Uchwała z dnia 2024-10-15 sygn. III CZP 19/24

Drukuj dokument lub zaznaczenie Kopiuj zaznaczony tekst bez formatowania

Sygn. akt III CZP 19/24

UCHWAŁA

Dnia 15 października 2024 r.

Sąd Najwyższy w Izbie Cywilnej w składzie:

SSN Władysław Pawlak (przewodniczący)
‎SSN Roman Trzaskowski
‎SSN Karol Weitz (sprawozdawca)

Protokolant Katarzyna Banaś

na posiedzeniu jawnym 15 października 2024 r. w Warszawie
‎w sprawie z powództwa K. spółki akcyjnej w T.
‎przeciwko Z. spółce akcyjnej w M.
‎o zapłatę,
‎na skutek przedstawienia przez Sąd Apelacyjny w Gdańsku ‎postanowieniem z 16 kwietnia 2024 r., I AGa 68/23,
‎zagadnienia prawnego:

„czy termin przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody wynikającej z nienależytego wykonania umowy o dzieło na podstawie art. 471 k.c., rozpoczyna się zgodnie z art. 646 k.c. niezależnie od tego kiedy szkoda powstała, czy też w takim przypadku początek tego terminu powinien być ustalony zgodnie z regułami określonymi w art. 120 k.c.?”

podjął uchwałę:

Termin przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody wynikającej z nienależytego wykonania umowy o dzieło przysługującego na podstawie art. 471 k.c. rozpoczyna bieg w chwili określonej w art. 646 k.c.

Uzasadnienie

Sąd Okręgowy w Toruniu wyrokiem z 30 grudnia 2022 r. w sprawie z powództwa K. S.A. w T. (poprzednio K.1 S.A.) przeciwko pozwanej Zakładom Mechanicznym „W.” S.A. w M. umorzył postępowanie co do kwoty 467 150 zł wraz z odsetkami ustawowymi (wskutek cofnięcia pozwu), oddalił powództwo w pozostałej części i orzekł o kosztach procesu. Apelację od wyroku z 30 grudnia 2022 r. wniosła powódka. Sąd Apelacyjny w Gdańsku rozpoznając tę apelację powziął poważne wątpliwości prawne którym dał wyraz występując z przedstawionym na wstępie zagadnieniem prawnym.

Sąd Najwyższy zważył, co następuje: Zgodnie z art. 646 k.c., roszczenia wynikające z umowy o dzieło przedawniają się z upływem dwóch lat od dnia oddania dzieła, a jeżeli dzieło nie zostało oddane - od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane. Przywołany przepis stanowi w zakresie określenia długości terminu przedawnienia, jak i w zakresie wskazania początku biegu tego terminu, normę szczególną wobec art. 118 oraz art. 120 k.c. (por. wyrok Sądu Najwyższego z 16 kwietnia 2024 r., II CSKP 1313/22 nie publ. i powołane tam dalsze orzecznictwo). Do kategorii roszczeń, które objęte są zakresem przedmiotowym art. 646 k.c. należą przy tym wszystkie roszczenia wynikające z umowy o dzieło. Roszczeniem wynikającym z umowy o dzieło jest również roszczenie o naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania takiej umowy (art. 471 k.c.) Roszczenie takie przysługuje bowiem uprawnionemu dlatego, że strony zawarły umowę o dzieło i doszło do jej niewykonania lub nienależytego wykonania i uprawniony doznał wskutek tego szkody Jego formalną podstawą jest wprawdzie przepis ustawy (art. 471 k.c.), jednak nie mogłoby ono w ogóle powstać, gdyby umowa o dzieło nie doszła do skutku. W tym sensie roszczenie o naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy o dzieło jest roszczeniem wynikającym z takiej umowy.

Przyjmując przedstawiony punkt widzenia należało w rezultacie również uznać, że termin przedawnienia roszczenia o naprawienie szkody wynikającej z nienależytego wykonania umowy o dzieło na podstawie art. 471 k.c. rozpoczyna bieg w chwili określonej w art. 646 k.c. Sąd Najwyższy w niniejszym składzie ma świadomość, że taka regulacja i przyjęta powyżej jej wykładnia może w skrajnej sytuacji skutkować tym, że wspomniane roszczenie może ulec przedawnieniu jeszcze przed powstaniem szkody kontraktowej. Może do tego dojść w razie, gdy szkoda wynikająca z niewykonania lub nienależytego wykonania umowy o dzieło powstanie po upływie dwóch lat od dnia oddania dzieła lub – w wypadku, gdy nie zostało ono oddane – po upływie dwóch lat od dnia, w którym zgodnie z treścią umowy miało być oddane. Rezultat taki jest oczywiście niepożądany, Sąd Najwyższy ocenił jednak, że próba rozwiązania tego problemu na drodze wykładni na gruncie legis latae byłaby zbyt daleko idąca. Pożądana w tym zakresie byłaby interwencja ustawodawcza celem usunięcia skutków braku dostosowania regulacji art. 646 k.c. do sytuacji, w której chodzi o przedawnienie roszczeń o naprawienie szkody kontraktowej. W obowiązującym stanie prawnym nie można także wykluczyć sytuacji, w której możliwym remedium dla negatywnego skutku upływu terminu przedawnienia roszczenia w zależności od okoliczności mogłoby być potraktowanie podniesienia zarzutu przedawnienia jako nadużycia prawa podmiotowego (art. 5 k.c.).

Z tych względów Sąd Najwyższy podjął uchwałę, jak na wstępie.