Forma i wykonanie umowy; wydanie rzeczy obdarowanemu; darowizna rękodajna; wola darmego przysporzenia

Sama umowa darowizny ekspektatywy prawa własności nieruchomości nie przenosi na obdarowanego własności nieruchomości w sytuacji gdy nie jest zawarta w formie aktu notarialnego (art. 890 § 2 k.c.) Przeniesienie własności nieruchomości w drodze darowizny wymaga umowy w formie notarialnej pod rygorem nieważności (art. 73 § 2 w związku z art. 890 § 2 oraz art. 158 k.c.).

Art. 890 § 2 wyklucza zawarcie umowy darowizny przez oświadczenie samego tylko darczyńcy w formie aktu notarialnego, jak również darowiznę rękodajną w tych wszystkich wypadkach, gdy przepisy szczególne z uwagi na przedmiot darowizny wymagają złożenia oświadczenia w formie szczególnej przez obie strony. Uregulowanie to odnosi się do przepisów, które wprowadzają dla umów przenoszących określone prawa wymóg formy pod rygorem nieważności (np. art. 75[1], 158, 237). Tym samym nie jest ważna darowizna nieruchomości zawarta w formie zwykłej pisemnej, nawet jeśli obdarowany za zgodą darczyńcy wszedł w posiadanie tej nieruchomości, jak i w sytuacji gdy oświadczenie darczyńcy zawarte w formie pisemnej zawiera notarialnie poświadczony podpis.

Wyrok SA w Warszawie z dnia 12 grudnia 2019 r., V ACa 834/17

Standard: 56560 (pełna treść orzeczenia)

Wola darmego przysporzenia korzyści obdarowanemu powinna być wyrażona w sposób jednoznaczny, a równocześnie powinna być dokonana w sposób eliminujący jakiekolwiek wątpliwości, które pozwalają odróżnić ostateczną decyzję darczyńcy od niezobowiązujących obietnic (np. wyrok SA w Krakowie z dnia 10 lipca 2018 r., I ACa 1443/17, wyrok SA w Warszawie z dnia 18 marca 2014 r., I ACa 1409/13). Orzecznictwo przeciwstawia się przy tym nadawaniu oświadczeń strony, iż wszystko co ma, stanie się w przyszłości własnością konkretnej osoby, rangi umowy darowizny (wyrok SA w Katowicach z dnia 17 października 2012 r., I ACa 620/12).

Zgodnie z art. 890 § 1 KC oświadczenie darczyńcy powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Jednakże umowa darowizny zawarta bez zachowania tej formy staje się ważna, jeżeli przyrzeczona darowizna została spełniona.

W wypadku braku aktu notarialnego, w razie wątpliwości należy brać pod uwagę wolę darczyńcy. Do przyjęcia, że darowizna miała miejsce, konieczne jest wykazanie woli darczyńcy przysporzenia na rzecz obdarowanego, kosztem majątku darczyńcy.

Podkreślenia wymaga, że brak jest podstaw do utożsamiania czynności bankowych takich jak otwarcie rachunku i lokaty na dwie osoby (tj. ze wskazaniem właściciela i współwłaściciela) z umową darowizny.

Wola darczyńcy nie może budzić wątpliwości, a umowy darowizny nie można domniemywać. Wejście w posiadanie danej sumy pieniędzy wobec określonych operacji bankowych nie oznacza, że właściciel tej sumy miał zamiar ją darować osobie zlecającej dokonanie operacji. Operacje bankowe nie kreują prawnej przyczyny czynności prawnej.

Wyrok SA w Białymstoku z dnia 19 lutego 2019 r., I ACa 623/18

Standard: 29596 (pełna treść orzeczenia)