Kwalifikowana forma rozboju

Dla bytu przestępstwa z art. 280 § 2 k.k. niezbędne jest bowiem aby sprawcy zastosowali opisane w nim środki przed lub w czasie zaboru mienia i aby środki te służyły do przełamania oporu pokrzywdzonego sprzeciwiającego się zaborowi jego mienia. To natomiast, czy zamiar ich użycia uzgodniony został przed napadem, czy też pojawił się nagle w jego trakcie jest dla bytu rozważanego tutaj przestępstwa obojętne. 

Wyrok SA w Szczecinie z dnia 21 marca 2019 r., II AKa 273/18

Standard: 77962 (pełna treść orzeczenia)

Kodeks karny z 6.6.1997 r. (Dz. U. Nr 88, poz. 553) wprowadził znaczące zmiany w ujęciu kwalifikowanej postaci rabunku. Jak stanowił art. 210 par. 2 k.k. z 1969 r., przestępstwo kwalifikowanego rabunku miało miejsce wówczas, gdy sprawca posługiwał się bronią palną lub innym niebezpiecznym narzędziem albo działał z osobą, która posługuje się taką bronią lub takim narzędziem. W art. 280 par. 2 k.k. z 6.6.1997 r. do znamion kwalifikujących należy posłużenie się bronią palną, nożem lub innym podobnie niebezpiecznym przedmiotem lub środkiem obezwładniającym albo działanie w inny sposób bezpośrednio zagrażający życiu lub wspólnie z inną osobą, która posługuje się taką bronią przedmiotem, środkiem lub sposobem.

Przyjęty w art. 280 par. 2 k.k. sposób określenia "przedmiotu niebezpiecznego" jako znamienia kwalifikującego rabunek, wyraźnie zawęża zakres przedmiotów, które o znamieniu tym mogą decydować. Szczególne znaczenie ma wprowadzenie do art. 280 par. 2 k.k., obok broni palnej, pojęcia "nóż", które razem stanowią punkt odniesienia dla każdego innego przedmiotu, o jakim mowa w tym przepisie (podobnie niebezpiecznego). A zatem chodzi wyłącznie o taki przedmiot, który przedstawia niebezpieczeństwo podobne do tego, jakie przedstawia broń palna lub nóż. Jeżeli uwzględni się dalej, że niebezpieczny sposób zachowania się sprawcy napadu jest w art. 280 par. 2 k.k. ujmowany jako samodzielne znamię kwalifikujące, to stwierdzać można, że wyłącznym kryterium uznania przedmiotu, innego niż broń palna i nóż, za przedmiot "podobnie niebezpieczny" w znaczeniu art. 280 par. 2 k.k. powinny być właściwości danego przedmiotu i tkwiąca w nim samym cecha niebezpieczności, w przypadku każdego użycia tego przedmiotu przeciwko innemu człowiekowi, abstrahując od sposobu w jaki się to czyni. Chcąc zatem wykorzystać dotychczasowy dorobek nauki i orzecznictwa w określeniu "przedmiotu niebezpiecznego" pomocne mogą być tylko te wypowiedzi, które oparte są na właściwościach przedmiotu, jako kryterium uznania go za niebezpieczny (m.in. A. Spotowski glosa do wyroku SN z 25.3.1988 r., WR 112/88, NP.1-3/1990, s. 133; tenże glosa do wyroku SN z 31.5.1984 r., 1 KR 105/84, PiP 7-8/1985, wyrok SN z 8.10.1976 r., IV KR 169/76, OSNKW 12/1976, poz. 147). Stanowisko zajmowane przy wykładni art. 210 par. 2 KK z 1969 r., że o niebezpieczeństwie narzędzia decydują nie tylko jego właściwości, lecz także sposób użycia (tak m.in. wyroki Sądu Najwyższego: z 10 stycznia 1985 r., 1 KR 328/85, OSNPG 1986 nr 1, poz. 2; z 10.5.1978 r., II KR 89/78 niepubl.; z 6.6.1978 IV KR 154/78, OSNPG 1979 nr 3, poz. 2; z 9.9.1978 r., V KR 119/78, OSNKW 3/1979, poz. 27; A. Wąsek glosa do wyroku SN z 10.4.1971, RW 319/71, NP. nr 2 z 1972 r., s. 1435; W. Radecki, K. Urbanek. Uwagi o rozboju kwalifikowanym, Palestra nr 2 z 1974 r., s. 55), na gruncie art. 280 par. 2 k.k. traci wyraźnie na aktualności. Niebezpieczny sposób użycia przedmiotu może uzasadniać (i tak często będzie) kwalifikację czynu z art. 280 par. 2 k.k. z powodu zrealizowania znamienia "działania w sposób bezpośrednio zagrażający życiu" ofiary napadu, ale nie może już stanowić o nim samym i wyznaczać cechę niebezpieczności, od której zależy, że dany przedmiot uznamy za podobne niebezpieczny do broni palnej lub noża.

Wyrok SA we Wrocławiu z dnia 30 marca 1999 r., II AKa 65/99

Standard: 10185 (pełna treść orzeczenia)