Zaskarżenie orzeczenia o rozwodzie wyłącznie w zakresie alimentów
Integralność wyroku rozwodowego
W dawniejszej judykaturze, w tym w orzeczeniach, przyjmowano, iż zasada integralności wyroku rozwodowego oznacza, iż rozstrzygnięcia zawarte w tym wyroku pozostają w ścisłej łączności i stanowią nierozerwalną całość. W konsekwencji zaskarżenie jakiegokolwiek rozstrzygnięcia sprawiało, że pozostałe - znajdujące się poza zakresem zaskarżenia - nie stawały się prawomocne aż do czasu rozstrzygnięcia przez Sąd drugiej instancji.
Zasada ta straciła na znaczeniu wraz z kolejnymi nowelizacjami k.p.c., które rozszerzały kontradyktoryjność procesu. Już w postanowieniu z dnia 25 marca 1999 r., III CKN 124/99, Sąd Najwyższy stwierdził, że zmieniony w wyniku apelacji wyrok rozwodowy w części dotyczącej wysokości świadczeń alimentacyjnych na rzecz dzieci ma byt samodzielny. Pogląd ten został potwierdzony także m.in. w uz. uchwały SN z dnia 17 maja 2007 r., III CZP 43/07 oraz w postanowieniach SN z dnia 28 czerwca 2001 r., I CZ 89/01, i z dnia 13 października 2004 r., I CZ 11/04, jak też w wyroku SA w Krakowie z dnia 26 lutego 2015 r., I ACa 1634/14.
Sąd Apelacyjny podziela stanowisko, zgodnie z którym zaskarżenie orzeczenia wyłącznie w części rozstrzygającej o alimentach skutkuje uprawomocnieniem pozostałych rozstrzygnięć, w szczególności orzeczenia rozwodu. Niewątpliwie natomiast w razie zaskarżenia przez stronę rozstrzygnięcia co do rozwodu, wyrok nie mógłby się uprawomocnić w zakresie alimentów, jednak w niniejszej sprawie sytuacja taka nie miała miejsca, a zakresem zaskarżenia objęte zostały wyłącznie punkty IV i V, dotyczące roszczeń alimentacyjnych. Sąd Apelacyjny uznaje więc za zasadną argumentację prawną zawartą w zażaleniu, gdyż obowiązek orzeczenia o alimentach na rzecz małoletnich dzieci w wyroku rozwodowym wynikający z art. 58 § 1 k.r.o. nie uzasadnia tezy, że rozstrzygnięcia te są nierozłączne.
Wyrok SA w Krakowie z dnia 20 lutego 2017 r., I ACz 146/17
Standard: 11482 (pełna treść orzeczenia)
Zasada integralności wyroku rozwodowego ma pełne zastosowanie do roszczeń procesowych o charakterze osobistym, które nie mogą być dochodzone w innym postępowaniu niż postępowanie odrębne w sprawie o rozwód (np. roszczenie o orzekanie lub zaniechanie orzekania o winie). W przypadku roszczeń majątkowych dotyczących podziału majątku wspólnego, eksmisji lub podwyższenia alimentów na rzecz wspólnych małoletnich dzieci zasada integralności wyroku rozwodowego nie obowiązuje.
We wszystkich tych przypadkach istnieje możliwość dochodzenia roszczeń w innym postępowaniu, nie można zatem twierdzić, że stanowią one integralną część wyroku rozwodowego. Włączenie wymienionych spraw do kognicji sądu orzekającego w sprawie o rozwód podyktowane jest względami ekonomiki procesowej.
Uchwała SN z dnia 17 maja 2007 r., III CZP 43/07
Standard: 34352 (pełna treść orzeczenia)
W aktualnym stanie prawnym, po zmianach wprowadzonych ustawą z dnia 1 marca 1996 r., zwłaszcza, kiedy to sąd drugiej instancji jako sąd odwoławczy zobligowany został do usuwania wadliwości w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, także w sferze orzekania, przewidziane w art. 58 § 1 k.r.o. rozstrzygnięcie o obowiązku ponoszenia przez rozwodzących się małżonków kosztów utrzymania i wychowania dzieci zyskało byt samodzielny. Kasacja od takiego wyroku nie jest dopuszczalna.
Postanowienie SN z dnia 25 marca 1999 r., III CKN 124/99
Standard: 28664 (pełna treść orzeczenia)