Niewywiązanie się z zobowiązania o charakterze cywilnym

Bezprawie karne – in concreto dotyczące naruszenia przepisu art. 286§1 kk ( wyzyskania błędu co do zamiaru wywiązania się przez oskarżonego z zawartej ustnej umowy przeniesienia własności lokalu na rzecz J. M. (1)) ma szersze znaczenie, aniżeli np. nie dochowanie formy umowy pisemnej czy notarialnej, czynności syndyka ( lub udział w nich) dokonywane w ramach postępowania o upadłość konsumencką K. L.. Dla uzewnętrznienia zamiaru w prawie karnym, czy wypełnienia znamion czynu zabronionego nie jest konieczne, dochowanie norm prawa cywilnego.

Wyrok SA w Warszawie z dnia 8 lutego 2023 r., II AKa 463/21

Standard: 78117 (pełna treść orzeczenia)

Oskarżony o przestępstwo oszustwa nie może się skutecznie ekskulpować od zarzutu z art.286 § 1 kk podnosząc, że nie otrzymał należności od swoich kontrahentów i z tego powodu nie wywiązał się z obowiązku świadczenia na rzecz swoich wierzycieli. Sprawca nie może bowiem przerzucać ryzyka własnych transakcji na swojego kontrahenta.

Wyrok SA w Gdańsku z dnia 29 grudnia 2022 r., II AKa 258/22

Standard: 78224 (pełna treść orzeczenia)

Nie może być mowy o oszukańczym wprowadzeniu w błąd kontrahenta co do zapłaty w terminie za świadczenie wykonane w ramach działalności gospodarczej, jeśli współpraca między stronami umowy czy umów, do których odnosiły się zarzuty, trwała przez wiele lat lub przynajmniej miesięcy i w ramach tej kooperacji występowały mniej lub bardziej znaczące opóźnienia w płatnościach, a kontrahent otrzymujący zapłaty z opóźnieniem tolerował to i realizował kolejne zamówienia. W takich sytuacjach należy bowiem stwierdzić, że pokrzywdzony godził się na występowanie podobnych opóźnień w płatnościach, podejmując ryzyko gospodarcze dalszej współpracy, o ile następowało to w zbliżonych do poprzednich warunkach ekonomiczno-gospodarczych.

Inaczej jednak oceniać trzeba sytuację, gdy w toku trwającej współpracy gospodarczej występuje w pewnym momencie znaczące pogorszenie się sytuacji finansowej zamawiającego towary lub usługi, uniemożliwiające wywiązanie się z płatności w terminie, przy czym zamawiający nie poinformował o tym dostawcy towarów lub wykonawcy usług i taki kontrahent o tej nowej okoliczności nie wiedział. Wówczas zawierając dalsze umowy, określając taki jak poprzednio termin zapłaty lub przyjmując faktury ze wskazanym terminem płatności niemożliwym do dochowania, zamawiający wprowadza w błąd co do zamiaru zapłaty w terminie akceptowanym przez drugą stronę umowy i kontynuowanie współpracy może wtedy realizować znamiona przestępstwa oszustwa (tak przyjął też SA w Katowicach w wyroku z dnia 10 lipca 2014 r., II AKa 229/14), a wprowadzenie w błąd może być tu dokonane poprzez zaniechanie udzielenia stosownej informacji (patrz np. wyrok SN z dnia 6 grudnia 2017 r., czy wyrok SA w Gdańsku z dnia 18 maja 2018 r., II AKa 332/17).

Wyrok SA w Katowicach z dnia 22 listopada 2021 r., II AKa 90/21

Standard: 79034 (pełna treść orzeczenia)