Zdolność prawna i sądowa komunalnych zakładów budżetowych

Komunalne zakłady budżetowe są jednostkami organizacyjnymi nieposiadającymi odrębnej od macierzystej jednostki samorządu terytorialnego podmiotowości (zdolności prawnej). Działają jako niesamoistne formy organizacyjnoprawne gospodarki komunalnej - w ramach osobowości prawnej macierzystej jednostki samorządu terytorialnego.

Komunalne zakłady budżetowe, nieposiadające odrębnej osobowości prawnej, występują w obrocie prawnym w imieniu i na rzecz macierzystej jednostki samorządu terytorialnego. Zaś zobowiązania zaciągnięte przez kierownika zakładu budżetowego obciążają majątek jednostki założycielskiej, nie będąc zobowiązaniami zakładu - art. 49 ust. 1 u.s.g.

Gmina, zgodnie z art. 9 ust. 1 u.s.g. w celu wykonywania zadań może tworzyć także inne (poza zakładami budżetowymi) jednostki organizacyjne, jedną z form tych jednostek organizacyjnych są gminne osoby prawne, do których należą komunalne spółki kapitałowe. W przeciwieństwie do zakładu budżetowego, Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością - S. (...) jest odrębną od gminy osobą prawną - posiada zdolność do czynności prawnych oraz zdolność sądową. Zgodnie z treścią art. 49 u.s.g. gmina nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania innych gminnych osób prawnych, a te nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania gminy.

Na gruncie ustawy o finansach publicznych nie można mówić o braku samodzielności komunalnej spółki kapitałowej w odniesieniu do gminy, zgodnie bowiem z art. 4 ust. 1 pkt 12 u.f.p. spółki prawa handlowego są w ogóle wyłączone z sektora finansów publicznych.

Wyrok NSA w Warszawie z dnia 5 lipca 2016 r., II GSK 457/15

Standard: 16716 (pełna treść orzeczenia)