Zabezpieczenie roszczenia o uchylenie lub obniżenie alimentów poprzez zawieszenie postępowania egzekucyjnego

Zabezpieczenie powództwa przewidzianego w art. 138 k.r.o. o uchylenie lub obniżenie obowiązku alimentacyjnego przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego nie jest wyłączone. Ze względu jednak na potrzebę szczególnej ochrony interesu osoby uprawnionej do alimentacji zawieszenie postępowania egzekucyjnego może mieć miejsce tylko wówczas, gdy powództwo jest uwiarygodnione w wysokim stopniu.

Roszczenie z art. 138 k.r.o. ma charakter majątkowy, lecz nie pieniężny. Sposoby zabezpieczenia wymienione w art. 747 k.p.c. wyraźnie wskazują, że ustawodawca miał w tym przepisie na uwadze roszczenia pieniężne sensu stricto, tj. takie, w których powód dochodzi zasądzenia od pozwanego konkretnej sumy pieniężnej. Roszczenie, w którym powód domaga się uchylenia lub obniżenia obowiązku alimentacyjnego, choć ma oczywiście charakter majątkowy, nie zmierza do uzyskania od pozwanego jakiejkolwiek kwoty pieniężnej. Inaczej byłoby, gdyby powód domagał się zwrotu nadpłaconych tytułem alimentów kwot.

Przy przyjęciu, że roszczenie z art. 138 k.r.o. nie jest roszczeniem pieniężnym, prawidłowy jest wniosek, że sąd zgodnie z art. 755 § 1 k.p.c. nie jest skrępowany w wyborze środków zabezpieczenia, a więc może powództwo to zabezpieczyć także przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego w całości lub w części.

Za takim rozwiązaniem przemawia także pośrednio przepis art. 843 § 4 k.p.c., zgodnie z którym sąd może zabezpieczyć powództwo przeciwegzekucyjne przez zawieszenie postępowania egzekucyjnego.

Należności alimentacyjne należą do szczególnie uprzywilejowanych, co znajduje wyraz także w uprzywilejowanym sposobie zabezpieczenia roszczeń alimentacyjnych (art. 753 k.p.c.). Dlatego też mając na względzie potrzebę ochrony interesu osoby uprawnionej do alimentacji, sąd powinien korzystać z tak daleko idącego sposobu zabezpieczenia powództwa, jakim jest zawieszenie postępowania egzekucyjnego, tylko w wypadkach wysokiego stopnia uwiarygodnienia powództwa.

Nie wystarczy więc samo powołanie się dłużnika alimentacyjnego na fakty mające uzasadniać powództwo z art. 138 k.r.o., lecz powinny one być uwiarygodnione - w zasadzie - dokumentami, np. stwierdzeniem inwalidztwa dłużnika alimentacyjnego lub zaświadczeniem z miejsca pracy osoby uprawnionej do alimentacji, świadczącym o jej usamodzielnieniu się itp.

Uchwała SN z dnia 27 listopada 1980 r., III CZP 60/80

Standard: 11545 (pełna treść orzeczenia)