Regres z tytułu wypadku przy pracy

W sytuacji, gdy wypadek przy pracy był jednocześnie wypadkiem powodującym szkodę powstałą w związku z ruchem pojazdu mechanicznego, objętą ubezpieczeniem odpowiedzialności cywilnej posiadaczy i kierowców tych pojazdów na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 29 marca 1989 r. w sprawie ubezpieczeń ustawowych komunikacyjnych (Dz. U. Nr 18, poz. 100 ze zm.), zakładowi pracy, który wypłacił poszkodowanemu jednorazowe odszkodowanie stosownie do art. 9 w związku z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach przysługujących z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (jedn. tekst: Dz. U. z 1983 r. Nr 30, poz. 144 ze zm.), nie przysługuje roszczenie do zakładu ubezpieczeń o zwrot równowartości spełnionego świadczenia.

Przyjęcie dopuszczalności regresu oznaczałoby, że zakład ubezpieczeń - wobec braku możliwości zaliczenia na poczet odszkodowania należnego na podstawie ubezpieczenia komunikacyjnego odszkodowania wypłaconego przez zakład pracy stosownie do ustawy wypadkowej - poza obowiązkiem zapłacenia należnego od niego odszkodowania z tytułu ubezpieczenia komunikacyjnego, obciążony zostanie obowiązkiem dodatkowego świadczenia (mimo, że obowiązek ten nie znajduje wyraźnej podstawy w przepisach). Natomiast w sytuacji, gdy zakład pracy nie zawinił wyrządzenia szkody, a została ona spowodowana z winy innej osoby, za którą zakład pracy nie ponosi odpowiedzialności, uznanie, że nie może on dochodzić od zakładu ubezpieczeń, który ubezpieczył odpowiedzialność cywilną sprawcy szkody, wypłaconego poszkodowanemu odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy, byłoby równoznaczne z przyjęciem, iż zakład pracy nie może dochodzić od sprawcy szkody zwrotu wypłaconego przez siebie odszkodowania. Takiemu rozwiązaniu można by postawić zarzut, że kłóci się z poczuciem sprawiedliwości (które zresztą znalazło wyraz w obowiązującym prawie, por. np. art. 441 § 3 k.c.). Jego akceptację umożliwia jednak fakt, iż odszkodowanie przewidziane w ustawie wypadkowej, należne od zakładu pracy i odszkodowanie, należne na podstawie prawa cywilnego od zakładu ubezpieczeń, mają różny charakter i spełniają odmienne funkcje.

Uchwała SN (7) z dnia 25 marca 1994 r., III CZP 5/94

Standard: 13979 (pełna treść orzeczenia)

Uspołeczniony zakład pracy, który wypłacił swemu pracownikowi lub członkom jego rodziny odszkodowanie pieniężne z tytułu wypadku przy pracy (art. 9-14 ustawy z dnia 12 czerwca 1975 r. o świadczeniach z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych - Dz. U. Nr 20, poz. 105), może dochodzić od osoby trzeciej, będącej sprawcą czynu powodującego konieczność tego świadczenia, zwrotu wypłaconego im odszkodowania (art. 441 § 3 k.c.).

Wypadek przy pracy - jako zdarzenie wyrządzające szkodę - stanowi delikt prawa pracy. Przemawia to za aprobatą poglądu, że zakład pracy może dochodzić roszczenia o zwrot jednorazowego odszkodowania od sprawcy wypadku przy pracy będącego osobą trzecią na podstawie art. 441 k.c., stosowanego tu w drodze analogii.

Uchwała SN z dnia 15 listopada 1983 r., III CZP 53/83

Standard: 13977

Skoro art. 120 § 1 k.p. nie przyznaje samemu poszkodowanemu prawa dochodzenia roszczenia odszkodowawczego od pracownika wyrządzającego szkodę przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych (poza ewentualnymi wyjątkami wyżej wspomnianymi), roszczenie to nie przysługuje również osobie występującej na podstawie regresu. Skoro pracownik, objęty hipotezą art. 120 § 1, mógłby w procesie z poszkodowanym bronić się zarzutem, że nie odpowiada za szkody wyrządzone przy wykonywaniu obowiązków pracowniczych, to ten sam zarzut może on podnieść w procesie regresowym.

Uchwała SN z dnia 31 lipca 1975 r., III CZP 50/75

Standard: 13978 (pełna treść orzeczenia)