Odwołanie darowizny a rozliczenie nakładów na przedmiot darowizny (art. 898 § 2 k.c. i art. 408 § 3 k.c.)
Żądanie zobowiązanego do wydania korzyści zwrotu nakładów (art. 408 k.c.) Odwołanie darowizny z powodu rażącej niewdzięczności obdarowanego (art. 898 k.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Rozliczenie z tytułu odwołania darowizny reguluje art. 898 § 2 k.c. zgodnie z którym zwrot przedmiotu odwołanej darowizny powinien nastąpić stosownie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu. W konsekwencji rozliczenie korzyści, jakie przedmiot darowizny przyniósł obdarowanemu, i nakładów, jakie poniósł on na przedmiot darowizny, powinno nastąpić na podstawie art. 408 § 1 k.c. Zgodnie z tym przepisem zobowiązany do wydania korzyści może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile nie znalazły pokrycia w użytku, który z nich osiągnął.
Zwrotu innych nakładów (wszystkich a więc użytkowych i zbytkownych) może żądać o tyle, o ile zwiększają wartość korzyści w chwili jej wydania; może jednak zabrać te nakłady, przywracając stan poprzedni.
Z brzmienia tego przepisu nie wynika, aby prawo zwrotu nakładów innych niż koniecznych było uzależnione od braku pokrycia w użytku osiągniętym przez dokonującego nakłady. Ważne jest o ile zwiększają wartość korzyści w chwili jej wydania. Z tej przyczyny zarzut naruszenia art. 898 § 2 k.c. w zw. z 408 k.c. (pkt 4) jest chybiony.
Przez nakłady należy rozumieć wszelkiego rodzaju wydatki na przedmiot wzbogacenia. Chodzi tu zarówno o widoczne ulepszenia w postaci wzniesienia budynku lub innego urządzenia, dokonanej przebudowy, instalacji urządzeń domowych, zasadzenia drzew, obsiania pola itp., jak również wydatki na remonty i konserwację rzeczy.
Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem artykuł 408 k.c. znajduje najczęstsze zastosowanie w sprawach, w których dokonano nakładów na przedmiot darowizny następnie odwołanej (por. np. wyr. SN z 6.7.1967 r., III CR 117/67; uchw. SN z 21.12.1973r., III CZP 80/73; wyr. SN z 30.6.1987 r., III CRN 152/87).
Uwzględnieniu podlegają zatem same nakłady i one podlegają oszacowaniu w kontekście osiągniętej korzyści. Tak właśnie uczynił Sąd I Instancji. Ustalił zakres poniesionych nakładów i przy pomocy biegłego ustalił ich wartość mając na uwadze korzyść jaką osiągnęła pozwana.
Prawo żądania zwrotu nakładów przez obydwu wynika z art. 31 § 1 k.r.o. Wszak nie ulega wątpliwości, że źródłem finansowania nakładów – przynajmniej w zasądzonej części - była praca zarobkowa męża powódki. Wobec poczynienia nakładów na nieruchomość ze środków pochodzących z majątku wspólnego, obojgu małżonkom przysługuje roszczenie pieniężne o ich zwrot. Roszczenie to stanowi składnik majątku wspólnego małżonków (por. uz. uchwały SN z dnia 2 kwietnia 1982 r., III CZP 10/2).
Wyrok SA w Krakowie z dnia 7 listopada 2017 r., I ACa 508/17
Standard: 38434 (pełna treść orzeczenia)
Rozliczenie nakładów dokonanych na przedmiot darowizny w sytuacji jej odwołania reguluje w sposób szczególny art. 898 § 2 k.c., odsyłający w tym zakresie do przepisów o bezpodstawnym wzbogaceniu, a nie do przepisów o rozliczeniu nakładów między posiadaczem i właścicielem rzeczy.
Rozliczenie nakładów po odwołaniu darowizny odbywa się zatem na podstawie art. 408 k.c. co oznacza, że zobowiązany do zwrotu przedmiotu darowizny może żądać zwrotu nakładów koniecznych o tyle, o ile nie znalazły pokrycia w użytku, który z nich osiągnął, a zwrotu innych nakładów może żądać o tyle, o ile zwiększają wartość korzyści w chwili jej wydania. Jest to regulacja w istocie taka sama jak przewidziana w art. 226 § 1 k.c., a zatem przy rozważaniu kwestii wymagalności roszczenia o zwrot nakładów poczynionych na przedmiot odwołanej darowizny należy uwzględnić poglądy doktryny i orzecznictwa wyrażone na gruncie art. 226 i nast. k.c. (por. wyrok SN z dnia 8 kwietnia 1971 r. III CRN 45/70)
Wyrok SN z dnia 22 lutego 2010 r., IV CSK 436/09
Standard: 32653 (pełna treść orzeczenia)