Kontrola sądu orzeczenia lekarskiego o niezdolności do pracy w kontekście zasadności wypowiedzenia umowy (art. 45 § 1 w związku z art. 229 § 4 k.p.)

Orzeczenie o zdolności lub niezdolności do pracy na dotychczasowym stanowisku pracy jest jedynie dokumentem zawierającym oświadczenie wiedzy lekarza o stanie zdrowia pracownika determinującym jego zdolność (niezdolność) do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku i nie wiąże ono sądu pracy w ocenie zasadności dokonanego przez pracodawcę wypowiedzenia, gdyż to nie dokument w postaci tego orzeczenia, lecz spowodowana stanem zdrowia pracownika faktyczna niezdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku, stanowi przyczynę wypowiedzenia umowy o pracę. Każda ze stron może wprawdzie zakwestionować treść orzeczenia lekarskiego w trybie § 5 ust. 1 rozporządzenia z dnia 30 maja 1996 r., wnosząc odwołanie do wskazanych w tym przepisie podmiotów, lecz zachowanie tego trybu nie jest obligatoryjne i niewyczerpanie tej drogi postępowania nie pozbawia pracownika możliwości dowodzenia - przy pomocy wszelkich środków przewidzianych procedurą cywilną - zachowania zdolności do wykonywania umówionego rodzaju pracy. Nawet okoliczność, że pracodawca dopełnił ciążących na nim obowiązków w zakresie kontroli predyspozycji zdrowotnych pracownika do dalszej pracy na danym stanowisku i nie można mu przypisać zawinienia w decyzji o odsunięciu pracownika (na podstawie orzeczenia lekarskiego) od dotychczasowej pracy i zaproponowania innej, nie przesądza o obiektywnej niezasadności wypowiedzenia (por. wyrok SN z dnia 17 kwietnia 2014 r., III PK 95/13 i z dnia 10 marca 2015 r., II PK 120/14).

Sąd pracy, oceniając prawdziwość przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę w sytuacji, gdy jest ona przez pracownika kwestionowana, nie może zatem poprzestać na samym istnieniu orzeczenia lekarskiego, lecz powinien, gdy strona zgłasza stosowne wnioski w tym zakresie, ustalić, czy rzeczywiście wystąpiła niezdolność do pracy uniemożliwiająca zatrudnienie pracownika na dotychczasowym stanowisku pracy (zob. wyroki SN z dnia 26 stycznia 2000 r., I PKN 493/99 oraz z dnia 12 stycznia 1998 r., I PKN 466/97).

Przyczyna wypowiedzenia umowy o pracę musi istnieć w dacie dokonywania wypowiedzenia umowy o pracę. Późniejsza zmiana okoliczności nie wpływa na ocenę zasadności dokonanego wypowiedzenia. A zatem utrata przez pracownika zdolności do pracy na danym stanowisku zaistniała po złożeniu przez pracodawcę oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy o pracę, nie czyni tego wypowiedzenia uzasadnionym, jak i odzyskanie przez pracownika w toku procesu sądowego zdolności do poprzednio wykonywanej pracy, nie oznacza bezzasadności dokonanego wypowiedzenia.

Wyrok SN z dnia 26 kwietnia 2023 r., III PSKP 29/22

Standard: 72352 (pełna treść orzeczenia)

Orzeczenie lekarskie wydane w trybie odwołania stwierdzające przeciwwskazania do pracy na określonym stanowisku podlega kontroli sądu pracy w ocenie zasadności wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony (art. 45 § 1 w związku z art. 229 § 4 k.p. oraz § 5 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzenia badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy, tekst jedn.: Dz. U. z 2016 r. poz. 2067 z późn. zm.).

Orzeczenie o zdolności lub niezdolności do pracy na dotychczasowym stanowisku jest dokumentem zawierającym oświadczenie wiedzy lekarza o stanie zdrowia pracownika determinującym jego zdolność (niezdolność) do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku i nie wiąże ono sądu pracy w ocenie zasadności dokonanego przez pracodawcę wypowiedzenia, gdyż to nie dokument w postaci owego orzeczenia, lecz spowodowana stanem zdrowia pracownika faktyczna niezdolność do pracy na dotychczasowym stanowisku, stanowi przyczynę wypowiedzenia.

Każda ze stron może wprawdzie zakwestionować treść orzeczenia lekarskiego w trybie § 5 ust. 1 powołanego rozporządzenia, lecz zachowanie tego trybu nie jest obligatoryjne i niewyczerpanie tej drogi postępowania nie pozbawia pracownika możliwości dowodzenia - przy pomocy wszelkich środków przewidzianych procedurą cywilną - zachowania zdolności do wykonywania umówionego rodzaju pracy. Również okoliczność, że pracodawca dopełnił ciążących na nim obowiązków w zakresie kontroli predyspozycji zdrowotnych pracownika do dalszej pracy na danym stanowisku i nie można mu przypisać zawinienia w decyzji o odsunięciu pracownika (na podstawie orzeczenia lekarskiego) od dotychczasowej pracy i zaproponowania innej, nie przesądza o obiektywnej niezasadności wypowiedzenia (por. wyroki SN: z dnia 17 kwietnia 2014 r., III PK 95/13, oraz z dnia 10 marca 2015 r. II PK 120/14).

Sąd, oceniając istnienie podstawy rozwiązania z pracownikiem stosunku pracy w sytuacji, gdy jest ona przez niego kwestionowana, nie może zatem poprzestać na samym istnieniu orzeczenia lekarskiego, lecz powinien, gdy strona zgłasza stosowne wnioski w tym zakresie, ustalić, czy rzeczywiście wystąpiła niezdolność do pracy (por. wyrok SN z dnia 26 stycznia 2000 r., I PKN 493/99).

Wyrok SN z dnia 20 października 2022 r., II PSKP 32/22

Standard: 69156 (pełna treść orzeczenia)