Grzywna na podstawie art. 475 k.p.c.

Ratio legis art. 475 k.p.c. jest m.in. zapewnienie stronom postępowania, w szczególności pracownikom lub osobom ubiegającym się o świadczenia z ubezpieczeń społecznych należytej ochrony poprzez zapobieżenie sytuacjom, w których pracodawca lub organ rentowy mógłby odmawiać przedstawienia stosownej dokumentacji lub innych dowodów, mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Słusznie też, z odwołaniem się do orzecznictwa i doktryny argumentował: Przepis art. 475 k.p.c. jest w tym zakresie postanowieniem wyjątkowym, które powinno być stosowane tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach.

Sankcja z art.  475 k.p.c. wobec strony postępowania powinna być stosowana bardzo rozważnie i po głębokiej analizie w zakresie wykorzystania wszystkich prawnie dopuszczalnych możliwości wykluczających środki przymusu. Powinna stanowić ostateczność. Sąd swoim zachowaniem nie powinien prezentować postawy zniecierpliwienia i niechęci.

Analizowana norma należy do tzw. przepisów dyscyplinujących, zatem z definicji sankcji mogą podlegać jedynie pejoratywne zachowania, przejawiające się arogancją lub lekceważeniem. W przepisie jest mowa o nieusprawiedliwionym niewykonaniu zarządzeń sądu, czyli zaniechanie strony jest kwalifikowane, ponieważ nie tylko nie wykonuje zarządzenia, ale też nie ma żadnego usprawiedliwienia zaniechania. W takiej kategorii pojęciowej nie można więc umieścić sytuacji, gdy zarządzenie zostało wykonane, jednak w sposób niezgodny z oczekiwaniami sądu.

Przepis art.  475 k.p.c. o charakterze sankcji materialnej nie może być interpretowany rozszerzająco.

Postanowienie SA w Szczecinie z dnia 20 maja 2016 r., III AUz 46/16

Standard: 56982 (pełna treść orzeczenia)

Ogólną regułą postępowania cywilnego, wynikającą bezpośrednio z zasady kontradyktoryjności jest to, że jedyną konsekwencją zaniechania stron w postępowaniu dowodowym są negatywne skutki procesowe (w tym możliwość przegrania sporu).

Przepis art. 475 k.p.c. jest w tym zakresie postanowieniem wyjątkowym, które powinno być stosowane tylko w szczególnie uzasadnionych przypadkach.

Wykładnia systemowa art. 475 k.p.c. wskazuje, że przepis ten dotyczy postępowania dowodowego, co podyktowane jest dążeniem do osiągnięcia prawdy materialnej w postępowaniu z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych.

Ratio legis omawianego artykułu jest m.in. zapewnienie stronom postępowania, w szczególności pracownikom lub osobom ubiegającym się o świadczenia z ubezpieczeń społecznych należytej ochrony poprzez zapobieżenie sytuacjom, w których pracodawca lub organ rentowy mógłby odmawiać przedstawienia stosownej dokumentacji lub innych dowodów, mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy.

Postanowienie SA w Katowicach z dnia 11 października 2012 r., III AUz 245/12

Standard: 6970 (pełna treść orzeczenia)