Zrządzenia ochronne na podstawie art. 109 k.r.o.
Ograniczenie władzy rodzicielskiej (art. 109 k.r.o.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Wydanie zarządzeń na podstawie art. 109 k.r.o. stanowi ograniczenie władzy rodzicielskiej, o którym można mówić wtedy, gdy dochodzi do ingerencji sądu w jej wykonywanie powodującej zmniejszenie jej zakresu w stosunku do zakresu określonego w art. 95 § 1 i art. 98 § 1 k.r.o. (zob.m.in. uchwały Sądu Najwyższego z dnia 17 stycznia 1969 r., III CZP 124/68, OSNCP 1969, nr 10, poz. 169, z dnia 5 lutego 2004 r., III CZP 113/03, OSNC 2005, nr 5, poz. 75, i z dnia 21 października 2005 r., III CZP 75/05, OSNC 2006, nr 9, poz. 142, oraz postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 5 maja 2000 r., II CKN 869/00, OSNC 2000, nr 11, poz. 205 nie publ., z dnia 10 maja 2000 r., III CKN 845/00, nie publ., i z dnia 13 września 2000 r., II CKN 1141/00, nie publ.).
Sąd opiekuńczy może na podstawie art. 109 k.r.o. wydać każde zarządzenie, jakiego w danych okolicznościach wymaga dobro dziecka. Z art. 109 § 1 k.r.o. wynika dyrektywa profilaktycznego działania sądu nakazująca ingerencję w sferę władzy rodzicielskiej już w razie zagrożenia dobra dziecka. Wydanie zarządzenia na tej podstawie jest niezależne od rodzaju postępowania; może być wydane w każdym postępowaniu dotyczącym dziecka, które prowadzi sąd opiekuńczy.
Podjęcie przez sąd decyzji w przedmiocie wydania zarządzenia na podstawie art. 109 k.r.o. jest obowiązkowe, jeżeli zaistniały przesłanki w nim określone i nie zależy od inicjatywy osób zainteresowanych. Od określonego w art. 570 k.p.c. obowiązku wydania z urzędu zarządzenia z art. 109 k.r.o., stanowiącego w istocie postanowienie co do istoty sprawy, nie jest zwolniony także sąd opiekuńczy rozpoznający sprawę o przysposobienie, jeżeli jest to uzasadnione dobrem dziecka. Nie może budzić wątpliwości, że dobro dziecka, które ma być przysposobione, polegające na ochronie jego interesów majątkowych, może w pewnych sytuacjach wymagać wydania zarządzenia na podstawie art. 109 § 3 k.r.o. W sprawach dotyczących dzieci szczególne znaczenie ma postulat szybkości postępowania; na gruncie art. 569 § 2 k.p.c. przypadkiem nagłym, w którym sąd opiekuńczy wydaje z urzędu potrzebne zarządzania, jest sytuacja, w której chociażby najmniejsze opóźnienie mogłoby narazić osobę zainteresowaną na krzywdę.
Uchwała SN z dnia 16 września 2015 r., III CZP 47/15
Standard: 13063 (pełna treść orzeczenia)
Artykuł 109 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowi natomiast, że jeżeli dobro dziecka jest zagrożone sąd opiekuńczy wyda odpowiednie zarządzenia. Zarządzenia wydane na podstawie art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego stanowią zawsze ograniczenie władzy rodzicielskiej rodziców poprzez pozbawienie ich w pewnym zakresie dowolności postępowania w stosunku do swego dziecka. Celem wydania takich zarządzeń jest zawsze ochrona dobra dziecka w sytuacji jego zagrożenia. Nie jest istotne czy zachowanie rodziców jest zawinione czy nie jest zawinione, czy jest spowodowane bezradnością, nieudolnością czy nieświadomością, bądź chorobą lub mylnym wyobrażeniem o tym, czego potrzebuje ich dziecko.
Zarządzenia oparte na art. 109 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego nie są formą represji w odniesieniu do rodziców, ani nie zmierzają do ich negatywnej oceny, lecz są formą niesienia im pomocy w przypadku trudności wychowawczych czy życiowych. Celem postępowania o ograniczenie władzy rodzicielskiej jest usunięcie zagrożenia dobra dziecka i wytłumaczenie tego rodzicom w celu podjęcia współpracy z sądem opiekuńczym w interesie ich dziecka.
Z treści art. 109 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego wynika dyrektywa profilaktycznego działania Sądu nakazująca podjęcie ingerencji w sferę władzy rodzicielskiej już w razie zagrożenia dobra dziecka, by zapobiec ujemnym skutkom niewłaściwego lub nieudolnego jej sprawowania.
Postanowienie SR dla m. st. Warszawy z dnia 23 kwietnia 2015 r., VI Nsm 559/14
Standard: 47424 (pełna treść orzeczenia)