Zakaz wykorzystywania protokołów zeznań złożonych przez oskarżonego

W wyroku z dnia 10 września 2004 r., III KK 465/03 Sąd Najwyższy stwierdził: „W żadnym wypadku nie można podzielić stanowiska, że opinia pisemna sporządzona przez biegłego w toku postępowania przygotowawczego jest wadliwa właśnie z tego powodu, że uwzględnia zeznania złożone przez obecnego oskarżonego mającego wówczas status świadka.” Sąd odwoławczy rozpatrujący przedmiotową sprawę nie jest związany przytoczonym poglądem Sądu Najwyższego i nie podziela wyrażonego w tym wyroku zapatrywania Sądu Najwyższego.

Z przepisu art. 389 § 1 k.p.k. a contrario wynika, zdaniem Sądu Okręgowego, bezwzględny zakaz zarówno bezpośredniego, jak i pośredniego wykorzystywania protokołów zeznań złożonych przez oskarżonego w charakterze świadka, którego podstawą jest wyłączenie możliwości wykorzystania przeciwko oskarżonemu jego własnych oświadczeń złożonych w innym układzie procesowym, kiedy to jako świadek miał obowiązek zeznawać prawdę i to pod rygorem odpowiedzialności karnej.

W świetle dyspozycji art. 389 § 1 k.p.k. dowodowe znaczenie, zdaniem Sądu odwoławczego, mogą mieć w procesie karnym takie, i tylko takie, oświadczenia oskarżonego, które zostały przezeń złożone w charakterze oskarżonego. Logicznym jest w ocenie Sądu II instancji, że celem omawianego zakazu jest konieczność całkowitego wyeliminowania przedmiotowych zeznań i brak możliwości czynienia na ich podstawie jakichkolwiek ustaleń w sprawie, w tym również ustaleń na podstawie opinii biegłego.

Bez znaczenia pozostaje fakt, czy złożone na etapie postępowania przygotowawczego zeznania i sporządzona na ich podstawie opinia biegłego są korzystne dla osoby występującej w postępowaniu sądowym w charakterze oskarżonego. Rozwiązanie przyjęte w omawianym przepisie ma charakter wyjątkowy, jasne jest zatem, że dyspozycji art. 389 § 1 k.p.k. nie można stosować w drodze analogii do protokołów zeznań złożonych przez oskarżonego podczas przesłuchania go w charakterze świadka Na gruncie omawianego przepisu nie jest istotna zarówno wola stron (por. uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 lutego 1995 r., I KZP 37/94 OSNKW 1995/3-4/15, LEX nr 20721), jak również ich ocena z punktu widzenia ewentualnych korzyści dla oskarżonego.

Wyrok SO w Poznaniu z dnia 6 listopada 2014r., IV Ka 452/14

Standard: 9018 (pełna treść orzeczenia)