Katalog środków służących usunięciu skutków naruszenia dobra osobistego
Środki ochrony prawnej dóbr osobistych (art. 24 i art. 448 k.c.)
Żeby zobaczyć pełną treść należy się zalogować i wykupić dostęp.
Katalog środków służących usunięciu skutków naruszenia dobra osobistego nie jest zamknięty, muszą to być środki celowe, nadające się do spełnienia przypadających im funkcji i wymuszenia w drodze egzekucji, nie mogą pozostawać w sprzeczności z ustawą ani zasadami współżycia społecznego.
Sąd Najwyższy w uzasadnienie uchwały z dnia 30 grudnia 1971 roku (III CZP 87/71 wskazał, że chodzi o „czynności”, które według powszechnie przyjętych poglądów lub pojęć danego środowiska stanowią ekwiwalent wyrządzonej krzywdy w tym znaczeniu, że niejako niwelują jej skutki.
Zastosowany środek musi być adekwatny do danego naruszenia. Przy wyborze środka usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego należy też brać pod uwagę całokształt okoliczności, takich jak: zachowanie się osoby, której dobro zostało naruszone, a w szczególności, czy zajście zostało przez nią sprowokowane itp.
Czynność skierowana do usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego powinna być dobrana stosownie do rodzaju, intensywności i zasięgu dokonanego naruszenia, sądowi orzekającemu zaś przysługuje kompetencja do kontroli, czy wskazana przez powoda czynność pozwanego stanowi odpowiedni środek usunięcia skutków naruszenia dobra osobistego.
Zgodnie z poglądem wyrażonym przez Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 17 maja 2013 r., CSK 540/12 w sprawie o ochronę dóbr osobistych sąd ocenia, czy określona w żądaniu powoda treść, forma i liczba oświadczeń oraz miejsce i sposób ich publikacji jest odpowiednia do zakresu i sposobu naruszenia dóbr osobistych. Może też ingerować w żądaną treść oświadczenia przez ograniczenie jej zakresu czy uściślenie określonych sformułowań.
Sąd uznał, że żądanie powoda w części dotyczącej przeprosin jest uzasadnione i usunie skutki naruszenia dobra osobistego i nie ma przy tym żadnego znaczenia fakt, że pozwany przeprosił powoda na jednej z rozpraw toczących się w sprawie karnej, gdyż powód nie musiał godzić się na taką formę przeprosin. Jednakże Sąd zmodyfikował treść przeprosin, tak aby były przejrzyste i czytelne. Wyeliminował również z przeprosin informację o sposobie w jakim doszło do naruszeń dóbr osobistych powoda. Taki sposób złożenia oświadczenia nie odpowiadałby określonemu w art. 24 § 1 zd . 2 k.c. wymogowi dopełnienia przez naruszyciela czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia dóbr osobistych oraz nadania oświadczeniu odpowiedniej formy. Przeciwnie, prowadziłby do upowszechnienia dostępnej dotychczas wąskiej grupie osób treści naruszającej dobra osobiste powoda i nadania jej formy nieadekwatnej do formy, w której dokonano naruszenia. Ewentualnie należy zresztą zauważyć, że już w skazujących pozwanego wyrokach karnych wymieniono słowa użyte przez pozwanego względem powoda i podawanie ich w treści przeprosin, zwłaszcza, że są powszechnie uznawane za obelżywe, nie ma żadnego uzasadnienia.
Wyrok SO w Sieradzu z dnia 29 marca 2017 r., I C 247/16
Standard: 9873 (pełna treść orzeczenia)
Ochronie dóbr osobistych służą roszczenia o charakterze niemajątkowym i majątkowym. Warunkiem uwzględnienia tych ostatnich jest przesłanka winy podmiotu dokonującego naruszenia (por. wyrok SN z dnia 17 maja 2006 r., I CSK 81/05).
W polskim systemie prawa krzywdę moralną naprawia się przede wszystkim przez środki ochrony niemajątkowej przewidziane w przepisie art. 24 KC, ukierunkowane na usunięcie skutków wyrządzonej czynem bezprawnym krzywdy. Pokrzywdzonemu przysługuje także inny środek ochrony, o charakterze majątkowym, w postaci zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Jest to roszczenie samodzielne, niezależne od innych środków potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia (art. 448 KC).
Osoba, której dobra osobiste naruszono, ma pełną swobodę wyboru roszczenia. Sądowi pozostawiona jest jednak ocena celowości skorzystania z konkretnego środka, jego adekwatności do rodzaju naruszonego dobra oraz do rozmiaru doznanej krzywdy.
Środki ochrony naruszonego dobra muszą być adekwatne do samego naruszenia i należy dokonać ich wyboru z uwzględnieniem całokształtu okoliczności sprawy (por. wyroki SN z dnia 5 lutego 1969 r., I CR 500/67, z dnia 8 stycznia 1976 r., I CR 237/75 ).
Wyrok SA w Łodzi z dnia 15 września 2015 r., I ACa 231/15
Standard: 16303 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 4892