Wyłączenie uprawnień przewidzianych w k.p.k. dla osoby zatrzymanej i doprowadzonej do izby wytrzeźwień

Nie ulega wątpliwości, iż odpowiednie przepisy Kodeksu postępowania karnego mają tylko wówczas zastosowanie do zatrzymania na podstawie innych ustaw, jeśli się one do tych przepisów wyraźnie odwołują. Takiego odwołania nie przewidują przepisy dotyczące doprowadzenia stosowanego na podstawie art. 40 ust. 1 i ust. 2 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, gdyż ma ono odmienny charakter od zatrzymania stosowanego jako środek przymusu wobec osób podejrzanych o popełnienie przestępstw lub wykroczeń albo w celu przeciwdziałania zagrożeniu z ich strony życiu, zdrowiu lub mieniu, o czym jest mowa w Kodeksie postępowania karnego, Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia i w ustawie o Policji. Oczywiście, i w przypadkach tzw. "innych zatrzymań", w tym tych, których podstawę prawną stanowią przepisy ww. ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, mogą występować różnego rodzaju nadużycia prawa w postaci ich bezpodstawnego zastosowania lub niepraworządnego wykonywania. Dla przeciwdziałania tego rodzaju zjawiskom mogą jednak służyć innego rodzaju środki reagowania - w postaci pociągnięcia osób winnych do odpowiedzialności karnej, dyscyplinarnej lub cywilnej za czyn niedozwolony (vide: uchwała SN 7 sędziów z dnia 12 lutego 1992 r., I KZP 43/91). Uwzględniając zatem, że art. 40 ust. 1 i ust. 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi nie zawiera odesłania do art. 552 § 4 k.p.k., zasadna jest konstatacja Sądu Okręgowego, że osobie doprowadzonej na podstawie art. 40 ust. 1 i ust. 2 powyższej ustawy do izby wytrzeźwień, społecznego zakładu służby zdrowia, a w razie braku izby wytrzeźwień do jednostki Policji, nie przysługują uprawnienia przewidziane w Kodeksie postępowania karnego dla osoby zatrzymanej.

Wobec powyższego, prawidłowo Sąd Okręgowy uznał, iż roszczenie wnioskodawcy o zadośćuczynienie za niesłuszne zatrzymanie w dniu 10 sierpnia 2012 r. w C. jest roszczeniem cywilnym, opartym o treść art. 417 § 1 k.c., dla rozpoznania którego właściwym rzeczowo i miejscowo jest Sąd Rejonowy w C.

Postanowienie SA w Katowicach z dnia 23 grudnia 2013 r., II AKz 777/13

Standard: 6604

Art. 40 ust. 1 i 2 ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi nie zawiera odesłania do art. 552 § 4 k.p.k. Osobie doprowadzonej na podstawie art. 40 ust. 1 i 2 ustawy do izby wytrzeźwień, społecznego zakładu służby zdrowia, a w razie braku izby wytrzeźwień do jednostki Policji, nie przysługują uprawnienia przewidziane w Kodeksie postępowania karnego dla osoby zatrzymanej.

Nie znaczy to jednak, że osoba niesłusznie zatrzymana przez funkcjonariusza państwowego, które nie miało charakteru zatrzymania procesowego i niesłusznie przez to pozbawiona wolności, nie może dochodzić naprawienia spowodowanej tym szkody (w tym zadośćuczynienia za doznaną krzywdę – art. 445 § 2 k.c.).

W sytuacji wnioskodawcy, gdyby uznać, że pozbawienie go wolności w wyniku interwencji funkcjonariuszy Policji w dniu 3 sierpnia 2011 r. było działaniem bezpodstawnym i tym samym bezprawnym, to wnioskodawcy służyłoby roszczenie od Skarbu Państwa na podstawie art. 417 k.c.

Wyrok SA w Wrocławiu z dnia 21 listopada 2012 r., II AKa 332/12

Standard: 88798 (pełna treść orzeczenia)