Lucrum cessans; utracone korzyści

Przejawy utraconych korzyści mogą polegać na: utracie zarobków z własnej działalności lub działalności gospodarczej, bądź też w ramach stosunku pracy; utracie spodziewanego zysku z przyszłych transakcji; utracie pożytków i przychodów z rzeczy; utracie możliwości korzystania z rzeczy.

Zarówno w literaturze, jak i w orzecznictwie sądów powszechnych, zaznacza się przy tym, że prawdopodobieństwo osiągnięcia korzyści winno być wysokie, wręcz graniczące z pewnością, gdyby nie wystąpiło zdarzenie będące przyczyną szkody

Wyrok SN z dnia 15 grudnia 2021 r., I NSNc 146/21

Standard: 60710 (pełna treść orzeczenia)

Szkoda w postaci utraconych korzyści (lucrum cessans), ma miejsce w sytuacji, gdy majątek poszkodowanego nie wzrósł tak, jakby to się stało, gdyby nie nastąpiło zdarzenie sprawcze.

Dla ustalenia istnienia i wielkości szkody majątkowej trzeba porównać rzeczywisty stan majątku poszkodowanego po zdarzeniu sprawczym ze stanem hipotetycznym, a mianowicie takim, jaki by istniał, gdyby nie nastąpiło zdarzenie sprawcze. Jeśli zatem, stan rzeczywisty majątku poszkodowanego jest niższy od stanu hipotetycznego, przy czym różnica ta jest większa, iżby to wynikało z porównania stanu rzeczywistego ze stanem sprzed powstania zdarzenia sprawczego, wówczas poszkodowany poniósł szkodę obejmującą łącznie stratę i utracone korzyści.

Ustalenie szkody w postaci utraconych korzyści ma charakter hipotetyczny i polega na przyjęciu na podstawie okoliczności, które wystąpiły po okresie spodziewanego zysku, że zysk w okresie poprzednim zostałby osiągnięty. Istotne znaczenie ma zatem zbadanie zachowania się poszkodowanego tak przed, jak i po nastąpieniu zdarzenia szkodzącego (zob. wyrok SN z dnia 16 grudnia 1998 r. III CKN 75/98).

Szkoda taka musi być przez poszkodowanego wykazana z tak dużym prawdopodobieństwem, że uzasadnia ono w świetle doświadczenia życiowego przyjęcie, że utrata korzyści rzeczywiście nastąpiła (por. wyroki SN z dnia 3 października 1979 r., II CR 304/79, z dnia 28 stycznia 1999 r., III CKN 133/98, z dnia 21 czerwca 2001 r., IV CKN 382/00).

Spodziewany zysk musi pozostawać w normalnym związku przyczynowym, czyli ma być bezpośrednim skutkiem zdarzenia powodującego szkodę.

Wyrok SN z dnia 7 lutego 2019 r., II CSK 764/17

Standard: 22625 (pełna treść orzeczenia)