Odpowiedzialność autora krzywdzącej wypowiedzi oraz osoby, która je rozpowszechnia
Podmiotowy aspekt odpowiedzialności z tytułu naruszenia dóbr osobistych
Narusza cześć nie tylko pierwsza wypowiedź o danej treści, ale również kolejne jej rozpowszechnianie (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 czerwca 1983 r., II CR 160/83, NP 1984, nr 6, s. 134, z glosą A. Zielińskiego), chyba że przyjmą one wyłącznie charakter informacji o dokonanym przez innego naruszeniu czci, z czym zdaniem Sądu mamy do czynienia w niniejszej sprawie. Pozwany bowiem w piśmie procesowym zawierającym to nagranie, podkreśla, że zapis rozmowy z powodem potwierdza, że M. M. fałszywie pomówiono oraz przypisano jemu, jako pracownikowi działania, których nigdy nie dokonał.
W ocenie Sądu jest to informacja o dokonanym naruszeniu czci pozwanego przez jego pracodawcę i współpracowników. Jeśli więc celem rozpowszechnionej informacji jest jedynie przekazanie komunikatu o treści cudzego zniesławienia, taki komunikat nie może być uznany za naruszenie dóbr osobistych, czy za działanie bezprawne z uwagi na treść art. 54 Konstytucji RP, gwarantującego wolność informacji, z czym zdaniem Sądu mamy do czynienia w przedmiotowym postępowaniu. Tego typu bowiem informowanie o zarzucie podniesionym przez inną osobę, nie może być uznane za samoistne naruszenie dóbr osobistych.
Inną sprawą jest, co podkreślono także w orzecznictwie, tj. w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 28 maja 1999 r., I CKN 16/98, że: „Powołanie się na publikację lub wypowiedź innej osoby może – w okolicznościach konkretnej sprawy – okazać się niewystarczające do odparcia zarzutu braku bezprawności naruszenia dóbr osobistych".
Jeżeli jednak ktoś powołuje się (cytuje) cudzą wypowiedź zniesławiającą, uwolni się od odpowiedzialności, jeśli powołane źródło informacji rzeczywiście wypowiedziało się w danej sprawie (i nie jest anonimowe) i według rozsądnej oceny zasługiwało na zaufanie (było wiarygodne; por. wyrok z dnia 5 marca 2002 r., I CKN 535/00).
Wyrok SO w Zielonej Górze z dnia 28 czerwca 2016 r., IC 39/16
Standard: 18729
Zgodnie z art. 14 ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz.U.2013.1422 j.t.) usługodawca świadczący usługę polegającą na udostępnieniu możliwości bezpłatnego korzystania z internetu oraz zamieszczania wpisów na uruchomionych przez siebie portalu dyskusyjnym, odpowiada za naruszenie tą drogą cudzych dóbr osobistych wtedy, gdy wiedział, że wpis narusza prawo i mimo to nie usunął go niezwłocznie.
Art. 38 pr. pras. łączy odpowiedzialność cywilną za naruszenie prawa spowodowane opublikowaniem materiału prasowego, z udziałem w czynnościach wielu osób, które ostatecznie doprowadziły do publikacji (autora, redaktora naczelnego lub prowadzącego, wydawcy), a każdy z nich odpowiada za własne działanie bądź zaniechanie, czyli każdy z nich jest sprawcą (współsprawcą) naruszenia dóbr osobistych.
Przepis art. 38 pr. pras. nie wyłącza możliwości zastosowania przepisów kodeksu cywilnego o ochronie dóbr osobistych w stosunku do autora tekstu, redaktora i wydawcy (por. wyr. SN z dnia 8 lutego 1990 r., II CR 1303/89, OSN 1991, nr 8-9, poz. 108). Zachodzi tu jedynie kumulatywny zbieg przepisów, a wybór środków ochrony prawnej należy do osoby pokrzywdzonej.
Wniosek, że skoro ustawodawca w obu przywołanych ustawach poszerzył krąg podmiotów odpowiedzialnych za naruszenie dóbr osobistych, oznacza, że gdyby chciał w podobny sposób poszerzyć krąg podmiotów odpowiedzialnych na podstawie art. 24 § 1 k.c., zrobiłby to w sposób zbliżony do tego w cytowanych ustawach, jest bezzasadny.
Zgodnie z art. 24 § 1 k.c. poszkodowany może żądać od każdej osoby, która „dopuściła się naruszenia", dopełnienia czynności potrzebnych do usunięcia jego skutków. Sprawcą naruszenia dóbr osobistych jest nie tylko autor krzywdzącej wypowiedzi, ale także osoba, która wypowiedzi te rozpowszechnia przez udostępnienie stosownego do tego celu miejsca.
Regulacje prawa prasowego i ustawy o świadczeniu usług drogą elektroniczną w zakresie osób ponoszących odpowiedzialność za naruszenie dóbr osobistych są szczególne z uwagi na charakter mediów, których dotyczą i częstą trudność poszkodowanych w ustaleniu autora materiału prasowego (wpisu).
Właściciel nieruchomości udostępniający jej elementy (elewację budynku, ogrodzenie) na umieszczenie przez inną osobę wielkopowierzchniowego ogłoszenia naruszającego dobra osobiste osoby trzeciej, także jest sprawcą naruszenia dóbr osobistych tej osoby.
Wyrok SN z dnia 6 listopada 2014 r., II CSK 117/14
Standard: 16324 (pełna treść orzeczenia)
Po myśli art. 42 ust. 2 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. Prawo prasowe (Dz.U. Nr 5, poz. 24 ze zm.) wydawca i redaktor (również programu telewizyjnego) nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i reklam opublikowanych zgodnie z art. 36. Może zatem odpowiadać za treść reklam niezgodnych z prawem lub zasadami współżycia społecznego (art. 36 ust. 1 Prawa prasowego). Niemniej jednak, zgodnie z art. 38 ust. 1 Prawa prasowego odpowiedzialność cywilną za naruszenie prawa spowodowane opublikowaniem materiałów prasowych, do których zalicza się również reklamy (v.: wyrok SNz dnia 4 lutego 2005 r. I CK 515/04) ponoszą, oprócz autora, redaktora i wydawcy, również inne osoby, które spowodowały opublikowanie tego materiału.
Wbrew zatem wywodom apelacji zleceniodawca spotu reklamowego ponosi odpowiedzialność za jego treść w oparciu o art. 24 § 1 KC i posiada legitymację bierną w tym zakresie w niniejszym procesie. Sąd Okręgowy miał więc podstawy do przyjęcia, że podstawa prawna odpowiedzialności pozwanej Spółki za naruszenie dóbr osobistych powoda w postaci prywatności i wizerunku jest taka sama dla obydwu postaci naruszeń (w artykułach prasowych i spotach telewizyjnych).
Wyrok SA w Warszawie z dnia 22 kwietnia 2013 r., I ACa 1311/12
Standard: 18944 (pełna treść orzeczenia)