Ochrona posiadania samowolnie odzyskanego przed terminem z art. 344 § 2 k.c.

Powodowi, który utracił posiadanie w wyniku samowoli pozwanego, a następnie je czynem samowolnym odzyskał przed upływem terminu z art. 344 § 2 k.c., nie przysługuje roszczenie o przywrócenie utraconego posiadania.

W uchwale składu siedmiu sędziów SN z dnia 23 listopada 1959 r. 1 CO 21/59 (OSN 1960/III poz. 65), wpisanej do księgi zasad prawnych, Sąd Najwyższy zajął stanowisko, że powodowi, który uzyskał posiadanie w ten sposób, że pozbawił samowolnie posiadania pozwanego, a następnie je utracił na skutek samowoli pozwanego dokonanej przed upływem terminów do wytoczenia powództwa posesoryjnego, przysługuje ochrona posesoryjna unormowana w art. 305 prawa rzeczowego oraz w art. 451 i 452 kodeksu postępowania cywilnego. W sytuacji bowiem, gdy następują wzajemne samowolne naruszenia posiadania tylko jednej z tych osób może służyć ochrona posesoryjna, tj. albo pierwotnemu posiadaczowi, albo temu, kto ostatnio miał rzecz w posiadaniu. Nie można by przyjąć takiego rozwiązania, aby ochrona ta służyła przemiennie jednej lub drugiej stronie, zależnie np. od wcześniejszego wytoczenia powództwa lub innych okoliczności. W omawianej uchwale składu siedmiu sędziów Sąd Najwyższy podkreślił, iż w sytuacji, gdy powód występuje przeciwko samowoli pozwanego, która była reakcją na samowolę powoda, istnieje możliwość oddalenia powództwa na podstawie art. 3 p.o.p.c. (obecnie art. 5 k.c.), jeśliby okazało się - przy uwzględnieniu całokształtu okoliczności konkretnego przypadku - że żądanie powoda przywrócenia mu posiadania godzi w zasady współżycia społecznego. Również w takim wyjątkowym przypadku nie można by mówić o odżyciu na nowo roszczenia pierwotnego posiadacza o ochronę posiadania. Roszczenie to bowiem (w każdym razie jego zasadnicza część) zostało skonsumowane przez wejście pierwotnego posiadacza z powrotem - chociaż samowolnie - w posiadanie przedmiotu sporu.

Uchwała SN z dnia 7 maja 1976 r., III CZP 26/76

Standard: 14997 (pełna treść orzeczenia)