Roszczenie o wykup gruntu na podstawie art. 231 k.c. w stosunkach małżeńskich

Według uchwały Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1980 r. (III CZP 46/80), gdy małżonkowie w czasie trwania wspólności ustawowej wspólnie zbudowali dom na gruncie wchodzącym w skład majątku osobistego jednego z nich, w sprawie o podział majątku wspólnego wartość nakładów określa się w ten sposób, że najpierw ustala się ułamkowy udział nakładów małżonków w wartości domu według cen rynkowych z czasu jego budowy, a następnie oblicza się ten sam ułamkowy udział w wartości domu według cen rynkowych z chwili podziału majątku wspólnego. Taki sposób określenia wartości nakładów ma na celu zapobieżenie pokrzywdzeniu któregokolwiek z małżonków i znajduje odpowiednie zastosowanie także do innych wypadków poczynienia nakładów z majątku wspólnego na majątek osobisty jednego z małżonków (i odwrotnie) oraz do rozliczeń z tego tytułu dokonywanych przed podziałem majątku wspólnego.

Dokonanie nakładów powoduje, iż powstaje stosunek obligacyjny między małżonkami jako podmiotami majątku wspólnego oraz jednym z nich, jako podmiotem majątku osobistego. Na jego treść składają się – z jednej strony – uprawnienie do żądania zwrotu – a z drugiej – obowiązek dokonania takiego zwrotu. W tej części, w której kredyt hipoteczny został przeznaczony przez strony na wykończenie domu lub w jakikolwiek sposób wpłynął na zwiększenie wartości nieruchomości, wartość nakładów ustalono w ten sposób, że najpierw określony został ułamkowy udział tej części kredytu w wartości domu z czasu jego budowy, a następnie obliczono ten sam ułamkowy udział w wartości domu według cen rynkowych z daty orzekania.

Biegła do spraw szacowania wartości nieruchomości wskazała, że wartość nieruchomości położonej przy ulicy (...) wynosiła 104.000 zł (po denominacji) na dzień 19 września 1994 roku, tj. dzień zaciągnięcia przez pozwanego kredytu hipotecznego. Wartość tej nieruchomości na dzień 24 kwietnia 2014 roku (dzień sporządzenia opinii) wynosi natomiast 642.000 zł. Proporcja w jakiej budowę domu sfinansowano z kredytu hipotecznego zaciągniętego przez L. W. (1) zamyka się w wartości 49,50 %. Połowa tego ułamka stanowi wierzytelność powódki, którą Sąd zasądził na jej rzecz od pozwanego (49,5 % x 642.000 = 317.790; 317.790 / 2 = 158.895 zł).

Wyrok SO w Łodzi z dnia 10 października 2014 r., II C 340/14

Standard: 7591 (pełna treść orzeczenia)