Dochodzenie przyszłych, powtarzających się świadczeń pieniężnych przewidzianych w zapisie

Zapisobierca może dochodzić od osoby obciążonej zapisem przyszłych, powtarzających się świadczeń pieniężnych przewidzianych w treści zapisu.

W wypadku gdy zobowiązany nie wywiązuje się terminowo z nałożonego na niego obowiązku, uprawniony ma szczególnie uzasadniony i życiowo doniosły interes w uzyskaniu wyroku zasądzającego przyszłe świadczenia okresowe, wyrok taki bowiem umożliwi mu terminowe uzyskiwanie bieżących świadczeń w drodze przymusu egzekucyjnego, a tym samym zaspokajania bieżących potrzeb. Odmienny pogląd prowadziłby do społecznie niepożądanego wyniku, sprzecznego z wolą spadkodawcy i z ekonomicznym celem renty, nie ulega bowiem wątpliwości, że przyjęcie dopuszczalności dochodzenia jedynie świadczeń zaległych uniemożliwiałoby periodyczne uzyskiwanie renty, a tym samym zaspokajanie bieżących potrzeb.

Przyjęcie dopuszczalności dochodzenia przez uprawnionego przyszłych powtarzających się świadczeń rentowych, należnych od spadkobiercy, obciążonego zapisem, w niczym nie narusza przepisów o zapisie, a w szczególności wynikającej z art. 970 k.c. zasady, że zapisobierca może żądać wykonania zapisu z chwilą jego wymagalności. Zasądzenie przyszłych powtarzających się świadczeń nie narusza tej zasady dlatego, że wyrok zasądzający takie świadczenia będzie egzekwowany dopiero w miarę wymagalności poszczególnych rat, a nie przed terminami wykonalności.

Tak więc renta ustanowiona w drodze zapisu, podobnie jak renta z umowy, podlega dyspozycji art. 190 k.p.c. Za takim stanowiskiem przemawia również treść art. 907 § 1 k.c., według którego przepisy działu o rencie stosuje się, w braku przepisów szczególnych, także w wypadku, gdy renta wynika ze źródeł pozaumownych.

Uchwała SN z dnia 21 grudnia 1971 r., III CZP 82/71

Standard: 12936 (pełna treść orzeczenia)