Nieusprawiedliwiona nieobecność w pracy

Nawet jednorazowa nieobecność w pracy – w zależności od okoliczności – może stanowić ciężkie naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 kwietnia 2002 r., sygn. akt I PKN 233/01, OSNP 2004, nr 6, poz.96).

Przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność pracownika w pracy są zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy (§ 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 15 maja 1996 r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy [Dz.U. Nr 60, poz. 281]). Przepis ten stanowi o dwóch grupach przyczyn usprawiedliwiających nieobecność pracownika w pracy. Są to zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy. Przepisami prawa pracy – zgodnie z art. 9 k.p. – są również, oprócz przepisów Kodeksu pracy i przepisów wykonawczych do Kodeksu, przepisy innych ustaw i aktów wykonawczych określających prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, a także postanowienia układów zbiorowych pracy oraz regulaminów pracy i wynagrodzenia oraz statutów określających prawa i obowiązki stron stosunku pracy.

Przyczyny usprawiedliwiające nieobecność w pracy, a określone przepisami prawa pracy, nie wymagają uzyskania przez pracownika zgody pracodawcy na nieobecność w pracy (są nimi np. choroba pracownika albo członka rodziny pracownika). W związku z taką przyczyną pracownik ma jedynie obowiązek uprzedzić pracodawcę o nieobecności, a jeżeli nie było to możliwe – powiadomić pracodawcę, kiedy nieobecność stała się faktem, oraz dostarczyć dowód usprawiedliwiający tę nieobecność (w przypadku absencji chorobowej – zaświadczenie lekarskie).

Absencja pracownika będzie uzasadniona w także wtedy, gdy jej podstawą będzie urlop pracownika (m.in. urlop wypoczynkowy, urlop związany z rodzicielstwem czy też urlop bezpłatny). Udanie się przez pracownika na urlop wymaga jednak współdziałania między pracodawcą a pracownikiem, którego efektem jest uzyskanie przez pracownika zgody pracodawcy na zwolnienie pracownika od pracy w danym okresie (z wyjątkiem sytuacji szczególnych jak np. obligatoryjny urlop bezpłatny, przysługujący w określonych przypadkach pracownikom pełniącym z wyboru funkcje w związkach zawodowych, a także z wyłączeniem tzw. urlopów okolicznościowych).

Na pracodawcy nie spoczywa obowiązek zapewnienia pracownikowi pracy od pierwszych minut, w których pracownik pojawia się w pracy. W takiej sytuacji zaś pracownik nie posiada uprawnienia do samowolnego opuszczenia stanowiska pracy, przy braku konsultacji swojej decyzji z osobą przełożoną.

Wyrok SR dla Wrocławia – Śródmieścia z dnia 24 marca 2017 r., X P 536/15

Standard: 11136 (pełna treść orzeczenia)