Pojęcie ważnych powód w rozumieniu art. 52 § 1 k.r.o.

W judykaturze Sądu Najwyższego wskazano, że ważne powody to sytuacja pociągająca za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków i z reguły także dobra rodziny.

Jako ważne powody wskazywane są między innymi: trwonienie przez jednego małżonka wspólnego majątku (hulaszczy tryb życia, alkoholizm, rażąco niegospodarne zachowanie), zaciąganie długów, które mogą być egzekwowane z majątku wspólnego, nieprzyczynianie się do powiększania majątku wspólnego przez uchylanie się od pracy, zatrzymanie majątku wspólnego dla siebie i niedopuszczanie drugiego współmałżonka do korzystania z niego, separacja faktyczna, która uniemożliwia współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym.

Ustanowienie przez sąd rozdzielności majątkowej powinno następować w przypadkach, gdy dalsze istnienie wspólności majątkowej stwarza zagrożenie interesów małżonka i jest sprzeczne z dobrem rodziny. Samo istnienie separacji faktycznej nie może stanowić wyłącznej przesłanki ustanowienia rozdzielności.

Ustanowienie rozdzielności majątkowej może prowadzić do pogłębienia i utrwalenia kryzysu małżeńskiego. Separacja faktyczna nie stanowi więc samoistnej przesłanki ustanowienia rozdzielności majątkowej.

Wyrok SR w Grudziądzu z dnia 28 października 2016 r., III RC 99/16

Standard: 18055 (pełna treść orzeczenia)

Zgodnie z art. 31 § 1 krio z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny). Przedmioty majątkowe nieobjęte wspólnością ustawową należą do majątku osobistego każdego z małżonków. Z kolei według treści art. 52 § 1 i 2 krio z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać ustanowienia przez sąd rozdzielności majątkowej. Rozdzielność majątkowa powstaje z dniem oznaczonym w wyroku, który ją ustanawia. W wyjątkowych wypadkach sąd może ustanowić rozdzielność majątkową z dniem wcześniejszym niż dzień wytoczenia powództwa, w szczególności, jeżeli małżonkowie żyli w rozłączeniu.

Przez ważne powody, dające podstawę do zniesienia wspólności ustawowej między małżonkami, należy rozumieć wytworzenie się takiej sytuacji, która w konkretnych okolicznościach faktycznych wywołuje stan pociągający za sobą naruszenie lub poważne zagrożenie interesu majątkowego jednego z małżonków i z reguły także dobra rodziny. Za powód taki należy uznać długotrwałą separację małżonków, w tym również separację faktyczną, mającą swe źródło w nieporozumieniach między nimi, która skutkuje trwałym zerwaniem wszelkich stosunków majątkowych stron i brakiem możliwości podejmowania wspólnych decyzji gospodarczych (por. wyroki Sądu Najwyższego: z dnia 31 stycznia 2003 r., IV CKN 1710/00, LEX nr 78281, z dnia 7 grudnia 2000 r., II CKN 401/00, LEX nr 548761 oraz z dnia 14 stycznia 2005 r., III CK 112/04, LEX nr 602707).

Ocena wystąpienia przesłanek określonych w art. 52 § 1 krio wymaga poczynienia ustaleń dotyczących wielkości majątku wspólnego, zadłużenia małżonków ale także kwestii dotyczących utrzymania i wychowania małoletnich dzieci stron.

Strony pozostają w trwałej separacji faktycznej. Zerwały w zasadzie wszelkie stosunki majątkowe i nie podejmują już żadnych wspólnych decyzji gospodarczych i finansowych. Stan taki powoduje zagrożenie interesu majątkowego współmałżonka, jak również zagraża dobru małoletnich dzieci stron. Obie strony zaczęły również podejmować istotne decyzje majątkowe bez wiedzy i konsultacji ze współmałżonkiem.

Wyrok SR w Olkuszu z dnia 2 sierpnia 2016 r., III RC 282/15

Standard: 6777 (pełna treść orzeczenia)

Przez ważne powody rozumie się najogólniej takie okoliczności , które sprawiają , że w konkretniej sytuacji faktycznej wspólność majątkowa nie służy dobru drugiego z małżonków oraz dobru założonej przez małżonków rodziny. Orzecznictwo i doktryna za ważne powody , uzasadniające ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej na żądanie jednego z małżonków uznaje sytuacje , gdy drugie z nich na skutek zaniedbywania obowiązków względem rodziny lub ulegania nałogom nie przyczynia się do powstania majątku wspólnego albo majątek ten marnotrawi. Nie można jednak uznać za ważny powód okoliczności nie zawinionych przez małżonka bądź też niezależnych od jego woli.

Orzecznictwo Sądu Najwyższego uznawało separację małżonków za ważny powód zniesienia wspólności majątkowej , ale tylko wtedy , gdy nie ma ona charakteru przejściowego , lecz stanowi skutek trwałego rozkładu pożycia małżonków. W wyroku z dnia 13.05.1997r. sygn. akt III CKN 51/97 ( OSN 12/1997 , poz. 194 ) Sąd Najwyższy zmienił nieco swe zapatrywania odnośnie trwałości rozkładu pożycia małżeńskiego. Zgodnie z tezą tego wyroku separacja faktyczna małżonków uniemożliwiająca im współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym , może stanowić ważny powód zniesienia wspólności majątkowej małżeńskiej.

W ocenie Sądu powództwo w zakresie żądania głównego powoda zasługuje na uwzględnienie albowiem występują ważne powody uzasadniające ustanowienie rozdzielności majątkowej pomiędzy stronami. Ważnym powodem w niniejszej sprawie jest trwająca pomiędzy stronami od ponad roku separacja i brak wzajemnej kontroli finansowej uniemożliwiająca stronom współdziałanie w zarządzie majątkiem wspólnym. Strony nie mają żadnego wpływu na poczynania finansowe drugiego małżonka.

Wyrok SR w Olkuszu z dnia 17 listopada 2015 r. III RC 217/15

Standard: 6778 (pełna treść orzeczenia)