Nienależne świadczenie jako postać bezpodstawnego wzbogacenia (art. 410 k.c.)

Fakt spełnienia świadczenia nienależnego uzasadnia roszczenie kondykcyjne. Uzyskanie nienależnego świadczenia samoistnie wypełnia przesłankę wzbogacenia, a spełnienie tego świadczenia – przesłankę zubożenia (zob. uchwałę 7 sędziów SN z 7 maja 2021 r. – zasadę prawną, III CZP 6/21; wyrok SN z 17 lutego 2022 r., II CSKP 99/22).

Wyrok SN z dnia 26 stycznia 2024 r., II CSKP 80/23

Standard: 79553 (pełna treść orzeczenia)

Z art. 410 § 1 k.c., zgodnie z którym przepisy o bezpodstawnym wzbogaceniu stosuje się w szczególności do nienależnego świadczenia, wynika jednoznacznie, że spełnione muszą być wszelkie przesłanki bezpodstawnego wzbogacenia, a więc musi istnieć zarówno wzbogacenie, jak i zubożenie. Przy czym należy uznać, że zubożenie, jak i wzbogacenie, muszą istnieć zarówno w chwili spełniania nienależnego świadczenia, jak i utrzymywać się później, gdyż co do zasady można żądać zwrotu jedynie aktualnego wzbogacenia. Oznacza to, że mogą mieć miejsce takie świadczenia nienależne, które nawet pierwotnie nie spowodują powstania odpowiednich roszczeń - tak będzie np. w sytuacji, w której świadczenie w ogóle nie ma charakteru majątkowego. Może zdarzyć się również, że pierwotne wzbogacenie wynikające z nienależnego świadczenia ulegnie późniejszemu zniwelowaniu - należy wówczas stosować art. 409 k.c.

Wyrok SN z dnia 24 czerwca 2021 r., II CSKP 88/21

Standard: 62114 (pełna treść orzeczenia)