ochrony – analogia do funkcjonariusza publicznego
Osoba działająca w interwencyjnej obronie koniecznej nie staje się funkcjonariuszem publicznym, ale korzysta z ochrony przewidzianej dla funkcjonariuszy na mocy:
-
art. 222
Dostęp do pełnej treści jest płatny. Przejdź do premium
