Wartość przedmiotu zaskarżenia w razie rozłożenia świadczenia na raty
Oznaczenie wartości przedmiotu zaskarżenia; braki fiskalne odwołania (art. 368 § 2 k.p.c. i art. art. 398[21] k.p.c) Rozłożenie na raty zasądzonego świadczenia (art. 320 k.p.c.)
Pozwany nie kwestionował zasadności powództwa, a jedynie nierozłożenie zasądzonego świadczenia na raty. Wskazać należy, że sama kwestia prawidłowego określenia wartości przedmiotu zaskarżenia w tego typu sprawach – od której uzależnione są przecież stawki minimalne za czynności radców prawnych – budzi w orzecznictwie istotne kontrowersje. Odnotować należy stanowisko wyrażone przez Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 21 czerwca 2012 r., zgodnie z którym w odniesieniu do m. in. nierozłożenia zasądzonego świadczenia na raty apelacja pozwanego, niekwestionująca podstawy zasądzenia świadczenia i jego wysokości, skierowana jest do orzeczenia uwzględniającego roszczenie powoda.
Nie ma podstaw do przyjęcia, że pozwany obejmuje zaskarżeniem w całości to rozstrzygnięcie, skoro podważa jedynie nieudzielenie odroczenia w czasie wykonania orzeczenia. Nie ma znaczenia dla zakresu zaskarżenia to, czy pozwany złożył wniosek o rozłożenie dochodzonego przez powoda świadczenia na raty w postępowaniu przed sądem pierwszej instancji, czy też żądanie takie zgłosił dopiero w apelacji.
Wartość przedmiotu zaskarżenia – jak wskazuje dalej Sąd Najwyższy – określa zarówno wartość prawa majątkowego naruszonego kwestionowanym orzeczeniem, jak i wskazuje na istnienie interesu prawnego w zaskarżeniu orzeczenia. Zakwestionowanie rozstrzygnięcia, którym sąd nie rozłożył zasądzonego świadczenia na raty oznacza, że skarżący powołuje się na naruszenie swego interesu prawnego, polegającego na konieczności jednorazowego spełnienia świadczenia wraz z odsetkami za przyjęty okres opóźnienia.
Nie ma zatem podstaw do przyjęcia, że przedmiotem zaskarżenia powinno być całe zasądzone świadczenie, także w zakresie nieobjętym naruszeniem interesu skarżącego (por. uzasadnienie uchwały Sądu Najwyższego z dnia 21 czerwca 2012 r., III CZP 35/12). Zgodnie z tym stanowiskiem, skoro strona pozwana kwestionowała jedynie brak rozłożenia zasądzonego świadczenia na raty, nie miała obowiązku określać wartości przedmiotu zaskarżenia na poziomie całości zasądzonej od niej kwoty.
Postanowienie SA w Łodzi z dnia 27 kwietnia 2017 r. I ACa 1410/16
Standard: 9283 (pełna treść orzeczenia)
W sprawie o roszczenie pieniężne zaskarżenie apelacją braku rozłożenia na raty wartość przedmiotu zaskarżenia stanowi wskazana przez skarżącego kwota, określająca wartość jego naruszonego interesu prawnego.
zgodnie z ugruntowanym stanowiskiem Sądu Najwyższego rozłożenie zasądzonego świadczenia na raty ma ten skutek, że wierzycielowi nie przysługują odsetki od ratalnych świadczeń za okres od daty wyroku do daty płatności poszczególnych rat (por. uchwały SN z dnia 22 września 1970 r., III PZP 11/70 i z dnia 15 grudnia 2006 r., III CZP 126/06). Nie można wykluczyć zastosowania i innych kryteriów, właściwych dla określenia interesu skarżącego, związanych z okolicznościami konkretnej sprawy, które w miarodajny sposób wyrażone zostaną podaną w apelacji kwotą. Ocena prawidłowości oznaczenia przez skarżącego naruszenia interesu prawnego podlega badaniu przez sąd w okolicznościach konkretnej sprawy, w odniesieniu do adekwatności wskazywanej kwoty do przedmiotu zaskarżenia i charakteru naruszonego prawa majątkowego, przy zastosowaniu reguł objętych art. 19 do art. 24 k.p.c., stosownie do art. 368 § 2 k.p.c. Wartość przedmiotu zaskarżenia nie może być podana dowolnie, skoro wiąże się ściśle z konkretnym postępowaniem sądowym i dochodzonym w jego toku roszczeniem. Podanie tej wartości z naruszeniem powołanych reguł nie jest wiążące.
Przyjęcie, że sprawa ma charakter majątkowy wpływa na wyznaczenie rodzaju opłaty sądowej, którą strona wnosząca apelację zobowiązana jest uregulować, stosownie do art. 3 ust. 1 pkt 2, art. 18 w związku z art. 10 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (j.t. Dz. U. z 2010 r. Nr 90, poz. 594 ze zm., dalej - u.k.s.c.). W przepisie art. 11 u.k.s.c. wymienione zostały zasadnicze rodzaje opłat sądowych: stała, stosunkowa albo podstawowa, a w odniesieniu do sprawy o prawa majątkowe, których wartości nie da się określić w chwili jej wszczęcia, w art. 15 ust. 1 przewidziano opłatę tymczasową i opłatę ostateczną w art. 15 ust. 2 u.k.s.c. Na gruncie przepisów tej ustawy przewidziana została zasada wnoszenia opłaty stałej, która oznacza, że do stosowania pozostałych opłat, według określonych dla nich reguł, dojdzie w razie stwierdzenia, że opłata stała nie ma zastosowania. Po ustaleniu zatem, że sprawa dotyczy prawa majątkowego sprawdzeniu podlega, czy należy ona do rodzaju spraw, wyczerpująco wymienionych w przepisach części szczegółowej, tytułu II u.k.s.c., dla których przewidziana została opłata stała (art. 12 u.k.s.c.). W razie negatywnego wyniku tego badania należy rozważyć zastosowanie opłaty stosunkowej, uregulowanej w art. 13 ust. 1 u.k.s.c. Zgodnie z art. 14 ust. 1 u.k.s.c. do przyjęcia, że w sprawie powinna być pobrana opłata podstawowa, konieczne jest wykluczenie zastosowania opłaty stałej, stosunkowej lub tymczasowej.
Przedstawione uregulowania prowadzą do wniosku, że wyłączona jest możliwość dowolnego doboru rodzaju opłaty, czy też stosowania w jednej sprawie opłat różnego rodzaju. Nie ma również podstaw do przyjęcia, że o rodzaju wymaganej opłaty sądowej mogłyby decydować inne przesłanki niż te, wynikające z przepisów wymienionej ustawy, w tym także mające słusznościową naturę. Dla sprawy, której dotyczy przedstawione zagadnienie prawne, nie zostało przewidziane pobranie opłaty stałej.
Majątkowy jej charakter oraz obowiązek wyrażenia wartości przedmiotu zaskarżenia kwotą określającą zakres naruszenia interesu prawnego pozwanego, przemawiają za przyjęciem, że apelacja podlega opłacie stosunkowej, objętej art. 13 ust. 1 u.k.s.c.
Uchwała SN z dnia 21 czerwca 2012 r., III CZP 35/12
Standard: 30123 (pełna treść orzeczenia)
Standard: 30122