Zakres zabezpieczenia hipoteką wierzytelności pieniężnej

Z art. 68 ust. 1 KWU wynika, iż hipoteka zabezpiecza wierzytelność pieniężną, co odnosi się do należności głównej - kapitału. Wynika to także pośrednio z art. 69 KWU, a mianowicie, że hipoteka zabezpiecza także inne roszczenia o świadczenia uboczne, ale tylko wówczas, jeśli zostały wymienione w dokumencie stanowiącym podstawę wpisu hipoteki.

Przepis art. 69 KWU określa więc granice zabezpieczenia wierzytelności ubocznych warunkując dokonanie ich zabezpieczenia tym, aby zostały uprzednio wymienione w dokumencie stanowiącym podstawę wpisu. Brak objęcia takich należności tym dokumentem, a więc brak oznaczenia w nim należności ubocznych mających również podlegać zabezpieczeniu nie przesądza o braku podstaw do uwzględnienia wniosku o wpis celem zabezpieczenia głównej wierzytelności pieniężnej (wyrok SN z dnia 17 marca 2004 r., II CK 81/03).

Postanowienie SN z dnia 23 października 2015 r. V CSK 20/15

Standard: 16684 (pełna treść orzeczenia)

Wierzyciel, po uzyskaniu dalszych tytułów wykonawczych na podstawie art. 793 k.p.c., uprawniony jest do zabezpieczenia hipotekami przymusowymi zwykłymi jednej wierzytelności na kilku nieruchomościach dłużnika w zakresie określonym w art. 68 i 69 ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (jedn. tekst: Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 ze zm.).

Zabezpieczenie hipoteczne musi dotyczyć wierzytelności oznaczonej (art. 65 ust. 1 u.k.w.h.), tj. wierzytelności w ustalonej wysokości, wynikającej z określonego stosunku prawnego. Hipoteka zależy od zabezpieczanej wierzytelności,

Z art. 68 i 69 u.k.w.h., dotyczących zakresu zabezpieczenia hipotecznego wynika, że hipoteka zabezpiecza jedynie wierzytelność pieniężną wyrażoną w oznaczonej sumie, a ponadto także roszczenie o nieprzedawnione odsetki oraz przyznane koszty postępowania.

 Niedopuszczalne jest objęcie zakresem zabezpieczenia wielokrotności sumy wierzytelności.

W piśmiennictwie został wyrażony pogląd, że wierzyciel nie może uzyskać przymusowego zabezpieczania tej samej wierzytelności (jej części) za pomocą wielu odrębnych hipotek na poszczególnych nieruchomościach, a taka zasada wynika pośrednio z art. 111[1] ust. 2 u.k.w.h. Takiej możliwości nie należy jednak wyłączyć, jeżeli zakres zabezpieczenia hipotecznego nie przekroczy pułapu określonego w art. 68 i 69 u.k.w.h.

Jeżeli sytuacja prawna nie spełnia przesłanek hipoteki przymusowej łącznej, nie można stosować do niej w drodze analogii przepisu art. 111[1] ust. 1 u.k.w.h., tym bardziej że stanowiłoby to naruszenie ustawowego uprawnienia wierzyciela przewidzianego w art. 109 u.k.w.h.

Gdy dłużnik jest właścicielem kilku nieruchomości, wierzyciel uprawniony jest do skutecznego zabezpieczenia hipotecznego na nich swojej wierzytelności w granicach określonych w art. 68, 69 i 109 u.k.w.h.

Postanowienie SN z dnia 25 stycznia 2012 r., V CSK 47/11

Standard: 53098 (pełna treść orzeczenia)