Obliczanie terminów w wypadku doręczenia orzeczenia stronie i jej obrońcy (pełnomocnikowi) w różnych terminach (art. 140 k.p.k.)

Art. 140 k.p.k. orzeczenia, zarządzenia, zawiadomienia i odpisy, które ustawa nakazuje doręczać stronom, doręcza się również obrońcom, pełnomocnikom i ustawowym przedstawicielom. W praktyce oznacza to często, że z uwagi na wewnętrzną organizację podmiotu świadczącego usługi pocztowe dla sądów oraz inne obiektywne przyczyny (np. brak zastania adresata i konieczność awizowania przesyłki), faktyczny termin doręczenia listu zawierającego odpis orzeczenia może być różny dla poszczególnych adresatów.

Fakt posiadania obrońcy, czy pełnomocnika w osobie adwokata lub radcy prawnego nie odbiera stronie możliwości skutecznego wniesienia samodzielnie zażalenia (z wyłączeniem przypadków tzw. przymusu adwokacko-radcowskiego). Pełnomocnik reprezentuje interesy strony, a nie swoje własne (nie staje się autonomiczną stroną postępowania), co oznacza, że podejmowane przez niego czynności są zawsze czynione w interesie reprezentowanej strony i w jej sprawie. Stąd nie można uznać, że z uwagi na różne sposoby obliczania początku biegu terminu do wniesienia zażalenia dla każdego z adresatów doręczonego orzeczenia, należałoby w formalistyczny sposób w tym przedmiocie czynić z nich odrębne podmioty.

Pełnomocnik składając zażalenie wyraża wolę strony. Zatem jeżeli termin do wniesienia zażalenia dla strony mija w dniu późniejszym niż dla pełnomocnika lub obrońcy, ten ostatni może skutecznie wnieść zażalenie w tym dłuższym terminie. Wynika to nie tylko z zasygnalizowanej wcześniej „jedności” sprawy stojącej u podstaw decyzji procesowej i środka odwoławczego, ale także z faktu, iż dopiero po uzyskaniu orzeczenia i zapoznaniu się z nim strona może podjąć decyzję o wniesieniu środka odwoławczego.

W niniejszej sprawie Janusz B. mógł zrobić to dopiero 2 dni później niż jego pełnomocnik. Ponadto nic nie stoi na przeszkodzie, by w takiej konfiguracji strona uzyskała pomoc od swojego pełnomocnika w sporządzeniu zażalenia lub nawet mu to zleciła. Wtedy nie byłoby żadnych wątpliwości, że termin do wniesienia środka odwoławczego wyznacza czas doręczenia decyzji procesowej stronie. Dlatego zupełnie nieuzasadnione i sztuczne byłoby twierdzenie, że w konfiguracji faktycznej, z jaką mamy do czynienia w niniejszej sprawie, pełnomocnik miałby krótszy termin do wniesienia zażalenia niż strona, którą reprezentuje. Uznać zatem należy, że pełnomocnik niejako „korzysta” z terminu, jakim dysponuje strona i złożenie przez niego środka odwoławczego w jego ramach jest równoznaczne z wniesieniem go w ustawowym terminie.

Postanowienie SN z dnia 10 grudnia 2015 r., III KZ 79/15

Standard: 17031 (pełna treść orzeczenia)

W razie złożenia wniosku o sporządzenie na piśmie uzasadnienia wyroku wyłącznie przez oskarżonego sąd zobowiązany jest do doręczenia wyroku z uzasadnieniem również obrońcy oskarżonego pozbawionego wolności.

Uchwała SN z dnia 15 listopada 1973 r., VI KZP 36/73

Standard: 40590 (pełna treść orzeczenia)