Przeprowadzanie dowodu z urzędu (art. 167 k.p.k.)

Art. 167 k.p.k. nakłada na sąd meriti obowiązek przeprowadzenia dowodów z urzędu, ale tylko w takim zakresie, w jakim jest to niezbędne dla wyjaśnienia wszystkich istotnych okoliczności sprawy; innymi słowy – w jakim jest to niezbędne dla prawidłowego wyrokowania. Tym samym sąd orzekający ma obowiązek dochodzenia do prawdy również w sytuacji, gdy strony nie wnioskują o przeprowadzenie nowych dowodów, ale dopiero wówczas, gdy dokonując oceny dowodów już przeprowadzonych uzna, że materiał dowodowy jest niepełny i nasuwa wątpliwości co do stanu faktycznego sprawy i tym samym wymaga uzupełnienia

Postanowienie SN z dnia 14 czerwca 2021 r., V KK 235/21

Standard: 66153 (pełna treść orzeczenia)

Polski system prawny nie zwalnia sądu od obowiązku dochodzenia prawdy jako podstawy wydanych orzeczeń, także w drodze własnej inicjatywy dowodowej, niezależnie od ponoszenia ciężaru dowodu przez oskarżyciela publicznego, który w tym zakresie nie przejawia dostatecznej aktywności (por. wyrok SN z 14 marca 1996 r., V KKN 1/96). Zaniedbania sądu we wskazanym zakresie mogą stanowić podstawę skargi kasacyjnej (por. wyrok SN z 19 marca 1997 r., V KKN 13/97).

Przepis art. 167 k.p.k. daje organowi procesowemu prawo, a zarazem obowiązek wykrycia i przeprowadzenia dowodów na istotne okoliczności sprawy. Organ procesowy jest zobowiązany przeprowadzić z urzędu wszelkie dowody potrzebne do ustalenia okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia o winie oskarżonego, kwalifikacji prawnej zarzuconych mu czynów i kwestii ewentualnego wymiaru kary (por. wyrok SN z 7 czerwca 1974 r., V KRN 43/74).

Fakt, że strony były bierne i nie domagały się przeprowadzenia dowodu, nie zwalniał sądu z odpowiedniej inicjatywy dowodowej. Brak aktywności rodził in concreto realną groźbę wydania niesprawiedliwego wyroku – co obligowało do dopuszczenia określonego dowodu (por. wyrok SN z 10 lipca 2008 r., II KK 33/08).

Wyrok SN z dnia 29 kwietnia 2021 r., V KK 142/21

Standard: 57171 (pełna treść orzeczenia)