Majątkowy charakter roszczenia o opróżnienie przedmiotu najmu (sprawy o eksmisję)

Art. 15 tej ustawy reguluje udział gminy w postępowaniu. Regulacja ta stanowi rozwiązanie szczególne w postępowaniu sądowym. Ocena uprawnienia do lokalu socjalnego może wywoływać wątpliwości, jednak przy dokonywaniu oceny jego charakteru, jako majątkowego, lub niemajątkowego nie można pominąć przedmiotu, którego dotyczy.

Uprawnienie do korzystania z mieszkania niewątpliwie jest wartością majątkową, dla mieszkającego, odpowiada ona wartości kosztu zapewnienia lokalu. Dla gminy, która nie może dysponować lokalem na wolnym rynku najmu, lub musi ponosić koszty odszkodowania w stosunku do właściciela nieruchomości, także majątkowy charakter tego uprawnienia nie wywołuje wątpliwości.

Niewątpliwie roszczenie o opróżnienie przedmiotu najmu jest roszczeniem majątkowym, wprawdzie nie pieniężnym, jednak ze względu na już wymienione przesłanki związane z korzystaniem z cudzego lokalu ma charakter majątkowy. Wartość ta powinna być podana już w pozwie, jak i w apelacji, stanowiąc wymóg formalny tych pism procesowych.

Odrębnym zagadnieniem pozostaje wyliczenie wartości konkretnego uprawnienia do korzystania z lokalu, a w konsekwencji ustalenia wartości odpowiednio przedmiotu sporu, czy zaskarżenia. Sąd Najwyższy wypowiedział się odnośnie wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawie o opróżnienie lokalu przez domownika w postanowieniu z dnia 8 sierpnia 1997 r. I CKN 18/97.

Powód w swojej argumentacji powołał się na odosobnione orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 15 stycznia 2004 r. II CZ 134/04 stwierdzające, że sprawa o uprawnienie do lokalu socjalnego nie jest sprawą o prawa majątkowe w rozumieniu przepisów o kasacji. Jednak już po tym orzeczeniu w postanowieniu z dnia 8 stycznia 2009 r. I CZ 112/08.

Sąd Najwyższy nie tylko zakwestionował powołany wyżej pogląd, ale także wprost stwierdził, że także przy orzekaniu przez sąd z urzędu o uprawnieniu do lokalu socjalnego, charakter majątkowy dotyczy także części orzeczenia odnosząca się do lokalu socjalnego.

Sąd w składzie rozpoznającym niniejszą sprawę podziela przedstawione stanowisko o majątkowym charakterze orzeczenia o eksmisji, także w części dotyczącej prawa do lokalu socjalnego.

Postanowienie SN z dnia 9 grudnia 2010 r., IV CZ 105/10 

Standard: 34201 (pełna treść orzeczenia)

Sprawa o opróżnienie lokalu jest sprawą o prawa majątkowe niezależnie od podstawy faktycznej żądania (art. 398[2] § 1 k.p.c.).

Zgodnie z utrwalonym poglądem judykatury sprawy o opróżnienie lokalu należą do kategorii spraw o charakterze majątkowym (m. innymi postanowienia SN z dnia: 30 listopada 2004 r., IV CZ 166/04, 9 lutego 2005 r., 30 listopada 2005 r., III CZ 95/05, 6 października 2006 r., V CZ 67/06). Taka ich kwalifikacja jest niezależna od podstawy faktycznej żądania.

Nie może więc odnieść skutku zarzut, że żądanie powódek opróżnienia lokalu przez pozwanego, oparte na przesłankach z art. 13 ust. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i zmianie Kodeksu cywilnego (t. jedn. Dz. U. 2005 r., Nr 31, poz. 266) kwalifikuje sprawę jako sprawę o prawa niemajątkowe, gdyż realizowane przez nie prawo niewątpliwe wpływa na stosunki majątkowe stron.

Postanowienie SN z dnia 23 kwietnia 2009 r., IV CZ 32/09

Standard: 72089 (pełna treść orzeczenia)