Przedawnienie roszczeń z umowy o dzieło (art. 646 k.c.)

Termin przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody wynikającej z nienależytego wykonania umowy o dzieło przysługującego na podstawie art. 471 k.c. rozpoczyna bieg w chwili określonej w art. 646 k.c.

Do kategorii roszczeń, które objęte są zakresem przedmiotowym art. 646 k.c. należą wszystkie roszczenia wynikające z umowy o dzieło.

Roszczeniem wynikającym z umowy o dzieło jest również roszczenie o naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania takiej umowy (art. 471 k.c.) Roszczenie takie przysługuje bowiem uprawnionemu dlatego, że strony zawarły umowę o dzieło i doszło do jej niewykonania lub nienależytego wykonania i uprawniony doznał wskutek tego szkody Jego formalną podstawą jest wprawdzie przepis ustawy (art. 471 k.c.), jednak nie mogłoby ono w ogóle powstać, gdyby umowa o dzieło nie doszła do skutku. W tym sensie roszczenie o naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy o dzieło jest roszczeniem wynikającym z takiej umowy.

Sąd Najwyższy w niniejszym składzie ma świadomość, że taka regulacja i przyjęta powyżej jej wykładnia może w skrajnej sytuacji skutkować tym, że wspomniane roszczenie może ulec przedawnieniu jeszcze przed powstaniem szkody kontraktowej. Może do tego dojść w razie, gdy szkoda wynikająca z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy o dzieło powstanie po upływie dwóch lat od dnia oddania dzieła lub – w wypadku, gdy nie zostało ono oddane – po upływie dwóch lat od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane. Rezultat taki jest oczywiście niepożądany, Sąd Najwyższy ocenił jednak, że próba rozwiązania tego problemu na drodze wykładni na gruncie legis latae byłaby zbyt daleko idąca. Pożądana w tym zakresie byłaby interwencja ustawodawcza celem usunięcia skutków braku dostosowania regulacji art. 646 k.c. do sytuacji, w której chodzi o przedawnienie roszczeń o naprawienie szkody kontraktowej. W obowiązującym stanie prawnym nie można także wykluczyć sytuacji, w której możliwym remedium dla negatywnego skutku upływu terminu przedawnienia roszczenia w zależności od okoliczności mogłoby być potraktowanie podniesienia zarzutu przedawnienia jako nadużycia prawa podmiotowego (art. 5 k.c.).

Uchwała SN z dnia 15 października 2024 r., III CZP 19/24

Uchwała SN z dnia 15 października 2024 r., III CZP 19/24

Standard: 83556 (pełna treść orzeczenia)

Problem stosowania art. 646 k.c. do roszczeń o naprawienie szkody wynikłej z nienależytego wykonania umowy o dzieło był już podejmowany w orzecznictwie Sądu Najwyższego, w którym stwierdzono, że użyte w tym przepisie określenie „roszczenia wynikające z umowy o dzieło” obejmuje również roszczenia o naprawienie szkody (por. uchwałę SN z dnia 7 maja 1969 r., III CZP 13/69).

Stanowisko to zostało potwierdzone w późniejszym orzecznictwie, w którym przesądzono, że art. 646 k.c. ma zastosowanie do roszczeń z tytułu kar umownych, stanowiących surogat odszkodowania (art. 483 k.c.; por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 1997 r., II CKN 465/97, z dnia 20 października 2006 r., IV CSK 178/06 i z dnia 15 maja 2008 r., I CSK 548/07).

Postanowienie SN z dnia 24 sierpnia 2018 r., II CSK 182/18

Standard: 22749 (pełna treść orzeczenia)