Rozdzielność majątkowa a prawa i obowiązki małżonków
Umowna rozdzielność majątkowa (art. 51 k.r.o.)
Zgodnie z art. 23 K.r.o. małżonkowie są zobowiązani do wzajemnej pomocy oraz do współdziałania dla dobra rodziny. Innymi słowy, na małżonkach spoczywa ciężar wzajemnej pomocy i alimentacji, w tym także obowiązek ponoszenia kosztów postępowania w sytuacji, gdy jeden z małżonków nie jest w stanie pokryć ich z własnego majątku. Oznacza to, że rozdzielność majątkowa nie zwalnia żony Skarżącego z obowiązku pomocy finansowej, a udzielenie informacji o stanie rodzinnym, dochodach i majątku osób pozostających ze Skarżącym we wspólnym gospodarstwie domowym jest niezbędne dla oceny zasadności wniosku.
Postanowienie WSA w Warszawie z dnia 26 stycznia 2016 r., III SA/Wa 2918/15
Standard: 58651 (pełna treść orzeczenia)
Małżonkowie (przyszli małżonkowie) mogą ukształtować ustrój majątkowy według innych zasad niż przewidziane przepisami o wspólności ustawowej. Strony mogły więc zawrzeć umowę o wyłączeniu wspólności majątkowej małżeńskiej i ustanowieniu rozdzielności majątkowej, i nie były przy tym istotne przesłanki, jakimi się kierowali. Umowa taka zmieniła dotychczasową zasadę wspólności na zasadę rozdzielności majątkowej. W następstwie jej zawarcia nastąpiła eliminacja ustroju wspólności ustawowej.
Celem umowy majątkowej jest ustalenie zasad, według których kształtować się mają wzajemne stosunki majątkowe małżonków na przyszłość (w odniesieniu do majątku nabytego w okresie wspólności ustawowej współwłasność łączna przekształca się we współwłasność ułamkową). Podkreślić należy, że zawarcie takiej umowy nie powoduje żadnych przesunięć majątkowych, nie przysparza ona żadnemu z małżonków jakichkolwiek korzyści majątkowych. Należy przy tym pamiętać, że z chwilą zawarcia małżeństwa, niezależnie od łączącego małżonków ustroju majątkowego powstaje obowiązek:
- przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny (art. 27 k.r.o.),
- uprawnienie do reprezentacji małżonka (art. 29 k.r.o.),
- uprawnienie do zaciągania zobowiązań służących zaspokajaniu potrzeb rodziny (art. 28 k.r.o.) oraz obowiązek ponoszenia odpowiedzialności z tego tytułu.
Przepisy regulujące wskazane powyżej skutki majątkowe zawarcia małżeństwa mają przy tym charakter bezwzględnie obowiązujący, niezależnie od ustroju majątkowego między małżonkami. Charakter iuris cogentis mają także przepisy dotyczące pewnych praw najistotniejszych dla funkcjonowania rodziny, w tym przede wszystkim praw do mieszkania oraz przedmiotów wyposażenia domowego. Wynika to stąd, że małżonkowie mają obowiązek wspólnego pożycia oraz przyczyniania się do zaspokojenia potrzeb rodziny, którą założyli. (por. art. 6801 k.c., art. 28 [1] k.r.o.). Tak więc zmiana w trakcie małżeństwa ustroju majątkowego w formie zawartej przez małżonków umowy w zasadzie nie powinna nic zmieniać w zakresie praw i obowiązków małżonków, wynikających z przepisów art. 23, 27 i 28 [1] k.r.o.
Zmiana ustroju majątkowego - ze wspólności ustawowej na rozdzielność majątkową - nie może być przyjmowana jako zerwanie więzi gospodarczej (więź gospodarcza w prawidłowo funkcjonującym małżeństwie jest zachowana niezależnie od ustroju majątkowego, w jakim funkcjonują małżonkowie).
Niezależnie od łączącego małżonków ustroju majątkowego ponoszą oni odpowiedzialność za zobowiązania zaciągnięte w związku z zaspokojeniem zwykłych potrzeb rodziny.
Wyrok SA w Szczecinie z dnia 12 lutego 2014 r., I ACa 785/13
Standard: 11261 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 18512