Formalna moc dokumentu prywatnego
Dokument prywatny (art. 245 k.p.c.) Ocena mocy dowodowej dokumentu (art. 257 k.p.c.)
Formalna moc dowodowa dokumentu prywatnego wyraża się w tym jedynie, że zawarte w nim oświadczenie pochodzi od osoby, która złożyła podpis na dokumencie. Nie przesądza to natomiast o prawdziwości takiego oświadczenia, a w konsekwencji nie dowodzi istnienia stanu rzeczywistego.
Słusznie zauważył Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku z dnia 5 października 2011 r., II UK 43/11) z regulacji art. 245 k.p.c. w powiązaniu z art. 253 k.p.c. wynikają dwa domniemania, po pierwsze – że dokument jest autentyczny, a więc nie jest przerobiony ani podrobiony (domniemanie prawdziwości) oraz po drugie – że oświadczenie w nim zawarte pochodzi od osoby, która dokument ten podpisała. Żadne z tych domniemań nie obejmuje jednak domniemania zgodności z prawdą zawartego w dokumencie oświadczenia.
W konsekwencji ww. dokument podlegać musi co do swojej wiarygodności i mocy dowodowej takiej samej ocenie, jak każdy inny dowód na podstawie art. 233 § 1 k.p.c. (zob. wyroki SN z dnia 13 grudnia 2013 r., III CSK 66/13, z dnia 12 września 2014 r., I CSK 634/13.)
Dowód z dokumentu nie ma natomiast co do zasady silniejszej mocy dowodowej niż dowód z zeznań świadków lub z przesłuchania stron (por. np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 4 marca 2005 r., II UK 15/05 oraz wyroki tego Sądu z dnia 3 października 2000 r., I CKN 804/98; z dnia 30 czerwca 2004 r., IV CK 474/03; z dnia 9 kwietnia 2009 r., I UK 316/08; z dnia 6 stycznia 2009 r., II UK 117/08 i z dnia 27 lipca 2010 r., II CSK 119/10).
Uzasadnienie SO w Bydgoszczy z dnia 14 marca 2017 r., VIII Ga 230/16
Standard: 10564
Zgodnie z art. 245 k.p.c. dokument prywatny stanowi dowód tego, że osoba która go podpisała złożyła oświadczenie zawarte w dokumencie. Art. 253 k.p.c. stanowi natomiast, że jeżeli strona zaprzecza prawdziwości dokumentu prywatnego albo twierdzi, że zawarte w nim oświadczenie osoby, która je podpisała, od niej nie pochodzi, obowiązana jest okoliczności te udowodnić.
Z art. 253 k.p.c. wynika zatem domniemanie, iż dokument prywatny jest prawdziwy, czyli autentyczny, a zatem niesfałszowany. To domniemanie prawne jest wzruszalne i można podważać je przy pomocy wszelkich środków dowodowych. Toteż w sytuacji gdy osoba, która podpisała taki dokument skutecznie podważy jego prawdziwość, a zatem przedstawi takie dowody, w świetle których pisemne zobowiązanie będące jedyną podstawą faktyczną roszczenia nie będzie wiarygodne, a strona przeciwna nie przedstawi innych dowodów uzasadniających jej żądanie w miejsce zdyskredytowanego dokumentu, całe powództwo podlega oddaleniu.
Strona pozwana może kwestionować autentyczność dokumentu za pomocą wszystkich dostępnych jej dowodów.
Dokumenty prywatne nie korzystają z domniemania zgodności treści dokumentu z prawdą (art. 253 k.p.c.) i na tym polega podstawowa różnica ich mocy dowodowej w stosunku do dokumentów urzędowych.
Wyrok SA w Szczecinie z dnia 28 listopada 2013 r., I ACa 688/13
Standard: 16493 (pełna treść orzeczenia)