Żądanie zmiany postanowienia przez uczestnika postępowania o stwierdzenie nabycia spadku; wznowieniowy charakter postępowania

Ten, kto był uczestnikiem postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, może tylko wówczas żądać zmiany postanowienia stwierdzającego nabycie spadku, gdy żądanie opiera na podstawie, której nie mógł powołać w tym postępowaniu, a wniosek o zmianę składa przed upływem roku od dnia, w którym uzyskał tę możność. Regulacja ta zawiera istotne ograniczenie w zakresie dopuszczalności doprowadzenia do zmiany stwierdzenia spadku na żądanie osoby, która była uczestnikiem tego postępowania. Ograniczenia te dotyczą podstawy i terminu do zgłoszenia wniosku i są uzasadnione potrzebą ochrony stabilności stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem porządku dziedziczenia. Co istotne, ograniczenia te są całkowicie niezależne od wagi rozbieżności między treścią wydanego orzeczenia i treścią orzeczenia, które powinno zostać wydane. 

Postanowienie SN z dnia 18 marca 2021 r., I CSKP 47/21

Standard: 54100 (pełna treść orzeczenia)

Postępowanie przewidziane w art. 679 k.p.c. nie służy i nie może być wykorzystywane, jako środek do usunięcia skutków bezczynności lub błędów uczestników postępowania spadkowego, czy też skutków ich nieznajomości prawa ani nawet błędów sądu. Chociaż jest ono postępowaniem autonomicznym, ma jednak charakter „wznowieniowy", co uwidacznia się przede wszystkim w tym, że uczestnik postępowania spadkowego tylko wtedy może skutecznie żądać na podstawie art. 679 § 1 k.p.c. zmiany postanowienia spadkowego, jeżeli wykaże, jak przy wznowieniu postępowania, szczególne przesłanki swojego żądania, czyli podstawę, której nie mógł powołać w poprzednim postępowaniu oraz zachowanie rocznego terminu określonego w tym przepisie. Obowiązany jest wykazać istnienie przeszkody obiektywnej, uniemożliwiającej mu powołanie w sprawie spadkowej okoliczności uzasadniającej odmienną podstawę lub porządek dziedziczenia (zob. m. in. postanowienia SN: z dnia 15 stycznia 2016 r., I CSK 1079/14; z dnia 15 grudnia 2017 r., III CSK 308/17; z dnia 11 września 2014 r., III CSK 239/13; z dnia 21 grudnia 2011 r., IV CSK 199/11; z dnia 29 kwietnia 2016 r., I CSK 298/15; z dnia 13 października 2004 r., III CK 82/03).

Postanowienie SN z dnia 15 kwietnia 2019 r., I CSK 529/18

Standard: 67733 (pełna treść orzeczenia)