Wpis prawa nabytego przez zasiedzenie

Wpisy w księdze wieczystej na gruncie obecnego stanu prawnego nie mają bezpośredniego znaczenia w postępowaniu o zasiedzenie nieruchomości, czy służebności. Dopuszczalne jest bowiem zasiedzenie conta tabulans. […]. Stwierdzenie zasiedzenia, które jest orzeczeniem deklaratoryjnym i na podstawie którego nieuprawniony posiadacz nabywa w sposób pierwotny prawo wskutek jego wykonywania ex lege z dniem upływu terminu zasiedzenia, stanowi podstawę jego wpisu w księdze wieczystej. Nie jest przeszkodą do uwzględnienia wniosku to, że w chwili orzekania nabywca prawa przez zasiedzenie nie był już uprawnionym, a nawet po zasiedzeniu utracił posiadanie (por. np. uchwała składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego - zasada prawna C 1864/49 z dnia 22 kwietnia 1950 r., OSN 1950, Nr 1, poz. 3 i orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 31 sierpnia 1949 r., PiP 1950, nr 2, s. 132).

Wpis prawa nabytego przez zasiedzenie do księgi wieczystej jest potrzebny dla uniknięcia skutków rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych. Obecnie obowiązujące przepisy rozstrzygają kolizję pomiędzy prawem nabytym w drodze zasiedzenia, a prawem nabytym w wyniku rękojmi na korzyść tego ostatniego (por. odpowiednio uchwałę Sądu NajwyWszego z dnia 18 maja 1973 r., III CZP 23/73, OSNCP 1974, Nr 1, poz. 3). Gdy dopiero na skutek jego dokonania, stan księgi wieczystej stanie się niezgodny z rzeczywistym stanem prawnym, osoba, o której mowa w art. 10 ust. 1 u.k.w.h., może żądać, wytaczając powództwo, usunięcia tej niezgodności.

Proces o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym także nie może zastępować innych spraw cywilnych, np. o zasiedzenie, czy uwłaszczenie (por. np. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 27 czerwca 2001 r., II CKN 413/00, LEX nr 52635 i z dnia 8 czerwca 2005 r., I CK 701/04, LEX nr 190656). Innymi słowy, w procesie o uzgodnienie sąd nie może badać, czy zainteresowany nabył własność nieruchomości, czy służebność obciążającą nieruchomość z mocy prawa w drodze zasiedzenia, czy uwłaszczenia (por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2013 r., III CZP 4/13, LEX nr 1312518).

Postanowienie SN z dnia 12 lutego 2015 r. IV CSK 280/14

Standard: 16581