Udostępnienie akt postępowania przygotowawczego
Udostępnianie akt w postępowaniu przygotowawczym
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Zgodnie z zasadą ustanowioną w art. 156 § 5 k.p.k., akta postępowania przygotowawczego udostępnia się stronom, obrońcom, pełnomocnikom i przedstawicielom ustawowym. Dostęp do akt jest jednak ograniczony potrzebą zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania lub ochrony ważnego interesu państwa. Udostępnienie akt może natomiast nastąpić na podstawie zarządzenia wydanego przez prowadzącego postępowanie przygotowawcze. Tylko w wyjątkowych wypadkach, za zgodą prokuratora, akta mogą być udostępnione innym osobom, z tym że decyzja o udostępnieniu akt innej osobie nie uprawnia do publicznego rozpowszechniania wiadomości z postępowania przygotowawczego.
Również w obowiązującym od dnia 13 marca 2012 r. rozporządzeniu z dnia 20 lutego 2012 r. przewidziano, że protokoły przesłuchań oraz dokumenty lub przedmioty, na które rozciąga się obowiązek zachowania tajemnicy związanej z wykonywaniem zawodu lub funkcji, przechowuje się w aktach sprawy lub w miejscu przechowywania dowodów rzeczowych w sposób, który uniemożliwia zapoznanie się z nimi przez osoby nieuprawnione (§ 3 ust. 1). Szczególne rygory, w tym obowiązek nadania odpowiedniej klauzuli, zostały wprowadzone tylko w odniesieniu do protokołów przesłuchań, dokumentów lub przedmiotów, na które rozciąga się obowiązek zachowania w tajemnicy informacji niejawnych (§ 4 ust. 1).
Zarówno w przepisach rozporządzenia z dnia 20 lutego 2003 r., jak i z dnia 20 lutego 2012 r. przewidziano, że dokumenty, akta lub przedmioty oznaczone klauzulą tajności, na podstawie zarządzenia prokuratora, podlegają udostępnieniu stronom, obrońcom i pełnomocnikom oraz przedstawicielom ustawowym. Z przepisów obu rozporządzeń wynika, że samo opatrzenie dokumentacji dotyczącej świadczeń medycznych udzielonych m.in. powódce klauzulą „poufne” lub „zastrzeżone” nie zmieniłoby sposobu jej przechowywania w aktach śledztwa, które - nawet gdy nie obejmują takich dokumentów - muszą być umieszczane w meblach biurowych zamykanych na klucz. Nadanie takiej klauzuli nie pozbawiłoby również osób uprawnionych dostępu do akt śledztwa.
Wyrok SN z dnia 22 marca 2017 r., III CSK 94/16
Standard: 12988 (pełna treść orzeczenia)
W przepisie art. 156 § 5 KPK przewidziane zostały dwie podstawy odmowy udostępnienia akt postępowania przygotowawczego, tj. potrzeba zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania oraz potrzeba ochrony ważnego interesu państwa.
Z pierwszą przesłanką mamy do czynienia wówczas, gdy udostępnienie akt i pozyskanie z nich wiedzy o czynnościach procesowych stwarzałoby zagrożenie dla realizacji celów postępowania przygotowawczego, gdyż osoba, która o taki dostęp się ubiega, mogłaby podjąć działania polegające na matactwie, mogłoby to spowodować ukrycie się innych osób, którym w przyszłości mogą zostać przedstawione zarzuty, czy też mogłoby to uniemożliwić realizację zaplanowanych czynności procesowych lub zniweczyć ich cel. Przy czym jak podkreśla się w piśmiennictwie, obawa naruszenia prawidłowego toku postępowania musi być realna na tle okoliczności istniejących w sprawie (A. Sakowicz (w:) K. T. Boratyńska, Kodeks postępowania karnego, 2014, s. 312). W odniesieniu do drugiej przesłanki chodzi w szczególności o konieczność ochrony informacji niejawnych, przy czym należy wziąć tu pod uwagę charakter tych informacji, rodzaj nadanej klauzuli tajności oraz ich znaczenie dla osoby ubiegającej się o dostęp do akt. Przesłanka ta najczęściej nie będzie uzasadniała odmowy dostępu do całych akt, lecz wyłącznie do określonej ich części, w której znajdują się informacje niejawne.
Uzasadniając odmowę dostępu do akt organ musi wykazać konkretne okoliczności ją uzasadniające, gdyż niewystarczające będzie odwołanie do brzmienia art. 156 § 5 KPK. Jako przykład okoliczności uzasadniających odmowę z uwagi na potrzebę zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania wskazać można ryzyko przedwczesnego ujawnienia dowodów, ich zniekształcenia, utraty, zwłaszcza zastraszania świadków, współpodejrzanych, niszczenia lub ukrywania dowodów rzeczowych, a także naganną postawę wobec ciążących na podejrzanym obowiązków, np. ukrywanie się (S. Steinborn, Komentarz do art. 156 KPK, SIP).
Motywując odmowę udostępnienia wnioskowanych informacji publicznych Prokurator Generalny wskazał, że mogłoby to doprowadzić do udaremnienia celów postępowania przygotowawczego wskutek podjęcia przez sprawcę przestępstwa lub osoby z nim współdziałające kroków mających na celu np. usunięcie dowodów, inne przejawy matactwa, choćby poprzez przygotowanie fałszywego alibi. Udostępnienie informacji o ponownej analizie stanu faktycznego i prawnego umorzonego postępowania przygotowawczego, może wpłynąć niekorzystnie na właściwe efekty tego postępowania. Wiedza ta może świadczyć o ujawnieniu się nowych okoliczności faktycznych lub dowodów uzasadniających podjęcie na nowo lub wznowienie umorzonego postępowania. Udostępnienie żądanej informacji mogłoby doprowadzić do utrudnienia lub udaremnienia postępowania przygotowawczego.
Wyrok WSA siedziba w Warszawie z dnia 15 marca 2017 r., II SA/Wa 1492/16
Standard: 23674 (pełna treść orzeczenia)
Ustawa o dostępie do informacji publicznych nie może kreować uprawnienia dostępu do akt podręcznych prokuratora. Akta podręczne są zbiorem dokumentów wykorzystywanych przy wykonywaniu obowiązków służbowych przez prokuratora i stanowią techniczny instrument mający ułatwić prowadzenie postępowania, sprawowanie nadzoru i kontroli.
Nie podlegają załatwieniu w trybie u.d.i.p. wnioski o informację w sprawie wyłącznie prywatnej, gdyż informacją publiczną w rozumieniu art. 1 ust. 1 u.d.i.p. jest tylko informacja w sprawie publicznej. 3. Dostęp do akt głównych śledztwa lub dochodzenia i akt sądowych postępowania karnego reguluje kodeks postępowania karnego (art. 156 k.p.k.). Dostęp do akt podręcznych związanych z tym postępowaniami nie może opierać się na regulacji pozostającej poza dziedziną prawa karnego.
Wyrok NSA z dnia 6 września 2016 r., I OSK 877/16
Standard: 14765 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 4102 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 25905 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 4278
Standard: 4104 (pełna treść orzeczenia)