Ustalenie charakteru mocy wiążącej norm prawnych
Norma prawna Stosunek cywilnoprawny jako przedmiot regulacji kodeksu cywilnego (art. 1 k.c.) Wykładnia w prawie cywilnym
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Na gruncie prawa zobowiązań szczególnie widoczna jest ogólna konstrukcja norm KC prowadząca do przyjęcia domniemania dyspozytywności przepisów prawa zobowiązań. Taką konstrukcję w kodeksie cywilnym wywodzi się tak w judykaturze, jak i w doktrynie, z ogólnie pojmowanej kompetencji stron do kształtowania stosunków prawnych przez dokonywanie czynności prawnych (autonomia woli). Kontynuując wywód wskazać tym samym trzeba, że skoro strony władne są kształtować stosunki prawne za pomocą czynności prawnych, to konstrukcje przewidziane w przepisach KC należy traktować jako legislacyjne propozycje, co zarazem oznacza wiodącą rolę oświadczeń woli stron w prawie zobowiązań, ponieważ normy dyspozytywne, których jest w prawie prywatnym najwięcej, kształtują stosunek prawny.
Wyjątkiem od ogólnej zasady dyspozytywności są jedynie te przepisy, z których wyraźnego brzmienia wynika charakter imperatywny, oraz te, których treść jest odzwierciedleniem zasady moralnej, potrzeby społecznej lub ochrony porządku publicznego, czy ochrona pewnych doniosłych prawnie wartości społecznych, interesów stron czynności lub osób trzecich, która dyktować będzie potrzebę limitowania swobody kontraktowej poprzez zakaz regulacji stosunku prawnego w sposób odmienny od określonego w normie prawnej.
Jako przykład wyraźnego wskazania przez ustawodawcę w KC przepisu, który ma charakter ius cogens podać można m.in. na gruncie regulacji umowy o roboty budowlane art. 647[1] § 6 KC, czy też inne przykłady przepisów imperatywnych (względnie semiimperatywnych) na gruncie prawa zobowiązań – art. 454[1], art. 473 § 2, art. 548 § 3, art. 586 § 3, art. 709[8] § 1, art. 709[13] § 2, art. 758[2], art. 760[1] § 2, art. 760[2] § 4, art. 761[3] § 3, art. 761[4], art. 761[5] § 1 i 2, art. 807 § 1, art. 855 § 2, art. 869 § 2 KC.
Wyrok SO w Szczecinie z dnia 28 lutego 2019 r., VIII GC 247/18
Standard: 38020 (pełna treść orzeczenia)
Bezwzględnie obowiązujący przepis prawa – w przeciwieństwie do przepisu dyspozytywnego – nie pozostawia stronom swobody odmiennego kształtowania treści stosunku prawnego. W sferze stosunków opierających się na swobodzie kształtowania treści umowy przez same strony niezbędna jest przy tym szczególna ostrożność w przypisywaniu określonej regulacji charakteru imperatywnego, a zwłaszcza w rekonstruowaniu jakiegoś nakazu lub zakazu z pewnego zespołu norm, a sytuacji, gdy ów nakaz lub zakaz nie znajduje bezpośredniego wyrazu normatywnego (por. wyrok SN z dnia 18 grudnia 1996 r., I CKN 27/96).
Wyrok SN z dnia 28 kwietnia 2016 r., I UK 156/15
Standard: 64792 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 27315
Standard: 65888