Zmiana przeznaczenia pomieszczenia wspólnego

Nie stoi na przeszkodzie rozstrzygnięciu przez sąd - na podstawie art. 199 k.c. - wniosku współwłaściciela małego domu mieszkalnego o zezwolenie na zmianę przeznaczenia pomieszczenia wspólnego, prawomocny wyrok uwzględniający powództwo negatoryjne innego współwłaściciela, zakazujący wnioskodawcy - na podstawie art. 222 § 2 w związku z art. 206 k.c. - dokonywania zmian przeznaczenia oraz przebudowy tego pomieszczenia.

Swoiste roszczenie negatoryjne uzasadniają te same przyczyny, które są źródłem roszczenia o dopuszczenie do współposiadania, przewidzianego w art. 206 k.c., a określanego w nauce jako powództwo windykacyjne sui generis, obejmujące "wydobycie części" (vindicatio partis). Mówiąc ogólniej, w ramach art. 206 k.c. współwłaścicielowi przysługuje ochrona jego uprawnień przewidziana w art. 222 k.c. dla właściciela. Odmienny charakter mają natomiast sprawy, w których podstawę stanowi przepis art. 199 k.c., znajdujący się na czele norm regulujących problematykę zarządu rzeczą wspólną. Sprawy te mają na celu nie doraźną ochronę współwłaściciela przed naruszeniami drugiego współwłaściciela, lecz definitywne, i przez to względnie trwałe unormowanie stosunków między współwłaścicielami, jeżeli chodzi o rozporządzenie rzeczą wspólną albo o podjęcie czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu. Inny jest również tryb postępowania i zakres kognicji sądu, a tym samym przedmiot rozstrzygnięcia.

Nie ma identyczności podstaw - prawnej i faktycznej, choć nie można wykluczać podobieństwa przedmiotu osądu. Skoro jednak tożsamość roszczeń (a w następstwie ich uwzględnienia - rozstrzygnięć) w rozumieniu art. 199 § 1 pkt 2 k.p.c. zachodzi tylko wówczas, gdy jednakowe są nie tylko przedmiot, ale także podstawa faktyczna i prawna sporu, należało przeto udzielić odpowiedzi jak w sentencji. Nie ma także żadnych podstaw do "uchylania" zakazu orzeczonego w sprawie negatoryjnej a w razie ewentualnej kolizji rozstrzygnięć zainteresowani będą mogli skorzystać z powództwa opozycyjnego (art. 840 § 1 pkt 2 k.p.c.).

Uchwała SN z dnia 23 kwietnia 1993 r., III CZP 36/93

Standard: 14826 (pełna treść orzeczenia)