Nieudolne prowadzenie sprawy przez pełnomocnika (przedstawiciela) a nieważność postępowania (art. 379 pkt 5 i art. 402 pkt 2 k.p.c.)

Nieudolne prowadzenia sprawy przez pełnomocnika strony nie powoduje nieważności postępowania w rozumieniu art. 379 pkt 5 k.p.c.

Ustanowienie pełnomocnika procesowego przez sąd jest równoznaczne z udzieleniem pełnomocnictwa procesowego przez stronę, a działanie na podstawie tego umocowania pociąga za sobą skutki bezpośrednio dla reprezentowanego. Działanie pełnomocnika jest równoznaczne z działaniem samego mocodawcy (art. 95 § 2 k.c.). Nie można uznać, że pozbawienie możności obrony praw przez stronę obejmuje przypadki, w których dochodzi do wadliwego, czy nieudolnego prowadzenia sprawy przez pełnomocnika. Należy podkreślić, że strona ma uprawnienie i możliwość podejmowania osobiście różnych działań‎w postępowaniu przed sądem zmierzających do ochrony własnych praw, niezależnie od tego, czy działa z pełnomocnikiem, czy samodzielnie (zob. wyrok SN z dnia 26 maja 2017 r., I CSK 519/16).

Sąd, przed którym toczy się postępowanie, nie ma możliwości faktycznych ani prawnych dokonania oceny, czy pełnomocnik należycie (zgodnie z zaleceniami strony i zasadami etyki zawodowej) reprezentuje swojego mocodawcę. Sposób wypełniania przez pełnomocników ustanowionych z urzędu obowiązków wynikających z przepisów ustaw ustrojowych nie podlega kontroli sądu w toku postępowania; może natomiast uzasadniać ich odpowiedzialności dyscyplinarną lub cywilną.

Skoro czynności pełnomocnika lub ich brak są działaniem samego mocodawcy (strony), to ich wady są spowodowane przez samą stronę procesu (por. postanowienia SN: z dnia 9 sierpnia 2005 r., IV CK 57/05, z dnia 27 listopada 2013 r., I UZ 42/13).

Postanowienie SN z dnia 21 lutego 2019 r., I CZ 14/19

Standard: 66208 (pełna treść orzeczenia)

Nie uzasadnia wznowienia postępowania w myśl art. 401 pkt 2 k.p.c. w związku z art. 379 pkt 5 k.p.c. taki stan rzeczy, w którym przedstawiciel ustawowy dziecka, działający w procesie na podstawie art. 98 § 1 k.r.o. nienależycie bronił jego interesów. Tożsamy pogląd na tle oceny działań pełnomocnika strony wyraził Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 14 kwietnia 1980 r., III CZP 19/80.

Jakość wykonywanych czynności procesowych przez przedstawiciela ustawowego nie uzasadnia skargi o wznowienie postępowania. Prowadzenie sprawy przez przedstawiciela ustawowego, pełnomocnika procesowego, przejawiające się w niskiej aktywności, czy też nieudolnej obronie interesów reprezentowanego, nie skutkuje nieważnością postępowania. Pogląd przeciwny prowadziłby do mnożenia opartych na przepisie art. 401 pkt 2 k.p.c. skarg o wznowienie wnoszonych przez osoby przeświadczone, że przedstawiciel ustawowy nie bronił ich interesów należycie.

Nawet obiektywnie słuszne niezadowolenie reprezentowanego z działalności przedstawiciela ad actum nie może być uznane za przyczynę nieważności w rozumieniu art. 401 pkt 2 k.p.c. w związku z art. 379 pkt 5 k.p.c. Podobnie ma się zresztą rzecz, gdy osoba osobiście działająca w postępowaniu sądowym nienależycie broniła swych interesów.

Postanowienie SN z dnia 17 lutego 2015 r., I UZ 29/14

Standard: 28583 (pełna treść orzeczenia)