Powództwo o ustalenie istnienia stosunku najmu (art. 189 k.p.c.)

W niniejszej sprawie powódka wniosła o ustalenie istnienia stosunku najmu pomiędzy nią a pozwanym. Powództwo o ustalenie ma oparcie w art. 189 k.p.c., który stanowi, iż powód może żądać ustalenia przez sąd istnienia lub nieistnienia stosunku prawnego lub prawa, gdy ma w tym interes prawny.

Interes prawny zachodzi, jeżeli sam skutek, jaki wywoła uprawomocnienie się wyroku ustalającego, zapewni powodowi ochronę jego prawnie chronionych interesów, czyli definitywnie zakończy spór istniejący lub prewencyjnie zapobiegnie powstaniu takiego sporu w przyszłości.

Powyższe określenie interesu prawnego in extenso znalazło aprobatę w judykaturze (por. m.in. wyrok SA w Poznaniu z dnia 5 kwietnia 2007 r., III AUa 1518/05; wyrok SA w Białymstoku z dnia 7 lutego 2014 r., I ACa 408/13) Zasada ta nie powinna jednak być pojmowana abstrakcyjnie, w celu zawężającej interpretacji tej przesłanki do wytoczenia powództwa o ustalenie, lecz ze względu na konstytucyjnie gwarantowane prawo do sądu zawsze konieczna jest ocena istnienia interesu prawnego do wytoczenia tego powództwa na tle okoliczności faktycznych konkretnych spraw. Wobec tego należy także dodać, że przyjmuje się istnienie interesu prawnego zawsze, "gdy istnieje niepewność stanu prawnego".

Odnosząc powyższe do niniejszej sprawy, w ocenie Sądu powódka posiada interes prawny ze względu swoisty stan niepewność, który zaistniał w niniejszej sprawie. Stan tej niepewność wynika z zachowania strony pozwanej, który kwestionuje istnienie między nią a powódką stosunku najmu, ale także z zachowania pozwanego jak i interwenienta ubocznego po stronie pozwanej na etapie przedprocesowym związanego z rozpoznaniem wniosku D. W. z 2002 roku o ustalenie prawa do lokalu. Przytoczona w stanie faktycznym korespondencja z lat 2005 i 2006 wskazuje, iż w tamtym okresie powódka mogła się spodziewać zawarcia umowy najmu z stroną pozwaną ze względu na deklarowaną w tym zakresie wolę interwenienta ubocznego oraz samego pozwanego. Obecnie pozwany jak i interwenient uboczny zajmują odmienne stanowisko.

Strona pozwana konsekwentnie kwestionuje istnienie między nią a powódką stosunku najmu dotyczącego spornego lokalu. Takie postępowanie musiało wywołać uzasadnioną obawę u powódki o status prawny mieszkania, które ona zajmuje, w kontekście źródła jej uprawnień do zajmowania go. Należy zauważyć, iż wyrok wydany w niniejszej sprawie ten niepożądany stan niepewność prawnej kończy a spór stron postępowania co do istnienia stosunku najmu między powódką a pozwanym ulega rozwiązaniu. Względy opisane powyżej przesądzają, iż w niniejszym postępowaniu powódka legitymuje się interesem prawnym.

Wyrok SR dla Warszawy Mokotowa z dnia 03 lutego 2017 r., XVI C 838/16

Standard: 31474 (pełna treść orzeczenia)